Het voorbije jaar namen particuliere partijen voor de eerste keer het merendeel van de Europese markt voor het goederenvervoer over het spoor in handen. Dat blijkt uit een rapport van de European Rail Freight Association (ERFA). Vastgesteld werd dat particuliere operatoren het voorbije jaar 51 procent van de trafieken voor hun rekening namen. Hierdoor vertegenwoordigden openbare vervoerbedrijven niet langer de meerderheid van de markt.

De European Rail Freight Association heeft de liberalisering van de markt voor goederenvervoer per spoor op de voet gevolgd. In maart vorig jaar werd al nagenoeg een evenwicht tussen particuliere en publieke operatoren gemeld. De particuliere markt heeft zich sindsdien nog verder uitgebreid en heeft nu een meerderheid in het Europese spoorvervoer van goederen verworven.

Nieuwe markten

Opgemerkt wordt dat de particuliere partijen bij de start van het voorbije decennium nog maar een aandeel van 25 procent in de totale trafieken vertegenwoordigden. “De gevestigde exploitanten konden toen nog op een grote marktdominantie terugvallen”, merkt Conor Feighan, secretaris-generaal van de European Rail Freight Association, op.

“Deze evolutie weerspiegelt dan ook het succes van de openstelling van de nationale markten voor het goederenvervoer per spoor voor concurrentie en benadrukt de noodzaak om de Europese wetgeving aan de behoeften van nieuwkomers aan te passen.”

“In de meeste gevallen hebben de uitdagers en nieuwkomers de bestaande handelsstromen niet vervangen, maar wel nieuwe markten voor het goederenvervoer per spoor gecreëerd”, wordt in het rapport aangevoerd. “Dat geldt vooral voor het intermodaal vervoer en logistieke sector.”

“Dit heeft ertoe geleid dat het goederenvervoer per spoor de daling van het traditionele verkeer – zoals het vervoer van fossiele brandstoffen – heeft kunnen compenseren met nieuwe diensten, terwijl de sector aan zijn klanten tevens een bredere keuze biedt en beter aan de eisen van de gebruiker kan voldoen.”

“Er moet ook rekening worden gehouden met het feit dat het goederenvervoer per spoor steeds internationaler wordt”, wordt er opgemerkt. “Het grootste deel van het spoorverkeer in de Europese Unie is grensoverschrijdend. Er zal dan ook een toenemende druk worden ervaren om ervoor te zorgen dat de wetgeving inzake goederenvervoer per spoor, zowel op Europees als op nationaal niveau, deze marktrealiteit weerspiegelt.”

De Europese organisatie zegt zich tevreden te tonen over de activiteiten van de uitdagers, die volgens haar immers efficiënt en groeigericht werken en innovatie in klantenservice bevorderen en de inzet van nieuwe technologie stimuleren.

“In tegenstelling tot de gevestigde ondernemingen richten zij zich op een beperkter activiteitengebied en geografische zone”, luidt het. “Bovendien zijn deze nieuwe partijen – in vergelijking met de complexe oude processen van de holdings, slank en wendbaar”, luidt het.

“Dit maakt de uitdagers en nieuwkomers duidelijk scherper, eenvoudiger en beter, hoewel hun aanbod vaak beperkt blijft tot bloktreinen of intermodaal verkeer. Gevestigde ondernemingen hebben vaak een breder aanbod.”

Blijvende uitdagingen

Ondanks deze positieve punten zit de Europese Unie volgens de organisaties echter niet op koers om de doelstellingen rond de modal shift te halen. “Zoals blijkt uit een recent verslag van de Europese Rekenkamer over het intermodaal goederenvervoer, zijn er nog steeds wettelijke belemmeringen die de verdere groei van het goederenvervoer per spoor in de weg staan”, wordt er opgemerkt.

“Het is essentieel dat de Europese instellingen, naast een aantal andere beleidsmaatregelen, ook de nodige inspanningen doen voor een modernisering van de infrastructuur, die niet aan de behoeften van de gebruikers voldoet”, stipt het rapport nog aan.

“Maar er moet ook iets worden gedaan aan de verouderde wetgeving inzake gecombineerd vervoer en dienen er tevens een aantal obstakels – zoals een slechte internationale coördinatie van capaciteit en strenge taalvereisten die het concurrentievermogen van het goederenvervoer per spoor beïnvloeden – uit de weg ruimen.”

“Tevens moet worden benadrukt dat elke nieuwe regelgeving die de vervoerders investeringen oplegt, moet worden voorafgegaan door een gedetailleerde en betrouwbare kosten-batenanalyse en de ontwikkeling van een realistisch uitvoerings- en financieringsplan.”