Duitsland wil de volgende jaren de investeringen in het spoorvervoer drastisch opvoeren. Over een periode van vier jaar zal mogelijk 45 miljard euro in het Duitse spoornet worden geïnjecteerd. Dat heeft de transportcommissie van de Duitse regering aangekondigd.

Tegelijkertijd werd beslist om de tol voor vrachtwagens vanaf volgend jaar te verdubbelen. Dat gebeurt met een emissietoeslag van 200 euro per ton, waarbij 80 procent van die bijkomende inkomsten zal worden gebruikt om investeringen in het spoorvervoer te financieren.

Ommekeer in beleid

De aankondiging van de commissie betekent een fundamentele breuk in het transportbeleid van de Duitse regering. Tot nu toe werd immers een systeem gehanteerd waarbij de inkomsten uit die tolheffingen op vrachtwagens in hun geheel opnieuw in het wegvervoer werden geïnjecteerd.

Vanaf volgend jaar zal echter een groot deel van die toeslag worden gekanaliseerd naar investeringen in het spoorvervoer. De bijkomende middelen moeten de capaciteit van het Duitse vervoer opdrijven. De ingreep was binnen de Duitse regering echter lang een twistpunt tussen de Freie Demokratische Partei (FDP) en Die Grünen.

Volker Wissing (FDP), de Duitse minister van Transport, benadrukte daarbij recent nog het belang van investeringen in de wegeninfrastructuur. Daarbij verwees hij naar rapporten over een onevenredige groei die het wegvervoer in Duitsland tegen het midden van deze eeuw zal kennen.

Die Grünen pleiten er daarentegen al lang voor om de inkomsten uit de tolheffing niet langer louter in het wegvervoer te investeren, maar te reserveren voor de verdere optimalisering van het spoortransport. Uiteindelijk werd een compromis bereikt, waarbij Die Grünen zich ook akkoord verklaarden met een aantal bijkomende investeringen in de Duitse snelwegen.

Het besluit over de vrachtwagentol komt wel tegemoet aan de eisen van de Duitse spoorvervoerders, die al jaren een gelijk speelveld tussen de verschillende transportsystemen vragen.

De investeringen zullen onder meer gericht worden op de uitbreiding van het netwerk van terminals voor gecombineerd vervoer, de modernisering van de spoorweginfrastructuur en digitaliseringsprojecten. Tegelijkertijd staat ook de financiering van het vervoer per wagenlading op de agenda.

Kritiek

Hoewel in het algemeen positief wordt gereageerd op de aangekondigde initiatieven, hebben onder meer organisaties zoals Allianz Pro-Schiene en Die Güterbahnen kritiek op een gedeelte van de plannen van de overheid.

Daarbij wordt vooral opgemerkt dat de overheidsbudgetten voor investeringen in het wegvervoer, zoals de versnelde aanleg van autosnelwegen, nog steeds een belangrijke doelstelling van het Duitse transportbeleid blijven.

Peter Westenberger, directeur van Die Güterbahnen, gaf daarbij aan dat het gebruik van tolinkomsten voor de financiering van spoorwegprojecten voor de Duitse regering eveneens een manier kan zijn om zijn budget voor weginvesteringen te sparen.

De plannen werden eveneens bekritiseerd door het Bundesverband Güterkraftverkehr Logistik und Entsorgung (BGL), de Duitse vereniging voor vrachtwagenvervoer. Opgemerkt werd daar dat de bijkomende tolheffing de prijzen voor de consument zal verhogen en de inflatie zal versnellen. 

Het is evenmin duidelijk welk investeringsbudget met de tolheffing zal kunnen worden gegenereerd. De Duitse regering heeft geen garanties gegeven dat daarmee het volledig bedrag van 45 miljard euro zal worden gedekt. Daarbij zal ook naar de financiële haalbaarheid worden gekeken.

Er wordt al lang kritiek geuit op de kwaliteit van de Duitse spoorweginfrastructuur. In een rapport van het Duitse Bundesrechnungshof over de ondermaatse dienstverlening bij Deutsche Bahn werd eveneens naar de verouderde spoorweginfrastructuur gewezen.

Die problemen zouden er mee verantwoordelijk voor zijn geweest dat een op drie treinen op lange trajecten het voorbije jaar met vertragingen diende af te rekenen.

Tegen het einde van dit decennium zou het spoorvervoer 25 procent van het totale Duitse goederenverkeer voor zijn rekening moeten nemen, maar volgens het Bundesrechnungshof zullen die doelstellingen met de huidige gang van zaken wellicht nooit kunnen worden gehaald.