Deze week verkocht de digitale kunstenaar Beeple een NFT voor maar liefst 69 miljoen dollar. Daarmee werd Mike ‘Beeple’ Winkelmann definitief de koning van ‘non-fungible tokens’, een opkomende cryptomarkt die razendsnel de aandacht van filmsterren, tech-miljonairs en cryptofanatiekelingen grijpt. Maar wie is Winkelmann en hoe is hij terechtgekomen in het NFT-wereldje?
‘Beeple’ introduceerde zichzelf in een interview met Esquire als een ‘vader uit Wisconsin die rondrijdt met een belabberde Toyota Corolla’. Winkelmann zal niet lang meer met een afgedankte Corolla rondrijden. Deze week verkocht de Amerikaanse cryptokunstenaar een non-fungible token (NFT) voor 69 miljoen dollar. Dat was een record voor de NFT-markt. Aan het begin van maart ging er ook nog een NFT-video van hem, die een naakte en beschimpte Trump afbeeldt, over de digitale toonbank voor 6,6 miljoen dollar. ‘Holy fuck.’ tweette Winkelmann daarop verdwaasd de wereld in.
NFT’s, die soms het koosnaampje Nifty krijgen, zijn cryptografische kunstwerken, gaande van video’s, foto’s, VR-omgevingen tot toekomstige namen voor cryptomunten en recent zelfs Tweets. Het aankopen van zo’n NFT staat steevast geregistreerd in blockchain, waarin ook extra informatie over en van de kunstenaar staat. Die is enkel bestemd voor de ogen van de aankoper. NFT’s zijn ongelooflijk populair geworden sinds de lockdown en nu nemen ze de sociale media van het cryptowereldje volledig over. In het centrum van de aandacht staat zonder twijfel het excentrieke werk van Beeple.
Een duwtje in de rug door Joe Rogan
Winkelmannn groeide op in North Fond du Lac in de Amerikaanse staat Wisconsin, een dorp met ongeveer 5.000 inwoners op een uurtje rijden van Milwaukee. Hij groeide op binnen een middenklasse familie en studeerde in 2003 af met een diploma in computertechnologie, zonder enige achtergrond in kunst. De naam Beeple is overigens een verwijzing naar stuk speelgoed uit de jaren ‘80 met een neus die oplicht in reactie op geluid.
Winkelmann had een korte carrière als webdesigner, maar begon sinds 2007 visuele kunst te maken dat de draak stak met de consumentencultuur van het westen. Een paar jaar later vertoonde de bekende komiek en podcaster Joe Rogan (geheel toevallig) een animatie van Beeple over Kim Jong Un en Hillary Clinton op zijn show. ‘Amazing shit’: dat was de indruk dat het werk van Beeple achterliet bij Rogan. Sindsdien bleef het gevolg van Beeple alleen maar aangroeien.
Maar Winkelmann/Beeple verdiende nog amper geld aan zijn werk. In de tweede helft van 2020 leerde hij over het gebruik van blockchain en de groeiende cryptomarkt. Toevallig kwam hij ook in contact met een persoon die werkte op de digitale NFT-markt Nifty Gateway. Beeple stemde in met een testverkoop op de site. Zijn eerste stuk werd verkocht voor meer dan 66.000 dollar. Beeple had eindelijk een manier gevonden om van zijn kunst te leven.
De Beeple-gekte
Het werk van Beeple wordt gekarakteriseerd door bizarre, vaak humoristische en soms afgrijselijke taferelen die popcultuur, pixel-art en een post-apocalyptische invloed allemaal samen gooien. Vandaag heeft Beeple 1,8 miljoen volgers op Instagram. Op zijn eerste grote veiling verkocht hij voor 3,5 miljoen dollar aan kunstwerken en later werden zijn scheppingen zelfs getoond tijdens een pauze van de Super Bowl en op een concert van Justin Bieber. Beeple verslaat de starre regeltjes en inlooptijd van de traditionele kunstwereld met gemak tijdens de pandemie door de ongekende golf aan hype die hij genereert op sociale media.
Muzikant Sean Ono Lennon, zoon van John en Yoko, tweette aan het einde van 2020 ook over het werk van Beeple. ‘Ik kan vandaag niets anders doen dan toekijken hoe die verdomde veilingen van Beeple zo goed draaien,’ klonk het. ‘God ken genade voor de Beeple-gekte.’ Daarmee uitte de artiest overigens geen kritiek. ‘Veel mensen begrepen mijn reactie verkeerd. Dit gaat niet over [een kritiek op, red.] materialisme, maar over de cryptowereld die de machtsverhouding tussen kunstenaars en fans op zijn kop aan het zetten is. De tussenman verdwijnt en kunstenaar en publiek worden direct verbonden,’ meende Lennon.
Lennon heeft misschien wel een punt. NFT’s zijn ongelooflijk duur maar ze zijn voor iedereen beschikbaar om te bekijken op sociale media (Beeple toont al zijn stukken gratis op Instagram). Maar de eigenaar van de NFT heeft het eigendom wel in blockchain staat, wat een markt creëert en een zekere verzamelwoede oproept bij veel mensen. Toch zijn de NFT’s niet voor snobs en bovendien uitermate toegankelijk.
Een tijdelijke hype?
Of NFT’s lang in trek zullen blijven, weet nog niemand. Het is nog te vroeg om daar een uitspraak over te doen. Volgens Nonfungible.com is de crypto-kunstmarkt van NFT’s wel al zeker goed voor zo’n 20 miljoen dollar. Dat lijkt misschien niet veel, maar die hele markt is wel ontstaan binnen een periode van 12 maanden.
Beeple heeft alvast een hele generatie kunstenaars in zijn kielzog geïnspireerd om de nieuwe koning van NFT’s te worden. Hackatao, een kunstenaarsduo uit Milaan verkocht onlangs een NFT voor 250.000 dollar. Een andere kunstenaar die onder de naam Pak werkt, verkocht recent ook nog een NFT-werk in samenwerking met filmcomponist Trevor Jones voor 1,3 miljoen dollar.
