De Oekraïense vindingrijkheid toonde zich al snel aan het begin van het conflict. Zo maakten Oekraïense burgers die in door Rusland bezet gebied woonden, gebruik van de applicatie Diia. Die app was door het ministerie van Digitale Toekomst ontwikkeld om digitale documenten bij de houden, zoals paspoorten of rijbewijzen. Tijdens de oorlog konden burgers er ook locaties van vijandige troepen op uploaden.

Daarnaast ontwikkelden de Oekraïense inlichtingendiensten een chatbot op de chatapplicatie Telegram, genaamd “Stop Russian War”. Burgers konden zo snel informatie doorsturen over Russische troepen, aangevuld met een screenshot van Google Maps, waardoor de soldaten zelf op de hoogte werden gehouden. Een team IT-ers kreeg de opdracht om de ingestuurde berichten te filteren, en de nuttige zaken te bezorgen aan de legertop.

Aerorozvidka

Daarnaast is het conflict in Oekraïne de eerste oorlog waar het gebruik van drones zo alomtegenwoordig is. Het Oekraïense leger vertrouwt niet enkel op de grote drones, zoals de Bayraktar TB2, om Russische posities te bestoken. Een commerciële drone, uitgerust met enkele granaten, volstaat ook al.

Het is absoluut geen toeval dat Oekraïne drones gebruikt: in 2014 rijpte bij Natan Khazin, één van de oprichters van het Azovbataljon, het idee om het Oekraïense leger te voorzien van moderne technologische uitrustingen. Een vriend van hem was simpele videootjes aan het opnemen met een commerciële drone van het Chinese DJI, waarna bij Khazin een lampje ging branden.

Hij richtte Aerorozvidka op, vertaald “luchtverkenning”, een groep die bestond uit IT’ers en drone-enthousiastelingen. Deze organisatie specialiseerde zich in de verkenning van vijandig gebied, maar gebruikte nadien ook bewapende drones om vijandige stellingen onder vuur te nemen.

De drone-eenheid bestond louter uit vrijwilligers, maar begon al snel nauw samen te werken met de verschillende branches van het Oekraïense leger. Een jaar na de start van Aerorozvidka, solliciteerden verschillende leden bij het leger, om deel uit te maken van een nieuw opgerichte drone-inlichtingeneenheden.

In 2020 besliste de generale staf van het leger om de eenheid te liquideren. Een klein jaar later werden de strijdkrachten grondig hervormt, en werd een nieuwe drone-eenheid opgericht, die ondertussen met zelfgeproduceerde drones rondvliegt. Tijdens het huidige conflict is de eenheid helemaal terug. Zo waren het drone-operators van Aerorozvidka dat aan het begin van de oorlog erin slaagden het 60 kilometer lange konvooi van Russische legervoertuigen die oprukten richting Kyiv, te stoppen.

Delta

De Oekraïense technologische hoogstandjes zijn niet enkel te zien in een drone-eenheid. Ook hoger in de lucht hangt materiaal waarmee de Oekraïners de Russen het leven zuur maken. Een team van IT-experten heeft namelijk een eigen satellietsoftware ontwikkeld, Delta genaamd, waarmee Oekraïne de posities van Russische troepen, artilleriestukken of tanks makkelijk kan zien en in kaart brengen. Men maakt gebruik van Starlink, het satellietnetwerk van SpaceX, om de informatie in real time aan het leger te voeden, en updates te geven als de posities veranderen.

Volgens Vitalii, een van de computerexperten die een Delta-eenheid aanstuurt, maakt vooral de horizontale structuur van het Oekraïense leger het gemakkelijker om Russen te kunnen verslaan. “Wij zijn aan het winnen omdat Oekraïners natuurlijke horizontale communicators zijn”, vertelde hij aan The Guardian. In het Russische leger is de hiërarchie dan weer superbelangrijk, wat voor het snel ingrijpen op het terrein wel heel wat nadelen kan bieden.

Daarnaast wordt ook OSINT, Open Source Intelligence, gebruikt om Russische soldaten te vinden op het terrein. Teams van Oekraïense OSINT-experten maken gebruik van sociale media om beelden van Russische troepen of materiaal te vinden, en proberen aan de hand van satellietbeelden er een locatie aan te koppelen. De coördinaten worden vervolgens doorgespeeld aan de artillerietroepen.

(lb)