Lange tijd waren het de technologiebedrijven die op de beurs de kar trokken, maar in de afgelopen weken en maanden zijn de koersen van die bedrijven juist veel meer gedaald dan die van andere beursfondsen. Wat is er aan de hand?

Januari was een slechte maand op de beurs. Zo daalde de AEX-index met meer dan 5 procent. Vooral techbedrijven verloren terrein. Daarmee werd de beweging van de maanden ervoor doorgetrokken.

In vergelijking met medio november staat de koers van chipmachinemaker ASML, zwaargewicht in de AEX en parel van de Nederlandse maakindustrie, namelijk 22 procent lager. Van de koers van ASML, een andere chipmachinebouwer, ging zelfs bijna 30 procent af en betaalbedrijf Adyen staat maar liefst een derde lager. Dat zie je in de grafiek hieronder.

Wall Street

Ook op Wall Street in de VS zijn er flinke klappen gevallen in de afgelopen maanden. Zo werd door de koersdalingen van techfondsen in januari Elon Musk, de rijkste persoon ter wereld en de grote man achter Tesla, zelfs 54 miljard dollar (48 miljard euro) armer. Jeff Bezos, de nummer drie op de lijst met rijkste personen te wereld en oprichter van Amazon kachelde cira 28 miljard dollar achteruit.

De grote techondernemingen staan lager dan een aantal weken geleden. Techbedrijven deden het ook slechter dan de beurs als geheel. Alleen Apple deed het beter dan de S&P 500, de brede Amerikaanse index.   

Rentevrees

Dat techbedrijven het de afgelopen tijd zo slecht hebben gedaan, komt doordat beleggers bang zijn voor een hogere rente. De rentevrees heeft weer te maken met de opgelopen inflatie. In de VS was deze in december maar liefst 7 procent: het hoogste niveau sinds 1982.

Centrale banken proberen van oudsher te hoge inflatie te bestrijden door de rente te verhogen.

De Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve (Fed), heeft al gezegd in maart de rente te gaan verhogen. “En beleggers houden nu rekening met daarna nog eens vier renteverhogingen”, aldus Corné van Zeijl, analist en beleggingsstrateeg bij Actiam. Alles bij elkaar zou de officiële rente dan met meer dan 1 procent worden verhoogd.

ECB

Ook in de eurozone stijgt de inflatie, maar minder dan in de VS. Ceo Christine Lagarde van de Europese Centrale Bank (ECB) heeft eerder gezegd de rente in 2022 niet te zullen optrekken.

Maar ondertussen houden beleggers ook hier rekening met een verhoging van de officiële rente, met ongeveer 0,5 procent, aldus Van Zeijl. Die verwachte verhoging is wel kleiner dan in de VS, maar het lijkt erop dat de tijd van extreem lage rentes voorbij is.

Ook als een renteverhoging in de eurozone beperkt blijft, of zelfs voorlopig uitblijft, dan raakt een verhoging in de VS waarschijnlijk de koersen in Europa. De Amerikaanse economie en de beurs in de VS zijn immers nog altijd de belangrijkste in de wereld en daarmee beïnvloeden zij het beleggingsklimaat wereldwijd.

Slecht voor aandelen

Een hogere rente is slecht voor de meeste aandelen. Bij een hogere rente worden obligaties (geld dat een belegger uitleent aan bedrijven of de overheid) namelijk aantrekkelijker in vergelijking met aandelen, zodat beleggers een deel van hun vermogen niet meer in aandelen steken, maar in obligaties.

Een hogere rente betekent verder dat toekomstige winsten van bedrijven teruggerekend naar nu lager uitvallen. Dat effect van die lagere contante waarde is vooral groot bij bedrijven waarvan de winsten sterk stijgen, zoals bij techbedrijven.

Om een voorbeeld te geven van het effect van een hogere rente op de contante waarde: bij een rente van 0 procent is de waarde van een winst van 100 euro die je over tien jaar boekt nu ook 100 euro. Maar als de rente stijgt naar 1 procent, dan daalt de huidige waarde naar 90,50 euro. Dat maakt nogal wat uit.

Klein herstel

Gisteren herstelden techbedrijven weer wat op de beurs. Dat komt doordat grote institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, een bepaald deel van hun vermogen in aandelen stoppen. Als de koersen dalen, dat zakt het deel van hun portefeuille dat in aandelen zit beneden het streefpercentage.

Om toch weer op dat niveau te komen, steken ze dan wat meer geld in aandelen, aldus Van Zeijl. En techbedrijven maken inmiddels een flink uit van alle aandelen.

Verder gokten sommige beleggers op een verdere koersdaling van techfondsen. Als de koersen dan juist stijgen, dan kopen ze die aandelen, om hun verlies te beperken, legt Van Zeijl uit. 

Apple en Microsoft

Apple en Microsoft deden het de laatste dagen goed op de beurs. Dat komt doordat hun resultaten over het vierde kwartaal meevielen, aldus Van Zeijl. “Het waren simpelweg prachtige cijfers, de verwachtingen waren hoog, maar de winst kwam daar nog eens bovenuit.”

Aan de andere zijde van het spectrum staan echter bedrijven als PayPal en Meta, het bedrijf achter Facebook. Het aandeel van PayPal donderde gisteren 25 procent naar beneden. Later op de avond volgde ook Meta (het moederbedrijf van Facebook), dat nabeurs 18 tot 23 procent duikelde.