López Obrador, de links-populistische president van Mexico, wil een staatselektriciteitsbedrijf voorrang geven op privéleveranciers. Het begunstigd elektriciteitsbedrijf genereert zijn stroom uit olie, kolen en gas, terwijl de particuliere multinationals bewezen goedkoper en duurzamer zijn. Politieke tegenstanders zien in de hervorming een electorale berekening.

De nieuwe wet die de president begin maart tekende, lijkt uit een basishandboek voor protectionisme te komen. De voornaamste regel? Elektriciteit van de Comisión Federal de Electricidad (CFE) moet in het net altijd voorrang krijgen, schrijft het Financieel Dagblad.

Pas daarna volgt de duurzame energie van private spelers, die nochtans aantoonbaar goedkoper is. CFE, het op een na grootste Mexicaanse publieke nutsbedrijf na oliebedrijf Pemex, is ook niet meer verplicht om stroom te kopen van privébedrijven via veilingen.

De autarkische noodzaak

Voorstanders werpen op dat López Obrador in energie een gemeenschappelijk goed ziet. Dat Mexico zelfvoorzienend maken een nobele intentie is.

De autarkische noodzaak werd duidelijk na recente stroompannes in de Amerikaanse grensstaat Texas. De Texanen onderbraken de uitvoer van aardgas naar Mexico, waarmee het land zijn energiecentrales aandrijft. Door grote stroomstoringen leden de grensfabrieken in het noorden van Mexico miljoenen dollars verlies.

De waterkrachtcentrales van CFE zouden nu op één springen in de rangorde. Maar in vergelijking met privébedrijven zijn deze nog altijd inefficiënt. Volgens cijfers van nationale energieregulator CRE bedroegen de productiekosten van die centrales tussen 1.000 en 1.300 peso (42 tot 54 euro) per megawattuur in 2020. Dit terwijl zonne- of windenergie 650 peso kost, ongeveer de helft.

Nationalistisch sentiment

In juni zijn er belangrijke tussentijdse verkiezingen in Mexico. Energie-expert Severo López, die in het verleden verschillende voorstellen voor energieliberalisering opstelde, ziet in het voorstel een concessie aan het nationalistische deel van het electoraat. De president kan zich immers geen verlies van zijn partij Morena permitteren. Maar: ‘zo zet López Obrador wel de ontwikkeling van Mexico, duurzaamheid (…) en levenskwaliteit op het spel’, liet López optekenen in het FD.

Muisstille Biden

Intussen doet de Amerikaanse president Joe Biden er het zwijgen toe. Nochtans heeft Biden van hernieuwbare energie een prioriteit gemaakt, ook in bilaterale contacten met Latijns-Amerikaanse staten.

Volgens hoogleraar internationale relaties Pamela Starr zit daar een intern politieke overweging achter. ‘Biden heeft alle hulp nodig die hij kan krijgen om migratie aan te pakken. En daarom wil hij de Mexicaanse president niet onnodig tegen zich in het harnas jagen, of toch niet zolang het hooggerechtshof zich nog moet uitspreken’.

De protectionistische wet is er inderdaad nog niet doorgekomen. Nadat onder meer het Franse EDF en het Spaanse Naturgy naar de rechter zijn gestapt, is er sprake van een impasse. Nu moet het hooggerechtshof zich erover uitspreken.

(tb)