Met een bijzonder scherp communicatieoffensief zet Paul Magnette (PS) de liberalen en met name premier Alexander De Croo (Open Vld) onder druk. Die laatste krijgt vanuit steeds meer hoeken dezelfde boodschap over de corona-aanpak: tijd om de vaccins algemeen verplicht te maken. De socialisten zeggen het luidop, net als de groenen, maar ook de CD&V-voorzitter Joachim Coens denkt er zo over, net als de N-VA overigens. Meteen schiet Magnette met zijn offensief ook het akkoord van de federale regering aan flarden, om enkel het zorgpersoneel te verplichten. “Kan niet”, zo zegt Magnette. Zijn eigen vicepremier Pierre-Yves Dermagne (PS) moet, niet voor het eerst, constateren dat het woord van de PS-voorzitter boven dat van de federale kern gaat.

In het nieuws: Al corona wat de klok slaat. Een Overlegcomité, weet u wel.

De details: Deze keer woedt er ook een veel interessantere discussie ten gronde: vaccins verplichten of niet?

• Vandaag piekt het aantal nieuwe besmettingen boven de 10.000 per dag. Meteen grijpen een pak nieuwssites van kranten het aan om alweer alarmberichten te verspreiden, daarbij voorbijgaand aan het feit dat dit aantal besmettingen eigenlijk, sinds mensen grotendeels gevaccineerd zijn, niet zo heel veel zegt: die gevaccineerden zijn dan wel besmet, ze belanden veel minder vaak nog in een ziekenhuis.
• Maar het is veelzeggend over de hijgerige sfeer waarin de Wetstraat alweer baadt, bij een zoveelste aflevering van het coronafeuilleton in de media. Daarbij hadden we voorspeld dat er geheid een CD&V-gouverneur zou opduiken met alweer een radicaal voorstel. Zowel Carl Decaluwé als Cathy Berx waren vervolgens ook deze keer trouw op de afspraak: wat zou een coronaopstoot in de media nog zijn zonder de profilering van deze niet-verkozen politiek benoemde ambtenaren?
• Los daarvan: deze keer gaat het wel over meer dan de zoveelste aanpassing in het gebruik van mondmaskers en Covid Safe Tickets. Een veel meer ideologisch geladen discussie ligt op tafel: het verplichten van het Covid-vaccin. Deze namiddag buigt het Overlegcomité zich daarover.

Opgemerkt: De PS trekt ten aanval.

• Dat Paul Magnette (PS) wat impulsief kan zijn, weet men ondertussen al in de Wetstraat. Maar dat hij als communicator toch met kop en schouders boven de mêlee uitsteekt, blijft ook een constante. Gisteren opnieuw, toen hij een filmpje lanceerde op sociale media, om de knuppel in het hoenderhok te gooien.
  • “Heel veel burgers stellen me vragen over de Covid-maatregelen, en klagen aan dat het heel de tijd verandert en dat het niet coherent is. En eerlijk gezegd, ik versta hen. Ik versta hen meer en meer, want het is waar dat die regels heel veel veranderen, dat men iets anders beslist voor Brussel en dan voor Wallonië en zelfs nog iets anders in Vlaanderen, waar het dan weer verandert.”
  • “Niemand weet het nog. Het is tijd om te erkennen dat er slechts één oplossing is: durven het debat te openen over verplichte vaccinatie. Het is de enige manier om op een dag die epidemie te beëindigen, terug een normaal leven te hebben én onze vrijheden.”
  • “We kunnen niet zeggen: het vaccin is niet verplicht, maar diegenen die het niet hebben, mogen niets meer doen. We kunnen Oostenrijkse toestanden hier niet toestaan.“
  • “Maar we kunnen ook niet zeggen: het vaccin is niet verplicht, maar voor sommige mensen is het dat toch. Ofwel is het vaccin voor iedereen verplicht, ofwel voor niemand. Ik vind dat het vaccin voor iedereen verplicht moet zijn. We moeten beginnen met sommige beroepen die in het hart van de strijd tegen het coronavirus staan, zoals zorgpersoneel. Maar de verplichting moet algemeen zijn, er is geen reden om vandaag bepaalde categorieën in het vizier te nemen.”
• Met die oekaze zet Magnette meteen fors de Vivaldi-ploeg in haar hemd. Want daar besliste men net met de federale kern maandag om het zorgpersoneel te verplichten een vaccin te nemen. Wie dat blijft weigeren, wordt vanaf april 2022 ontslagen. Maar Magnette zegt daar duidelijk ‘njet’ op: een terugfluiting van het akkoord dat vicepremier Dermagne nochtans maakte.
• Het is de PS in elk geval menens: vanmiddag zal de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS) het verplicht vaccineren op tafel leggen van het Overlegcomité. Daar verwacht men niet dat het tot een doorbraak zal komen, omdat net één sleutelfiguur op de rem gaat staan: premier Alexander De Croo (Open Vld). Die liet gisteren de premier overal verstaan dat dat een “fausse bonne idée” is: klinkt mooi op papier, maar niet haalbaar in praktijk.
• De redenering van de liberalen, en ook De Croo: het is onmogelijk om die verplichting echt te handhaven. En gaat men dan echt straffen opleggen en dat controleren? Die bedenking kan uiteraard over nogal wat maatregelen die al genomen zijn in deze crisis gemaakt worden: hoeveel van de verplicht in te vullen PLF-formulieren bij een uitstap buiten België zijn effectief en correct ingevuld, laat staan gecontroleerd? Wie al eens een vliegtuig nam, of nog beter, met de wagen naar Nederland, Frankrijk of Duitsland ging, weet wel beter.

Wat wordt het? De kanteling lijkt ingezet.

• Hoe dan ook: verplichtte vaccins komen op tafel, en dat zal dus een discussie opleveren over “hoe realistisch zo’n verplichting is”. Interessant is om de stellingname op voorhand toch even te schetsen:
  • PS en Vooruit zijn helemaal voorstander van een verplichting, waarbij zeker Frank Vandenbroucke (Vooruit) wel een bocht nam afgelopen week. Maar de minister van Volksgezondheid kan behoorlijk doorwegen op zo’n Overlegcomité, weten we uit vorige episodes.
  • Bovendien zit de PS er met de ervaren rot Elio Di Rupo, die dus als Waals minister-president de zaak op tafel zal leggen. Dat betekent dat hij toch namens zijn regering spreekt, mét MR en Ecolo aan boord, of het zou een vreemde politieke houding zijn.
  • De groenen zijn altijd veel ambivalenter geweest over verplichte vaccins. Maar de afgelopen dagen nam Petra De Sutter (Groen), zelf arts en vicepremier, ook duidelijk stelling in: “Geen Oostenrijkse toestanden, met een tweedeling in de maatschappij. Dan nog eerder een algemene verplichting.”
  • Wat de liberalen betreft, het verzet was al veel minder vocaal de afgelopen week, dan in het verleden. Een goede graadmeter: de MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez is er meestal als de kippen bij om een idee van Magnette aan flarden te schieten, als hij kan. Maar de MR focust volop op een randverhaal: in Brussel lijkt een database over wie gevaccineerd is of niet, zo lek als een zeef. Werkgevers kunnen ze doodleuk inkijken, een manifeste schending van de privacy. Ten gronde zwijgen ze over het verplicht vaccin.
  • En kijk: de N-VA, met Jan Jambon als Vlaams minister-president aan tafel, sprak zich ook al uit voor verplichte vaccinatie. Bij de N-VA is de redenering heel simpel: in Vlaanderen is dat geen enkel probleem, met een overdonderende meerderheid die het vaccin al genomen heeft, vrijwillig. Al kijkt de partij eerder naar een derde vaccin als prioriteit.
  • Interessant is dat bij CD&V duidelijk niet iedereen op dezelfde lijn zit: de vleugel die in de Vlaamse regering zit, aarzelde lang. Maar op de Wetstraat 89, het CD&V-hoofdkwartier, is voorzitter Joachim Coens, zelf in quarantaine na de besmetting van zijn zoon, heel duidelijk: die verplichting moet er nu toch gaan komen.
• Verwacht wordt dat het vandaag vooral over mondmaskers zal gaan: PS en heel de Vlaamse regering willen de minimumleeftijd voor een algemene plicht op 12 jaar, de federale ploeg wil het lager. En uiteraard ook telewerk dat weer verplicht wordt, ook al is heel duidelijk dat zo’n maatregel economische schade oplevert. Maar liever dat, dan hele sectoren sluiten.
• Bovendien is er de derde prik, de zogenaamde ‘booster’, waar niet alleen N-VA naar wijst als een veel effectiever middel dan verplicht vaccineren, om nu effect te hebben. Die campagne lijkt maar niet op snelheid te komen, terwijl ze nochtans soelaas zou kunnen brengen: studies uit het VK, gisteren in de Financial Times, tonen aan dat zo’n derde shot van Pfizer de bescherming optrekt van 44 procent naar 93 procent bij diegenen die AstraZeneca kregen en van 62,5 procent naar 94 procent van diegenen die eerst Pfizer kregen.
• Aan de voorraad zal het overigens niet liggen: volgens de laatste statistieken van Sciensano liggen er liefst 5.469.000 dosissen klaar om uitgedeeld te worden. Het zou best kunnen dat daar eerst de focus op komt te liggen, eerder dan de verplichte campagne voor iedere inwoner boven de achttien jaar.

The Big Picture: Magnette laat wel, alweer, zien dat hij de ‘patron’ is.

• Gisterenavond al, vrij snel nadat de PS-voorzitter zijn voet zette over verplichtte vaccins in de zorgsector (“ofwel overal, ofwel nergens”) reageerde de Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert. “Persoonlijke opinies kunnen natuurlijk altijd in een democratie, maar intussen heeft de federale regering wel de verplichting voor zorgpersoneel afgeklopt, met vastgelegde sancties”, zo deed die het nieuws van Magnette af. Bouchez gaf de tweet meteen een like.
• Nochtans klinkt dat, voor elk wie een coalitie maakt met de PS, een gevaarlijke fout om te maken: de mening van Magnette afdoen als “een persoonlijke opinie”. Want het zou niet de eerste keer zijn dat men vanuit de Keizerlaan op eerder ruwe manier de Vivaldi-ploeg terugfluit, inclusief de eigen vicepremier.
• De mathematische logica speelt daarbij mee: de PS is en blijft de grootste partij aan tafel, en heeft historisch altijd eerste viool gespeeld aan Franstalige kant, in elke federale regering sinds mensenheugenis (met uitzondering van de Zweedse coalitie). Wie daar tegenop wil, moet van goede huize zijn, en vooral zelf over voldoende electorale slachtkracht beschikken.
• Want het gevoel aan de Keizerlaan leeft manifest dat men, uitgerekend bij Open Vld, die essentiële machtsverhoudingen in deze coalitie blijkbaar niet wenst te respecteren, dat de PS niet krijgt waar ze recht op heeft. Zeker de nacht van de laatste begrotingsonderhandelingen liet daarbij recent nog een fikse kater.
• Die nacht bleek niet alleen dat de MR, door meermaals weg te lopen plots, toch kon binnenhalen wat ze eisten, via de telefoon bij de premier, maar ook dat de PS-voorzitter vanop afstand de zaak uren gegijzeld kon houden, op moment dat de eerste minister al uitgeput naar huis was getrokken, zonder akkoord.
• Dat vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) doodleuk eerst ’s nachts een akkoord aankondigde dat er geen bleek te zijn, en daags later bovendien publiek zaken over nacht- en weekendwerk verklaarde die voor de PS niet tot de deal behoorden: het werd door Magnette achteraf in interviews openlijk afgedaan als “een aanpak van voldongen feiten en blufpoker” die “niet voor herhaling vatbaar” was.
• De kans is bijgevolg erg groot dat het laatste woord over de zorgsector én een algemene vaccinatieplicht, nog lang niet gezegd is.

Opvallend: De verplichte vaccinatie in de zorg is ook geen gewonnen spel, met de adem van de vakbonden in de nek.

• Aan Franstalige kant, zeker in Brussel is het verplicht vaccineren van het zorgpersoneel bovendien wel degelijk een zorgwekkend dossier: daar zijn zodanig hoge percentages van het personeel niet ingeënt, dat als die effectief zouden blijven weigeren, én ontslagen zouden worden, heel het medisch apparaat in de problemen zou komen.
• Daardoor is er fors syndicaal protest, iets waar de PS en Magnette uiteraard ook niet ongevoelig aan zijn, als ze hun pleidooi houden voor “verplichte vaccins voor iedereen of voor niemand”.
• De Franstalige christelijke vakbond CNE kondigt al stakingen aan, uit protest tegen die verplichte vaccinatie in de zorg. Ze noemen de mogelijke sancties, zoals ultiem het ontslag “een belediging voor de sector”. Daarmee is de zaak meteen behoorlijk verhit.
• Aan Vlaamse kant is men bij het ACV veel minder militant: daar zijn geen acties gepland. De Vlaamse vaccinatiegraad ligt in de zorg dan ook veel hoger. Wel hebben ze vragen bij de uitvoerbaarheid en de consistentie van die beslissing.

Om te volgen: Ook de politievakbonden zijn volop bezig met protest. De relatie tussen hen en de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) is helemaal vertroebeld.

• Het is een lastige week voor Verlinden om op reis te zijn in de VS. Want ondertussen komt de politieke top van het land bijeen op het Overlegcomité in een voor haar cruciaal dossier: de corona-aanpak.
• Maar tegelijk broeit er onrust bij haar personeel: de vakbonden bij de politie zijn boos en voeren nu al dagen actie. Onder meer hinder op de Brusselse ring, maar ook richting de luchthaven, plus allerlei stiptheidsacties, zijn het lastige gevolg voor de burger.
• Het draait daarbij in de eerste plaats om de centen: de bonden eisen loonsverhoging én betere pensioenen. Dat bovendien de PS-minister van Defensie Ludivine Dedonder wél erin slaagde om voor ‘haar’ personeel bij Defensie een stevige loonsverhoging te forceren, wringt voor de politiediensten: zij eisen nu boter bij de vis van hun minister.
• Erger voor Verlinden is dat vandaag in De Standaard de vakbonden wel heel hard uithalen naar haar aanpak en stijl: “Het is de vijfde minister die ik meemaak, en dit hebben we nog nooit gezien”, zegt Vincent Houssin, de immer scherpe vakbondsleider van het VSOA. Woorden als “bitsigheid” en “vriestemperaturen” vallen in de krant. “Volgens haar begrijpen wij het allemaal verkeerd. Een minister als Pieter De Crem wist precies wat hij moest doen om een conflict te ontmijnen. Hij pakte de telefoon. We hebben minister Verlinden deze week nog niet gehoord.”
• De politievakbonden zijn, voor het eerst, ook verenigd in één front. Dat betekent geen goed nieuws, want ze willen nog twee maand doorgaan met hun acties. En die kunnen voor erg veel overlast zorgen. 

Ook genoteerd: Opnieuw Nederlands of Duits verplicht in het Franstalig onderwijs?

• Dat de kennis van het Nederlands in Franstalig België dramatisch is achteruit gegaan de laatste jaren, is al langer een feit. Veel heeft te maken met het feit dat men in het Franstalig onderwijs op gegeven ogenblik de verplichting om Nederlands te leren heeft gelost, al in de lagere school. Enkel in Brussel is het verplicht gebleven.
• In het middelbaar kiezen veel meer leerlingen voor het Engels. De cijfers bij de eerstejaars liegen er niet om: bijna 60 procent kiest voor het Engels, nog geen 40 procent voor Nederlands, een kleine groep neemt Duits.
• Maar de nieuwe Waalse regering wilde daar verandering in brengen, al bij hun regeerakkoord kondigden ze dat aan. Tegen 2022 zou een beslissing moeten vallen. Ecolo is, samen met Groen, grote voorstander van meer Nederlands: het past in hun ‘Belgitude’ houding, om meer ‘eenheid’ in België te promoten.
• Dat voluntarisme bestaat opvallend genoeg steeds meer aan Franstalige kant, maar loopt mank in de praktijk, wanneer pijnlijk blijkt dat zelfverklaarde Belgicisten het Nederlands niet genoeg beheersen. Notoir voorbeeld is Georges-Louis Bouchez (MR), die nog steeds geen interview in het Nederlands heeft gegeven.
• Het Waals regeerakkoord had het over “nagaan of het wenselijk is om een van de twee andere nationale talen (Nederlands of Duits) te verplichten als eerste moderne taal, die dan vanaf het derde jaar van het basisonderwijs opnieuw verplicht zou worden”. In het Waals Parlement stelde minister van Onderwijs Caroline Désir, de rijzende ster van de PS, gisteren dat er “binnenkort eerder een beslissing zal vallen, dan eerst nog een grote studie of debat”. Het kan dus snel gaan.