“De lakmoestest is: kunnen we beslissingen nemen én hervormen?” Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke, het meest ervaren lid van de federale regering, spreekt duidelijke taal: deze ploeg moet haar adem terugvinden. De deining die ontstaan is na de uitspraken van Paul Magnette (PS) over e-commerce, moet een antwoord krijgen op de regeringstafel. Dat moet er komen in de vorm van een arbeidsdeal, maar evengoed in het doorvoeren van zijn plan om de gezondheidszorg te hervormen: een belangrijk signaal. Want ook CD&V trekt aan de alarmbel, vanuit de Vlaamse regering: in een oververhitte arbeidsmarkt moet Dermagne nu eens eindelijk over de brug komen. De druk op Vivaldi is groot, om met een concreet akkoord te komen, al is niet iedereen zo pessimistisch daarover.

In het nieuws: Frank Vandenbroucke legt de lat hoog voor Vivaldi.

De details: Het gebeurt zelden dat de nestor van de regering zich uitspreekt over de ploeg. Opvallend dus, dat hij dat nu wel doet.

• “De komende weken gaan belangrijk zijn voor de federale regering: er liggen grote kwesties voor”, zo stelde Vandenbroucke vanmorgen op Radio 1. Daar zat hij om al vooruit te blikken op het Overlegcomité van vrijdag (wanneer de coronabarometer naar code oranje springt), maar tegelijk gaf de Vooruit-vicepremier een duidelijk signaal aan zijn coalitiepartners, en vooral: aan de premier, Alexander De Croo (Open Vld).
• “Wij willen het leven van de mensen beter krijgen, en dan moet je durven hervormen. En dus de lakmoestest is: kunnen we beslissingen nemen én hervormen? Of het nu gaat over e-commerce, of de hervorming van de ziekenhuizen, of investeringen in gezondheidszorg. Als je wil dat het vooruit gaat, moet je durven hervormen”, zo poneerde het socialistische zwaargewicht.
• Die boodschap komt er niet zomaar. Al maanden leeft er ongenoegen bij de socialisten, met name de PS, over de niet ingevulde verwachtingen rond Vivaldi, en zeker de rol van de premier daarin. Bij Vooruit is dat minder expliciet, maar het is een open deur intrappen door te stellen dat ook de Vlaamse socialisten meer van deze coalitie verwacht hadden. En ook bij Vooruit is men niet altijd opgetogen met de manier waarop De Croo de agenda beheert, en zaken er (niet) doorduwt.
• Met zijn stelling legt Vandenbroucke alvast duidelijk de lat. Want naast de arbeidsmarkt nu, zijn er de pensioenen, uiteraard zijn eigen plannen rond de ziekenhuizen en de gezondheidszorg, en is er de grote discussie rond energie, die samenkomen in één punt: de begrotingscontrole van maart. Dat maakt dat de komende weken behoorlijk spannend kunnen worden voor de federale ploeg. Met duidelijke taal dus, van bij de vicepremier.
• Die pleitte overigens in de paarse periode begin 2000 ook al voor radicale hervormingen, onder meer voor de pensioenen en de arbeidsmarkt, om België ‘duurzaam op orde te zetten’. Dat leverde hem veel irritatie vanuit de federale regering op (Vandenbroucke was toen Vlaams viceminister-president), en een gebroken relatie met zijn eigen partijvoorzitter Steve Stevaert. Twintig jaar later is het radicale eraf bij Vandenbroucke, maar de boodschap blijft dezelfde: hervormingen zijn broodnodig. En deze keer zijn de relaties met de eigen voorzitter opperbest: Conner Rousseau (Vooruit) zit helemaal op dezelfde lijn.

Opvallend: Ook CD&V voert de forcing.

• Niet verwonderlijk, maar toch belangrijk om mee te geven: vanuit de Vlaamse regering is er al langer irritatie over de aarzelende houding van Pierre-Yves Dermagne (PS), de federale vicepremier en minister van Werk. Vlaams is Hilde Crevits (CD&V) de minister van Werk, en zij dringt al bijna een jaar aan op actie: de Vlaamse arbeidsmarkt is compleet oververhit geraakt, werkgevers schreeuwen om werkkrachten, het aantal vacatures zit op recordhoogte en raakt niet ingevuld.
• Daarbij de vaststelling dat ‘Werk’ als bevoegdheid nog steeds gesplitst zit in dit land: delen zitten op het Vlaams niveau, maar het federale deel blijft een enorme vinger in de pap houden. In de zomer van 2019 was Crevits heel expliciet over wat ze verlangde: ze stuurde Dermagne een heel lijstje, met onder meer een “asymmetrisch arbeidsbeleid”. De PS’er, die nochtans bekendstaat als regionalist, reageerde lauw: maanden later is er maar weinig bewogen. Vooral het beschikbaar maken van werklozen voor de VDAB stropt.
• En dus trekt CD&V nog eens aan de alarmbel, via hun specialist arbeidsmarkt in het Vlaams Parlement, Robrecht Bothuyne. “Bericht aan Dermagne: tijd om een tandje bij te steken”, zo tweette die. “Dit is voor de federale regering de laatste kans van de legislatuur om iets te betekenen voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Anders zal het via een verdere regionalisering in 2024 moeten gebeuren“, zo dreigt hij in De Tijd.

Genoteerd: Paul Magnette (PS) krabbelt terug.

• Na zijn uitspraken over “na de kernuitstap ook een e-commerce-uitstap in België” neemt Magnette een bochtje. Gisteren in de Franstalige media, zeker op televisie, ging hij “extra uitleg geven”, “duiden”, “herkaderen”, allemaal synoniemen om te duiden dat hij zijn felle woorden terugtrok.
• Dat moest wel: zowat iedereen, inclusief eigen kopstukken, waren toch behoorlijk geschrokken van zijn woorden. Op het PS-partijbureau maandag waren die blijkbaar niet aangekondigd, maar erger: onder meer in Luik plooide Willy Demeyer, de PS-burgemeester, zich driedubbel om Alibaba binnen te halen, in Bergen was Elio Di Rupo, de PS-minister-president, ook heel actief om e-commerce in zijn stad te krijgen.
• De uithaal, gedaan bovendien met zijn poulain Thomas Dermine (PS) en niet bevoegd minister Pierre-Yves Dermagne (PS) aan z’n zijde in het interview, doet denken aan andere impulsieve voorstellen die Magnette al lanceerde. Het meest notoire: gratis openbaar vervoer voor iedereen. Ook daar irriteerde hij zijn coalitiepartners mee, en ook daar kwam niets van in huis.
• En dus klonk het nu bij Magnette dat hij “nooit iets had willen verbieden”, maar vooral “het debat had willen lanceren“. Dat de federale regering daarbij een uppercut krijgt, en de cohesie weer stevig in vraag gesteld moet worden, tja, dat is dan maar zo.

En nu? Een arbeidsdeal lijkt niet onmogelijk.

• “Het vreemde is dat er in de regering eigenlijk geen discussie meer is over e-commerce. Daarrond is er ongeveer niets meer te bespreken“, zo stelde Vandenbroucke vanmorgen wat laconiek. Met andere woorden: Magnette had heel hard geblazen, terwijl Dermagne eigenlijk zijn akkoord daarover al rond had. De hervormingen zijn daarbij helemaal niet spectaculair: het blijft de vraag of die sector überhaupt ooit nog terug komt naar België.
• Maar ook rond andere aspecten van de arbeidsdeal klinkt in de wandelgangen van Vivaldi wel behoorlijk wat optimisme: het is niet dat de standpunten echt mijlenver uiteen liggen. België is en blijft daarbij ingebed in de cultuur van sociaal overleg, van voorzichtige compromissen, elkaar weinig pijn doen, en dus heel matige aanpassingen.
• Zelfs rond het échte gevoelige punt, de Deliveroo’s en Ubers van deze wereld, lijkt men richting een consensus te gaan. Want de PS wil het “vermoeden van werknemerschap” niet volledig opleggen aan de sector: er komen criteria die beoordelen hoe zwaar een koerier of chauffeur afhankelijk is van het platform. Uiteraard zit de duivel in de details: over hoe streng die criteria moeten worden, is nog geen akkoord. En daar is uiteraard spanning over tussen liberalen en socialisten.
• Blijft het feit dat het bovendien vaste prik is geworden: partijvoorzitters die hele forse uitspraken doen, maar die tegelijk al lang hebben aangegeven dat ze eigenlijk Vivaldi toch niet gaan laten vallen. Idem over de kernuitstap bijvoorbeeld: Georges-Louis Bouchez (MR) blijft daarover stoken, maar de Franstalige liberalen gaan er de regering niet over opblazen, zo gaven ze al mee.
• Dat neemt niet weg dat de spelletjes ondertussen verdergaan: gisteren liep Marie-Christine Marghem (MR), de oud-minister van Energie en nemesis van huidige minister Tinne Van der Straeten, uit de zaal toen gestemd moest worden over de aanpassing van de wet die de gascentrales regelt, die in de plaats van het nucleaire park komen. Normaal is een Kamerlid dat weigert mee te stemmen met de meerderheid nieuws. Hier kijkt niemand nog op van de dissidente houding van Marghem, die niets liever lijkt te doen dan oppositie tegen haar coalitiepartners van Groen te organiseren.
• Zo blijft Vivaldi verder aanmodderen, en wordt het geruis rond de ploeg zo luid dat het alle regeringswerk overstemt. De negatieve afstraling op zowat alle regeringsleden is navenant: in de peilingen scoort eigenlijk alleen Vooruit winst, van alle Vivaldisten. De schrik voor mogelijke verkiezingen is dus niet min: dat lijkt voorlopig de enige lijm die de federale coalitie samenhoudt.

Voor wie het nog volgt: Vrijdag dus code oranje.

• Over lijm voor de federale coalitie gesproken: uit de cijfers blijkt dat corona zo goed als voorbij is, zeker de interesse bij de bevolking is dicht bij het nulpunt geraakt. Alleen de bubbel van de Wetstraat lijkt er nog even in door te gaan, niet onlogisch omdat het een winnende formule was de afgelopen twee jaar. Het Overlegcomité komt vrijdag nog eens samen, en dan rukken de media weer uit. Handig ook om de aandacht van de arbeidsdeal (die vrijdag op de kern in principe ook op tafel ligt) wat af te leiden.
• Wat we ondertussen al lang weten: de grote boze boemanvariant Omikron bleek iets helemaal anders, en is over zijn hoogtepunt. De cijfers zijn goed. En dus komt er ‘code oranje’: versoepelingen. Tegelijk houdt men dus wel aan de barometer vast, want dat instrument werd maar pas ingevoerd, en moet dus nog even blijven bestaan: iets anders zou alweer het beeld van een flipflopbeleid bevestigen.
• Tegelijk kan de vraag gesteld worden hoe lang dat houdbaar is: in landen als Denemarken, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Ierland … heeft men de regels bijna volledig gelost. Vermoedelijk daalt binnen één week het aantal opnames in de ziekenhuizen fors, voorspelt iedereen. Alleen houdt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) er, niet verrassend, wel nog aan vast: “Het beeld dat de hele wereld aan 100 per uur aan het versoepelen is, is onjuist”, zo stelde die op Radio 1. Hij wees naar Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië en Spanje, waar wel nog maatregelen gelden.
• De sector van het uitgaansleven, de dancings, neemt zelf het heft in handen en geeft ondertussen een duidelijk signaal: “Wij gaan nooit meer sluiten. Het is genoeg geweest. We dulden niet meer dat de politiek ons nog regeltjes oplegt. Die tijd is voorbij”, zo geven ze aan in Het Laatste Nieuws. En zij openen hoe dan ook ten laatste 18 februari, zo kondigen ze aan.
• Na het vrij agressieve verzet van de cultuurzalen en bioscopen helemaal eind 2021, waarbij aan Franstalige kant toen aangekondigd werd dat men weigerde dicht te gaan, bond het Overlegcomité toen in: de sector bleef open. Dat zette een duidelijk precedent: burgerlijke ongehoorzaamheid, als ze massaal genoeg is, levert duidelijk iets op.

Ook genoteerd: Premier Alexander De Croo bezoekt vandaag Estland, om “steun te tonen”.

• Het heeft een tijdje geduurd, maar de Vivaldi-coalitie werkt nu toch een symbolisch steunbezoek af aan Oost-Europa. Daarbij geen bezoek aan Kiev, wat onder meer Mark Rutte, de Nederlandse premier, Emmanuel Macron, de Franse president, en Boris Johnson, de Britse premier, wel al deden. De Belgische regering stelt zich immers bijzonder voorzichtig op.
• Premier De Croo, kan vandaag even de kopzorgen rond zijn eigen coalitie thuis vergeten, hij is op werkbezoek in Estland: de thuisbasis van de liberale eerste minister Kaja Kallas, een oude bekende van De Croo in de liberale ALDE-familie. De charismatische Kallas vergezelt De Croo op het bezoek aan de luchtmachtbasis van Ämari.
• In Estland heeft België immers militairen en vier F-16’s zitten, die mee vanop Ämari in het kader van een NAVO-missie het Baltische luchtruim bewaken. “Een teken van solidariteit en eenheid tussen NAVO-bondgenoten. Vandaag meer dan ooit belangrijk”, zo stelde De Croo bij zijn bezoek.
• België speelt er een belangrijke rol: sinds december vorig jaar voeren de Belgen het commando van de missie Baltic Air Policing (BAP). Daarbij staan F-16’s permanent klaar om in minder dan 5 minuten te kunnen opstijgen om het luchtruim van de drie Baltische staten, Estland, Letland en Litouwen te verdedigen. Al van bij de start van die missie zijn er permanente spanningen met de Russen, die graag af en toe provoceren.
• Dat de NAVO die taak op zich neemt, is niet symbolisch: de drie landen hebben niet genoeg luchtmachtcapaciteit om dat zelf te kunnen doen. België was het eerste land dat 18 jaar geleden al meteen F-16’s stuurde.
• Recent lanceerde Kallas een oproep aan de andere EU-lidstaten om meer solidair te zijn naar aanleiding van de Russische dreiging. Want terwijl onder meer de VS en het VK forse taal spraken, en de veiligheid garandeerden in woorden en daden, door meer militairen te sturen, hielden Frankrijk en Duitsland een voorzichtigere koers aan.
• Duitsland stuurde wel bijkomend 300 militairen naar Polen. Voor België is er tot nu toe geen sprake van geweest om meer militairen of materiaal te sturen: de Belgische buitenlandpolitiek zit helemaal in het kielzog van de Fransen, waar president Emmanuel Macron deze week een bezoek aan Moskou afwerkte. Vermoedelijk stelt Kallas straks toch de vraag aan De Croo, wat België extra kan doen.
• Overigens is het nog onduidelijk of het diplomatisch offensief van Macron enige vruchten heeft afgeworpen. De Russiche president Vladimir Poetin sprak van “ideeën” om de crisis te ontmijnen, maar concreet werd het niet. 

In de gaten houden: Gaat de EU de handel in cryptomunten zoals Bitcoin en Ethereum fors reguleren?

• De EU is al langer aan het kijken naar wat er gebeurt in het Wilde Westen van de cryptomunten, en lijkt klaar voor een forse stap. In het Europees Parlement is het rapport klaar dat een wetgeving moet voorbereiden, geschreven door Europese Parlementsleden Assita Kanko (N-VA) en Ernest Urtasun (Spaanse groenen).
• Straks volgt een witboek en in april en mei zullen er onderhandelingen over de spelregels plaatsvinden. Tegen de zomer moet het document klaar zijn om een echt wettelijk kader te creëren, voor alle EU-lidstaten. Dat zou meteen een gamechanger zijn voor heel de cryptoindustrie.
• Want de gevolgen zijn niet min: ze willen eigenlijk transacties in de cryptomunten, die nu via blockchain verlopen, onderwerpen aan dezelfde regels als de huidige klassieke financiële sector: de zogenaamde “travel rule“. Dat houdt in dat betaler en ontvanger informatie meegeven die “meereist” en overgemaakt wordt voor een aantal jaar aan de autoriteiten. Daarbij dus een adres, paspoortnummer, walletadres en rekeningnummers.
• Daarbij willen Kanko en Urtasun zelfs nog verder gaan dan de klassieke banken: die moeten vanaf 1000 euro de travel rule gebruiken, maar voor crypto’s zou het gewoon voor alle transacties gelden. Ze zijn er immers van overtuigd dat de munten voor een groot deel worden gebruikt om crimineel of zwart geld te versluizen. En daarbij gaat het vaak om kleine bedragen.
• Of dit alles technisch gezien wel haalbaar is vanwege de gedecentraliseerde aard van de blockchaintechnologie waarop cryptomunten gebouwd zijn, is niet geheel duidelijk.
• De implicaties van deze wetgeving gaan in elk geval ver: De gegevens moeten niet voor elke transactie worden ingevoerd. Zo zullen enkele cryptobeurzen die al het Know Your Customer-principe invoerden mogelijk gespaard worden van stevig toezicht. Er komt dus een lijst met conforme cryptobeurzen.
• Binance, Coinhouse en BTC Direct worden door de twee bij naam genoemd als cryptobeurzen die niet elke transactie moeten voorzien van vergaande detaillering. Zij zouden hun klanten namelijk al goed genoeg kennen.

Beetje beschamend: De Ecolo-burgemeester van Vorst, Stéphane Roberti, is al sinds 2020 met burn-out thuis. Maar hij weigert zijn loon in te leveren.

• Commotie in Brussel rond de burgemeester van Vorst, een van de rijkere gemeentes waar in 2020 de MR werd weggedreven door Ecolo. Alleen, de lokale groene sterke man, Stéphane Roberti, bleek niet opgewassen tegen de druk rond de job. Hij bleef sinds november 2020 thuis met een burn-out.
• Aan die episode komt nu eindelijk een eind: Ecolo-schepen Mariam El Hamidine, die eigenlijk zijn job al had overgenomen in praktijk, wordt nu ook echt burgemeester. Roberti neemt ontslag.
• Maar de controverse blijft: want Roberti weigerde zijn vol loon, 8.500 euro bruto, te verminderen en op de ziekenkas te gaan, zoals alle andere langdurig zieken wel moeten doen. Dat zou hem uiteindelijk fors minder loon hebben opgeleverd.
• De gemeente zelf stapte uiteindelijk naar een advocaat, maar Roberti weigerde te plooien: de zaak zal voor de rechtbank moeten beslist worden, maar is op z’n minst gênant voor de Brusselse politiek, waar Ecolo zich graag presenteert als het jonge, frisse alternatief voor de socialisten en liberalen.

Met bijdragen van Kasper Goossens en Jeremy Van der Haegen