Uit cijfers van de Nationale Bank van België (NBB) blijkt dat de Vlaming het meeste bijdraagt aan de financiën van de staat. Maar hoeveel draagt de gemiddelde Belg bij aan de federale begroting? En hoe groot zijn de verschillen per gewest?
Hoeveel betaalt de gemiddelde Belg jaarlijks aan de staat?
Waarom is dit belangrijk?
De ontvangsten en uitgaven van de federale overheid en de sociale zekerheid zorgen voor veel transacties van of naar de huishoudens en ondernemingen. Er wordt daarbij heel wat geld getransfereerd tussen de Belgische gewesten. Die geldstromen zijn een vorm van solidariteit tussen die gewesten.De cijfers van de NBB tonen aan dat de federale overheid en de sociale zekerheid jaarlijks 12.900 euro aan inkomsten per inwoner ontvangen in de vorm van fiscale en parafiscale heffingen. Waar we wonen heeft weliswaar een impact op hoeveel we bijdragen. Inwoners van het Vlaamse gewest dragen bijvoorbeeld het meeste bij. De gemiddelde Vlaming betaalde in 2019 zo’n 13.800 euro aan de staat. De gemiddelde Brusselaar betaalde toen 12.200 euro en de gemiddelde Waal 11.300 euro.
Minder profijt voor Brusselaars
De NBB berekende ook hoeveel de federale overheid jaarlijks spendeert per inwoner. De federale overheid gaf in 2019 gemiddeld 9 000 euro per persoon uit in de vorm van directe overdrachten aan de huishoudens en ondernemingen. Ook hier zijn er gewestelijke verschillen. De overheid gaf toen gemiddeld 9.200 euro uit per Vlaming en Waal. De uitgaven per gemiddelde Brusselaar lagen met 7.300 euro opvallend veel lager in 2019. “Wanneer rekening wordt gehouden met hun aantal, trekken de Brusselaars dus minder profijt van de federale uitgaven dan de Vlamingen en de Walen”, aldus de NBB.
De toezichthouder onderzocht ook de financiële stromen tussen de gewesten die lopen via de federale begroting en de sociale zekerheid. Daaruit blijkt dat Wallonië twee jaar geleden 7,1 miljard euro kreeg van Vlaanderen en Brussel. 6,2 miljard euro van die bijdrage was afkomstig van Vlaanderen. De overige 900 miljoen euro kwam van Brussel.
Dat betekent dat de gemiddelde Waal dankzij die herverdeling 1.900 euro kreeg van Brussel en Vlaanderen. Vlaanderen draagt daarvoor 900 euro bij per inwoner en Brussel 800 euro per inwoner. “Op die manier herverdeelt de overheid de middelen tussen de economische actoren om tegemoet te komen aan bepaalde doelstellingen, met name inzake solidariteit”, laat de NBB weten.
Wat ligt aan de basis van die geldstromen?
De NBB merkt op dat demografische en sociaaleconomische kenmerken aan de basis liggen van die stromen. “Het Brussels gewest kent een zeer specifieke leeftijdspiramide: het aandeel 65-plussers is er aanzienlijk lager dan in de rest van het land. Daardoor is Brussel een nettobijdrager wat betreft de leeftijdsgebonden federale uitgaven, waaronder hoofdzakelijk de pensioenen en de gezondheidszorg”, aldus de toezichthouder.
Volgens de NBB is Vlaanderen een nettobijdrager omdat het gewest een aanzienlijk hogere werkgelegenheidsgraad heeft. “De diverse dynamieken op de arbeidsmarkt hebben ook hun weerslag op de fiscale en parafiscale inkomsten. Dat is het gevolg van het gemiddelde primaire inkomen per inwoner, dat een benadering vormt van de grondslag waarop zowel de personenbelasting als de socialezekerheidsbijdragen worden berekend. Die ratio ligt aanzienlijk hoger voor de inwoners van Vlaanderen. Logischerwijs is de bijdrage per inwoner van het Vlaams Gewest in de personenbelasting en de socialezekerheidsbijdragen daardoor groter dan het nationale gemiddelde”, klinkt het.
Impact vergrijzing bevolking
Tot slot blijkt uit de studie dat de omvang van de intergewestelijke herverdeling afneemt door de vergrijzing van de bevolking. Sinds 2003 ontvangt Vlaanderen meer geld voor pensioenen en gezondheidszorg dan het daarvoor bijdraagt.
De zesde staatshervorming, waardoor een aantal bevoegdheden in 2014 verhuisden van het federale niveau naar de gewesten, heeft volgens de NBB geen noemenswaardige impact gehad op de totale herverdelingsstromen. Dat verhuis werd gecompenseerd door dotaties van de federale overheid aan de gewesten en de gemeenschappen.
(lb)
Lees ook:
