Dinsdag beginnen de formatiegesprekken voor een nieuwe federale regering. De vijf onderhandelende partijen zullen een kader afspreken waarbinnen ze zullen werken. Toekomstig voorzitter Conner Rousseau (Vooruit) lanceert een schot voor de boeg. Hij wil extra investeringen die buiten de strakke begroting worden gehouden.

In het nieuws: Conner Rousseau schrijft een opiniestuk in De Tijd, waarin hij vraagt om extra te investeren in industrie en ecologie.

• Het banenverlies en de nakende sluiting van de Audifabriek in Brussel is voor Rousseau de aanleiding om hard op tafel te slaan. In het stuk gaat hij in op de concurrentie op de elektrische automarkt die door China aangezwengeld wordt. “Is het goed nieuws dat Chinese bedrijven onze Belgische en Europese bedrijven – oneerlijk – kapot concurreren?”, vraagt hij. “Want wie betaalt daar uiteindelijk de echte prijs voor? Juist, de werkende mensen.”
• Rousseau merkt op dat de Europese Commissie extra taksen invoert op bepaalde Chinese automerken. Hij vindt dat een goede beslissing, maar stelt dat het probleem niet opgelost wordt door enkel taksen te heffen. De Vooruit-kopman vreest voor een tegenreactie en Chinese handelsmaatregelen.
• Daarom vindt Rousseau dat Europa en België moeten investeren. “Op het moment dat de VS en China massaal geld in hun land pompen, verplicht Europa alle lidstaten zich kapot te besparen. Met zwakke economische voorspellingen, een verouderende bevolking en militaire dreigingen aan de buitengrenzen moet Europa dringend het geweer van schouder veranderen”.
• Zo wil Rousseau in België meer geld voor onderwijs en een verbeterde infrastructuur voor goederentransport in havens en bij het spoor. Hij pleit wederom voor “regels die onze fiscale bijdragen eerlijk verdelen”. Dat komt in feite neer op de vermogenstaks die Vooruit wil doorvoeren.

Strakkere regels goedgekeurd

De vraag: Hoe valt dat te verantwoorden, met een besparingsoefening in het verschiet?

• De realiteit wil dat de Europese Commissie van België een serieuze besparing vraagt. Het begrotingstekort, dat opliep tot 4,4 procent van het bruto binnenlands product, moet worden teruggedrongen naar maximum 3 procent. De Commissie wil op 20 september een plan ontvangen waarin staat hoe België dit gaat aanpakken, in een traject van 4 of 7 jaar. In totaal zal België zo’n 27 miljard euro moeten besparen.
• Rousseau heeft de oplossing voor dat probleem. “Alleen als we productieve investeringen buiten de enge begroting houden, kan ons land budgettair weer gezond worden”, schrijft hij. Alleen is dat volgens de huidige Europese regels niet mogelijk. Enkel uitgaven die door Europa zelf worden gefinancierd, zoals investeringen met geld uit het coronaherstelfonds, mogen buiten de begroting worden gehouden.
• Inmiddels hebben de 27 lidstaten van de Europese Unie al aangegeven dat ze de strakkere begrotingsregels een goed plan vinden. De Europese ministers van Financiën hebben de regels nog niet formeel goedgekeurd, maar dat staat nog op de agenda. Ondertussen was de Eurocommissaris voor Financiën, Paolo Gentiloni, bijzonder streng voor de landen met een begrotingstekort dat boven die 3 procent uitkomt.
• Tegelijk zijn er ook een aantal Europese landen die pleiten voor soepelere regels als het gaat om investeringen ter bevordering van een groener klimaat of defensie. Voor dat laatste zou de Europese Investeringsbank (EIB) kunnen helpen, maar dan moeten enkele ethische regels worden aangepast.

De Wever lijkt geen fan

Om te volgen: Hoe zal de vraag van Rousseau de regeringsonderhandelingen beïnvloeden?

• Formateur Bart De Wever (N-VA) houdt er een andere zienswijze op na. Hij wil juist vasthouden aan de besparingen om zo snel mogelijk naar die 3 procent tekort toe te werken. Volgens berekeningen van het Federaal Planbureau zou het N-VA-programma het dichtst in de buurt komen van die drie procent. De partij kwam voor de verkiezingen met een besparingsplan van 14 miljard euro.
• Ook de MR zit op de besparingslijn, maar de andere drie partijen zijn het daarmee oneens. Vooruit, Les Engagés en cd&v pleiten alle drie voor meer investeringen in de gezondheidszorg, terwijl N-VA en MR daar juist op wilden besparen.
• Bij De Wever is te horen dat hij een kritische doorlichting wil van de relanceplannen waarvoor België geld van Europa kreeg. Door voornamelijk het uitblijven van de pensioenhervorming krijgt België voorlopig 31 miljoen euro niet. Ontslagnemend staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS) maakte zich toen sterk dat het wel zou lukken om het volledige bedrag te ontvangen.
• Met andere woorden: De Wever lijkt niet happig om nog eens meer geld te vragen bij Europa. Rousseau blijft dat anders zien. “Ik vind dat gezond verstand op lange termijn. Het is belangrijk dat we onze begroting gezonder maken, maar dat mag niet ten koste gaan van onze economie en onze mensen op lange termijn”, herhaalt hij in De Ochtend op Radio 1.
• De Tijd meldt dat ook andere partijen niet expliciet Rousseaus kant kiezen. Als België zou vragen om extra geld, zou dan voornamelijk over pan-Europese projecten gaan. Meer geld voor puur Belgische investeringen is dus uit den boze.