De tragische gebeurtenissen in Afghanistan leiden tot de eerste grote crisis van het presidentschap van Joe Biden. Zijn binnenlandse successen worden volledig overschaduwd door de chaotische exit van de Amerikaanse troepen uit Kaboel.

Worst case scenario. Het slechtst denkbare scenario voor Biden werd realiteit, nu er Amerikaanse soldaten gesneuveld zijn bij de evacuatiemissie rond de luchthaven van Kaboel.

• “We zullen niet vergeven. We zullen niet vergeten. We zullen jullie opjagen en laten boeten”, zo reageerde Biden tijdens een persconferentie. Hij gaf ook aan dat die reactie er “op het juiste moment” zal komen, wat erop kan wijzen dat de represaille geen onmiddellijke prioriteit is.
• De stoere taal van Biden komt niet onverwacht, want een verlies van eigen soldaten ligt erg gevoelig bij het Amerikaanse publiek. Zijn vele Republikeinse politieke tegenstanders zien er “zoveelste bewijs van imcompetentie” in. Maar ook bij zijn eigen Democraten kreeg Bidens aanpak van de evacuatie kritiek.

Vernedering op vernedering. Niet zozeer de beslissing zelf om de VS-troepen na twintig jaar uit Afghanistan terug te trekken, wekte de voorbije dagen kritiek op – Biden voert uit wat voorganger Donald Trump principieel al beslist had – maar vooral de manier waarop.

• Eerst bleek dat de Amerikanen het tempo van de talibans opmars richting Kaboel schromelijk hadden onderschat, daarna kwam het grootste deel van de luchthaven van Kaboel in handen van de taliban.
• Dat de taliban met Amerikaans legermaterieel kunnen pronken, is een extra vernedering.

Een belangrijke kwestie was of Biden de zelf opgelegde deadline van 31 augustus voor de evacuatiemissie zou wijzigen.

• Zowel in eigen land als in Europa klonk lang de vraag om uitstel, zodat er meer tijd om niet alleen de eigen ingezetenen, maar ook de Afghanen die de westerse wereld jarenlang assisteerden uit Kaboel te halen.
• De taliban eiste echter dat de Amerikanen zich aan de afspraken zouden houden en 31 augustus zouden behouden als exitdatum.
• Kort voor, en zeker na, de aanslag van gisteren draaide het debat. Verscheidene Europese landen, waaronder België, bliezen hun eigen evacuatieoperatie vervroegd af. Experts opperden de mogelijkheid dat ook de VS de missie vervroegd zou afblazen.
• Uiteindelijk behoudt Biden gewoon de datum van 31 augustus. Hij verklaarde wel dat hij ook na het vertrek van de militairen er “alles aan zal doen” om Amerikanen die Afghanistan willen verlaten, de mogelijkheid te bieden om dat te doen.
• Volgens sommige experts is het nu puur logistiek onmogelijk om tijdig alle Afghanen die de VS ondersteunden uit het land te halen, hoewel Biden dat altijd plechtig beloofd had.

Samenwerking met de taliban. De terreurorganisatie IS is zowel een vijand van de VS als van de taliban.

• De Amerikaanse president Joe Biden heeft donderdag gezegd dat het in het belang van de taliban is dat ze hun samenwerking blijven verlenen voor de evacuatie van Amerikaanse burgers en medewerkers uit Afghanistan, ook nadat de Amerikaanse troepen het land verlaten hebben.
• Volgens Biden zijn de taliban geen brave jongens, maar is het in hun belang dat ze blijven samenwerken met de internationale gemeenschap, om de luchthaven draaiende te houden en de ineenstorting van de Afghaanse economie te vermijden.
• De nieuwssite Politico onthult een onwaarschijnlijke samenwerking: de Amerikaanse overheid zou aan de taliban een lijst met Amerikaanse burgers en Afghaanse medestanders overgemaakt hebben die de VS geëvacueerd willen zien.
• Critici van de president zeggen dat door het slechte stratego van Biden momenteel niet de VS, maar de taliban de dominante partij zijn in het Afghaanse conflict.

De nieuwe Jimmy Carter? Verscheidene media trekken de parallel met de lotgevallen van Bidens partijgenoot Jimmy Carter eind jaren zeventig, begin jaren tachtig.

• De Iraanse gijzelingscrisis bleef de toenmalige president Carter maar achtervolgen en hij verloor in 1980 uiteindelijk de verkiezingen van de Republikein Ronald Reagan.
• De gijzelactie begon op 4 november 1979. Anti-Amerikaanse Iraanse studenten bezetten de Amerikaanse ambassade in Teheran en gijzelden meer dan zestig Amerikaanse diplomaten en burgers.
• Bij de volledig mislukte reddingsactie in april 1980, operatie Eagle Claw op bevel van Carter, kwamen acht Amerikaanse soldaten om. De link met de gebeurtenissen in Afghanistan is snel gelegd.
• Wat in elk geval vaststaat: Biden, die altijd pochte met zijn ruime ervaring op het vlak van buitenlands beleid, heeft veel krediet verloren. Niet alleen in eigen land, maar ook bij de Europese bondgenoten die de eigengereide strategie van de VS steevast moesten ondergaan.

(mah)