Wanneer wordt de winnaar van deze historische Amerikaanse presidentsverkiezingen uitgeroepen? In dit uitzonderlijke jaar is dat niet zo eenvoudig te beantwoorden. Business AM schetst voor u de mogelijke scenario’s.
Door de pandemie stemden veel Amerikanen per post, en op verschillende plaatsen werden de voorbije weken al verkiezingslokalen geopend om op de dag zelf massa’s te vermijden.
Toch kan het zijn dat we de uitslag van deze historische presidentsverkiezingen pas dagen, misschien zelfs weken, later gaan weten. Maar liefst tweeëntwintig staten aanvaarden nog stemmen per post in de dagen na 3 november, sommigen zelfs tot en met 17 november. Het zal ervan afhangen of die staten, waarin veel stemmen pas later geteld worden, doorslaggevend zijn.
President Trump heeft ook nog niet willen bevestigen dat hij de uitslag überhaupt zal aanvaarden. Nadat hij drie opperrechters heeft mogen benoemen, is het mogelijk dat hij het presidentschap via het Hooggerechtshof zal opeisen.
Wanneer weten we dan wie de volgende president van de Verenigde Staten is? Een overzicht van de verschillende scenario’s:
1. Er is een duidelijke winnaar op verkiezingsdag
In 2016 behaalde Trump de 270 kiesmannen die nodig zijn om president te worden omstreeks 8u30 ’s ochtends Belgische tijd, toen bleek dat hij in de staat Wisconsin gewonnen had. Verschillende media hadden hem trouwens al uitgeroepen tot winnaar via projecties, in de uren voordien.
Als ofwel Trump, ofwel Biden met een comfortabele voorsprong wint, weten we de uitslag waarschijnlijk woensdagochtend. Of eerder, zullen we een goed idee hebben van wie de winnaar wordt.
Het is eerder onwaarschijnlijk dat één van de kandidaten tegen dan al effectief 270 kiesmannen heeft verzameld. Slechts negen staten verwachten de dag na de verkiezingen al hun stemmen geteld te hebben.
Maar onder meer Florida, North Carolina, Texas, Maine en New Hampshire hebben aangegeven dat ze waarschijnlijk al duidelijke resultaten gaan kunnen voorleggen op avond van de verkiezingsdag. Dat zijn allen zogeheten ‘swing states’. De meeste Amerikaanse staten zijn traditioneel ofwel Republikeins, ofwel Democratisch. Maar bij elke presidentsverkiezingen zijn er een aantal staten waar het een dubbeltje op zijn rug is. Die ‘swing states’ zijn dan doorslaggevend voor de eindoverwinning.
2. Het duurt langer eer er voldoende stemmen geteld zijn om projecties te maken
Door de pandemie hebben veel staten hun kiesreglement aangepast, om stemmen per post aan te moedigen. Sowieso duurt het tellen van stemmen die per post uitgebracht worden langer. Enveloppes moeten geopend worden, handtekeningen moeten nagekeken worden, enz.
Bovendien aanvaardt bijna de helft van de 50 staten nog stemmen per post in de nasleep van 3 november, zolang ze ten laatste op 3 november in de bus gestoken zijn. Het Amerikaanse postsysteem is chronisch overbelast, zo goed als zeker zal een aanzienlijk deel van de stemmen pas dagen later arriveren bij het stembureau.
Veel hangt ook af van het kiesreglement van de staat zelf. Verschillende staten hebben dat aangepast zodat de kiescommissies al weken terug, de vroeger uitgebrachte stemmen per post konden beginnen tellen. Maar in Pennsylvania mogen de commissieleden pas beginnen tellen op de ochtend van 3 november. Ook in Wisconsin en Michigan zijn er beperkingen op de stemmen die vroeger mogen geteld worden. Dit zijn alledrie mogelijk doorslaggevende staten.
Als er nog geen winnaar wordt uitgeroepen op verkiezingsdag (of de ochtend van 4 november vanuit Belgisch perspectief) betekent dat dus niet dat er iets mis is. Dit jaar is de kans gewoon groot dat het langer zal duren eer een significant aantal stemmen geteld is.
Hoe lang, dat is koffiedik kijken. Dat kan gaan van enkele dagen, tot zelfs een maand. Elke staat moet zijn resultaten vastleggen vanaf 10 november. Ten laatste op 8 december moeten alle resultaten vastgelegd zijn.
3. De uitslag wordt betwist
Tijdens de campagne weigerde Trump steevast om te bevestigen dat hij de uitslag van de verkiezingen zal accepteren. Hij liet ook verschillende keren doorschemeren dat de uitkomst zal worden beslecht door het Hooggerechtshof. Daarom was het zo belangrijk om de (conservatieve) opperrechter Amey Coney Barrett nog voor de verkiezingen te benoemen.
Ook het stemmen per post zet volgens hem de deur open voor verkiezingsfraude. Verder riep hij federale rechters op om ervoor te zorgen dat de winnaar ten laatste op verkiezingsdag wordt uitgeroepen. Daarmee negeerde hij alle regels die het tellen van stemmen per post toelaten in de dagen erna.
Om maar te zeggen: Als Biden maar nipt wint in swing states, is het goed mogelijk dat het resultaat wordt aangevochten. Die geschillen kunnen dan uiteindelijk voor het Hooggerechtshof komen.
In principe moeten ook alle betwistingen tegen 8 december worden afgerond.
