Van onze correspondent uit de VS – Zelfs de bevriende zender Fox News heeft vragen bij de manier waarop Amerikaans president Donald Trump de coronacrisis aanpakt.

‘De enige conclusie die kan worden getrokken is dat de persconferentie waarin de Amerikaanse president Trump de noodtoestand uitriep een schertsvertoning was, waarin opnieuw een hoop onwaarheden werden verteld en die enkel diende om de beurzen omhoog te praten.’ Dat schrijft aandelenanalist en gastcommentator op Bloomberg Television Barry Ritholtz op zijn Twitterfeed.

Ritholtz heeft een punt, want nadat de aandelenbeurzen vrijdagnamiddag een historische remonte inzetten, stuurde Trump een gehandtekende print-out van de beursrally naar een van zijn grootste fans, Fox Business-anker Lou Dobbs, die het tijdens zijn show met de nodige fanfare aan de wereld toonde.

Terwijl het coronavirus nu in 49 Amerikaanse staten mensen heeft besmet, stuurde de president zaterdagochtend deze tweet uit.

‘I don’t take responsibility at all’

Trump wil dus de bloemen voor de korte remonte van Wall Street, maar weigerde tijdens zijn persconferentie enige verantwoordelijkheid op te nemen voor de chaos die het land regeert. Die chaos heeft geleid tot een zo goed als landelijk onvermogen om mensen te testen op het coronavirus. ‘I don’t take responsibility at all’, antwoordde Trump op de vraag of hij verantwoordelijk was voor de vertraging in het beschikbaar maken van testkits. Een zin die hem waarschijnlijk de rest van zijn presidentschap zal achtervolgen.

Wanneer een andere journaliste hem vroeg naar de eliminatie in 2018 van het team dat verantwoordelijk was voor onderzoek naar pandemieën binnen de Nationale Veiligheidsraad, zei Trump: ‘Dat is een smerige vraag. U zegt dat we dat deden. Ik weet daar niets van.”

Twee weken geleden had Trump nochtans nog gezegd ‘dat hij die mensen niet nodig had’.

Google werkt niet samen met het Witte Huis

Luttele uren nadat Trump in de Rose Garden in het Witte Huis de nationale noodtoestand had uitgeroepen raakte bekend dat Google niet met de Amerikaanse regering samenwerkt. Volgens de president was de internetzoekmachine begonnen met het ontwikkelen van een nationale website waarop mensen die vrezen besmet te zijn met het coronavirus terecht kunnen om te weten of en hoe ze een test kunnen krijgen. Maar wat Trump zei werd door het bedrijf onmiddellijk weerlegd. Er is sprake van een veel kleinschaliger initiatief. Dat wordt geleid door Verily, een deelbedrijfje van Googleholding Alphabet. De website zal enkel beschikbaar zijn voor mensen die in de Bay Area (San Francisco) verblijven.

De slotconclusie van de persconferentie is dat die opnieuw bol stond van de leugens en halve waarheden. Trump slaagde er ook in tot 31 keer toe handen te schudden of de microfoon aan te raken. Hij zei wel dat hij zich ‘waarschijnlijk’ op het virus al laten testen.

Zelfs Fox News heeft vragen bij de manier waarop Trump de crisis aanpakt

Dat de Amerikaanse regering steeds creatiever met de waarheid omgaat begint nu ook tot de onmiddellijke entourage van Trump door te dringen. Tucker Carlson, een van Fox News meest populaire opiniemakers en een gerenommeerd Trumpgetrouwe, vroeg zich vrijdagavond in zijn tv-show af waarom ’s werelds rijkste natie totaal onvoorbereid was op deze epidemie. ‘Ik zal u het antwoord geven’, zei Carlson, ‘Incompetentie op regeringsvlak’, waarna hij Trump spaarde en de schuld bij de CDC legde, het Center for Disease Control and Prevention.

Het overlevingsvocabularium van de Trumpgetrouwen

Toch lijkt de president zich blijvend te hebben omringd met mensen die hem naar de mond praten en door de tijd heen een overlevingsvocabularium hebben ontwikkeld. Dat laat hen toe Trump onafgebroken uit de wind te zetten. Een voorbeeld daarvan is Seema Verma, die Trump adviseert inzake gezondheidsbeleid. Op de eenvoudige vraag of er voldoende ventilators in het land beschikbaar om patiënten die het virus hebben te beademen, slaagde ze erin tot 4 keer toe de vraag te ontwijken.

Het schrikbeeld van een tweede Italië

De crisis legt duidelijk de tekortkomingen in het Amerikaanse systeem bloot. Wil men levens redden dan hebben ziekenhuizen testkits nodig. Maar ook voldoende bedden voor noodgevallen, isolatieruimtes, artsen, verpleegkundigen, ademhalingstherapeuten en ondersteunend personeel. Een oplossing voor de testkits lijkt nu finaal in de maak. De 1,5 miljoen tests die tegen vorige vrijdag door vicepresident Mike Pence waren beloofd, bleken een luchtspiegeling. Maar commerciële labo’s als Quest, LabCorps en grote apotheekketens maken nu werk van drive-thru testsites, wat vanaf maandag een verbetering van de situatie met betrekking tot het testen van mensen zou moeten opleveren. Maar er zijn andere knelpunten. Volgens een recente studie van Johns Hopkins beschikken de Amerikaanse ziekenhuizen slechts over 160.000 ventilatoren. 62.000 volwaardige en nog eens 98.000 basisventilatoren die in een noodgeval kunnen worden gebruikt. Dat is waarschijnlijk onvoldoende, want covid-19 is een nieuwe ziekte, en veel van de veronderstellingen zijn gebaseerd op oude grieppandemieën.

Dan zijn er de bedden. Volgens een rapport van de Wereldbank heeft Japan 13,4 zulke bedden per 1000 inwoners, de VS 2,9 per 1000. (Italië scoort net iets beter dan de VS met 3,4. België zou er 6,2 hebben)

Ziekenhuizen kunnen bedden toevoegen om aan een piek te voldoen, bijvoorbeeld door een ambulante afdeling om te vormen tot een afdeling voor acute zorg. Maar als het aantal besmettingen blijft groeien, zal dat niet volstaan. Sommige staten, zoals New York, zijn al op zoek naar locaties die kunnen worden ongevormd tot tijdelijke ziekenhuizen.

Het schrikbeeld van de Verenigde Staten als een tweede Italië is niet ver af.