Trouwen of single blijven, wat zijn de financiële gevolgen?

 

Hoewel ’trouwen’ eeuwenlang als de hoeksteen van de samenleving werd beschouwd, zijn er vandaag de dag steeds meer mensen die zonder een boterbriefje te halen gaan samenwonen. Voor het eerst zijn er in ons land zelfs meer mensen die ervoor hebben gekozen om wettelijk samen te gaan wonen dan mensen die getrouwd zijn. Maar is samenwonen met een partner altijd wel een slimme keuze? En klopt het nog altijd dat mensen die getrouwd zijn van bepaalde voordelen kunnen genieten? Dit zijn allemaal vragen die door je hoofd kunnen spoken als je de financiële gevolgen van trouwen of single blijven met elkaar vergelijkt.

Waarom besluiten mensen om te gaan trouwen?

De meest romantische reden om te gaan trouwen, is dat je dolverliefd bent op je partner en je leven met hem, of haar, wilt delen. Toch zijn er ook nog een aantal minder romantische redenen om een ander het jawoord te geven. Denk hierbij maar eens aan de volgende situaties:

  • er is een kind op komst en de familie van één of beide partners staat erop dat er een huwelijk wordt gesloten, bijvoorbeeld op religieuze gronden,
  • een huwelijk is gearrangeerd door de familie (al is dit wettelijk in ons land niet toegestaan. Twee families sluiten dan als het ware een deal waarbij overeen wordt gekomen dat twee mensen in het huwelijk moeten stappen,
  • er is sprake van meer stabiliteit als er een huwelijk wordt gesloten, bijvoorbeeld ten aanzien van de opvoeding van kinderen die al zijn geboren,
  • voor de kinderen die al eerder zijn geboren, zal het eenvoudiger zijn als hun papa en mama getrouwd zijn, bijvoorbeeld als zij naar school gaan,
  • er kan een huwelijk worden gesloten omdat er een betaling tegenover staat (dit is eveneens in ons land bij wet verboden), bijvoorbeeld met iemand uit het buitenland, Vaak worden dit soort huwelijken niet echt geconsumeerd omdat beide echtelieden niet eens samen onder één dak woonachtig zijn, of elk hun eigen leven leiden langs elkaar heen.
  • er kan financieel gewin worden behaald door met iemand te trouwen, bijvoorbeeld omdat deze persoon erg vermogend is, zoals regelmatig (maar gelukkig niet altijd) het geval is op het moment dat een oude miljonair die een zeer jonge, en vaak erg knappe, vrouw trouwt,
  • er kan een huwelijk worden gesloten om een bepaald aanzien te krijgen, bijvoorbeeld door iemand van adellijke afkomst te trouwen. De partner die (nog) geen adellijke titel heeft, zal deze door middel van het huwelijk dan alsnog verkrijgen. Dit gebeurde in het verleden regelmatig en wordt ook wel een verstandshuwelijk genoemd.
  • er kan een huwelijk worden gesloten om het vermogen of de macht van twee families samen te voegen. Ook dit gebeurde in het verleden regelmatig in adellijke kringen,
  • er kan een huwelijk worden voltrokken om niet langer de naam van de eigen familie te hoeven dragen, In de regel zal dit gebeuren binnen families of gezinnen waar de betreffende persoon geen prettige jeugd of kindertijd heeft gehad.
  • een huwelijk kan zelfs worden gesloten als een soort van grap of weddenschap. In de meeste gevallen zal er in deze huwelijken helaas geen sprake te zijn van echte liefde.

Waarom zou je beter niet trouwen?

In de regel zal de keuze om niet in te gaan trouwen een praktisch besluit zijn. Op het moment dat je gaat trouwen, zal dat immers een heleboel rompslomp met zich meebrengen, en dikwijls heb je ook nog te maken met één of meerdere andere factoren die hierbij een rol spelen, zoals het hebben, of willen, van kinderen, een lange of dure reis willen maken of het uit willen voeren van een verbouwing die veel geld zal gaan kosten. Bij veel Belgische stelletjes is de animo om snel een burgerlijk huwelijk af te handelen dan ook nog steeds ver te zoeken. Belgen trouwen weliswaar minder vaak, maar op het moment dat er dan toch een trouwerij aan zit te komen, willen de meesten het dan opeens wel drastisch aanpakken.

Bij het vergelijken van wel of niet gaan trouwen zullen een aanat belangrijke verschillen naar voren komen. In dit artikel gaan we echter uit van een standaardsituatie. Op het ogenblik dat er wordt gesproken over een huwelijk, dan zal het een huwelijk onder het wettelijk stelsel betreffen, en met samenwonenden zal worden bedoel het wettelijke samenwonen. Het is namelijk eveneens mogelijk om feitelijk samen te gaan wonen, om te huwen met een contract of om een samenlevingscontract op te laten stellen als je wettelijk wilt samenwonen. Deze laatste mogelijkheden zullen we echter voor het gemak even buiten beschouwing laten in dit artikel. Wanneer je er toch meer over te weten wilt komen, dan raden we je aan om bij een notaris te rade te gaan.

De belastingdienst voor gehuwden en samenwonenden

Op fiscaal vlak is er helemaal geen verschil meer tussen gehuwden en wettelijk samenwonenden. De belastingdienst heeft vrijwel alle verschillen tussen mensen die getrouwd zijn of samenwonen de laatste jaren aan de kant gezet. In beide gevallen zullen allebei de partners worden belast op de gemeenschappelijke- en de persoonlijke inkomsten. Ook hoeven de partners in beide gevallen maar één gezamenlijke belastingaangifte in te vullen.

Pensioen voor gehuwden en samenwonenden

Net zoals voor de fiscus, geldt ook voor berekening van het pensioen, dat er geen wezenlijk verschil meer bestaat tussen partners die getrouwd zijn en koppels die samenwonen, mits allebei de partners een volledige arbeidsloopbaan op zullen bouwen. Op het ogenblik dat maar één van de twee partners betaalt werk heeft verricht, zal het pensioen van de werkende partner bij een gehuwd stel namelijk met 15 procent worden verhoogd. Mensen die samenwonen, zullen daarentegen geen recht hebben op een dergelijk gezinspensioen. Bij hen zal dan ook gelden dat elke partner diens eigen pensioen op dient te bouwen.

Ook het zogenaamd overlevingspensioen is een essentieel voordeel dat alleen zal zijn voorbehouden voor mensen die gehuwd zijn. Indien één van beide partners binnen een huwelijk komt te overlijden, dan zal de andere partner onder bepaalde voorwaarden een dergelijke aanvulling op diens pensioen ontvangen. Bij mensen die wettelijk samenwonen, zal achterblijvende partner echter geen aanspraak kunnen maken op dit overlevingspensioen.

Erfenis voor gehouden en samenwonenden

Op het ogenblik dat één van de huwelijkspartners komt te overlijden, zal de overblijvende echtgenoot, of echtgenote, altijd recht hebben op een gedeelte van de erfenis, waaronder het vruchtgebruik op de woning (hierbij inbegrepen de volledige huisraad en al het aanwezige meubilair). Eventuele kinderen of andere erfgenamen kunnen de langstlevende partner dan ook niet verplichten om de woning te verkopen.

Ook bij mensen die samenwonen, zal de overblijvende partner het vruchtgebruik van het huis verkrijgen. Hier hoeven de partners dus niet eerst een testament voor op te laten maken bij de notaris. Het is overigens wel mogelijk bij mensen die wettelijk samenwonen om door middel van een testament de betreffende partner te onterven. Dit in tegenstelling tot bij een huwelijk waarbij onterven niet tot de mogelijkheden behoort. Bij samenwonenden kan zelfs een dergelijke onterving eenzijdig plaatsvinden, zonder dat de andere partner hiervan weet. Een zogenaamd beding van aanwas zal; echter voor meer zekerheid zorgen vanwege het feit dat iedere partner bij een overlijden vervolgens diens deel van het eigendom af zal staan staat aan de achtergebleven partner.

Arbeidsongevallenverzekering voor gehuwden en samenwonenden

Werkgevers hebben voor elke persoon die in dienst is een arbeidsongevallenverzekering afgesloten, en in het geval van een dodelijk werkongeval zal de huwelijkspartner vervolgens een uitkering ontvangen. Deze regel is echter niet geldig voor mensen die samenwonen, behalve op het moment dat dit vooraf bij een notaris vast werd gelegd in een apart samenlevingscontract. Op het moment dat je van plan bent om te gaan samenwonen, moet je dus al beslissen of je een dergelijke arbeidsongevallenverzekering af wilt sluiten en deze bij een notaris vast wil laten leggen.

In goede en in slechte tijden

In goede en slechte tijden is meer dan alleen een zin die uit wordt gesproken tijdens het voltrekken van een huwelijk. Op juridisch vlak zullen gehuwden zich echter ook verbinden aan de plicht om elkaar te helpen en zelfs elkaar (financiële) bijstand te verlenen en dus al het nodige te geven dat er in een bepaalde situatie noodzakelijk is. Mensen die wettelijk samenwonen zullen deze plicht echter niet te hoeven dragen. Bij een eventuele relatiebreuk hoeft er dan evenmin onderhouds- of alimentatiegeld te worden betaald, zelfs niet op het ogenblik dat één van de partners bijvoorbeeld thuis blijft om voor de kinderen te zorgen. Voor de kinderen zal is er echter wel in alle gevallen onderhoudsbijdrage betaald dienen te worden na een relatiebreuk.

Een ander aspect, dat hopelijk niet het meest doorslaggevende zal zijn, om niet te trouwen is dat mensen die wettelijk samenwonen elkaar niet hoeven te beloven om de ander trouw te blijven. Voor een koppel dat in het huwelijksbootje stapt, is dit namelijk wel van toepassing. Dit neemt overigens niet weg dat je partner het je in dank af zal nemen als je besluit om hem, of haar, te bedriegen tijdens jullie relatie. Hierbij maakt het dus weer geen verschil tussen de meeste mensen die getrouwd zijn en mensen die samenwonen.

Kinderen en huwen of samenwonen

Wanneer er kinderen worden geboren binnen een huwelijk zal de wet veronderstellen dat de echtgenoot van de moeder eveneens de vader van het kind is. Bij partners die samenwonen, dient de vader diens kind echt uitdrukkelijk te erkennen bij een ambtenaar van de burgerlijke stand. Op het moment dat deze erkenning heeft plaatsgevonden, de moeder van het kind moet natuurlijk eveneens akkoord gaan, zal de vader dezelfde rechten (en plichten) hebben als waar een getrouwde vader mee te maken heeft.

Op het moment dat één van de partners besluit om te stoppen met werken om zich op de zorg voor de kinderen te gaan richten, is een huwelijk overigens nog altijd de betere keuze. In het geval er sprake is van een overlijden of van een relatiebreuk, dan zal de partner die overblijft en geen inkomen heeft, immers beter beschermd zijn. Het inkomen van de partner die wel werkt wordt in dat geval namelijk gezien als gezamenlijk vermogen, waarop dus eveneens de andere partner deels aanspraak kan maken. Wanneer partners ongehuwd samenwonen hebben ze in een dergelijke situatie geen gezamenlijk vermogen en dus zal de niet-werkende partner geen recht hebben op het geld dat de ander heeft verdiend. .

Problemen voor gehuwden of samenwonenden

Indien er een kink in de kabel komt, dan zal het wettelijk samenwonen als zeker voordeel hebben, dat de relatie sneller ongedaan gemaakt kan worden. Partners die getrouwd zijn dienen in het geval van een echtscheiding een volledige echtscheidingsprocedure dienen te doorlopen. Wettelijke samenwonenden kunnen hun samenlevingscontract echter vrij eenvoudig stopzetten aan het loket van de burgerlijke stand van het gemeentehuis. Er zal dus geen rechter of advocaat aan te pas hoeven te komen waardoor er dus vaak veel geld bespaard kan worden, bijvoorbeeld voor de kosten die komen kijken bij het van het echtscheidingsproces.

Single blijven heeft ook voordelen

De voordelen van een huwelijk of van samenwonen mogen dan duidelijk zijn, maar ook het als single door het leven gaan kent een aantal positieve kanten. Zo kun je bijvoorbeeld als single je eigen zin doen en bijvoorbeeld je woning geheel naar je eigen smaak en budget inrichten. Singles hoeven dus op geen enkel vlak, en dus ook niet financieel, geen compromissen te sluiten.

Waar je je geld aan uit geeft zal geheel je eigen zaak zijn. Je kunt als single dus zonder gezeur van je partner geld uitgeven aan dingen die jij belangrijk of leuk vindt. In plaats van een groot deel van je inkomen te besteden aan de dure kleding die je partner zo graag wil dragen, is er dus niet bij. Alles wat je verdient mag je immers helemaal zelf houden en besteden waaraan en wanneer je dat zelf wilt. Of gaat deze vlieger toch niet helemaal op? Het leven van een single kan, zeker op financieel gebied, soms namelijk behoorlijk lastig zijn.

Single blijven heeft ook nadelen

Iemand die single is, leeft in verhouding een stuk minder voordelig dan iemand die wel een relatie heeft, ongeacht of dit een huwelijk is of dat er wordt samengewoond. Een woning kopen, een erfenis regelen of het betalen van belasting: zal vrijwel allemaal door de wetgever toe zijn gespitst op gezinnen. Als single zul je dan ook meestal veel duurder uit zijn en dus meer geld af moeten dragen dan gehuwden en samenwonenden in dezelfde (financiële) situatie. Het leven van een single mag dan ook absoluut niet altijd worden gezien als zorgeloos of als lang leve de lol.

Meer belasting betalen als single

Een groot aantal belastingen die in ons land worden geheven zijn forfaitair. Forfaitair wil zeggen dat er vaste bedragen betaald dienen te worden, bijvoorbeeld per huishouden. Daarbij komt verder nog dat mensen die samenwonen tot wel 30 procent van hun inkomen door kunnen schuiven naar de belastingaangifte van de minder verdienende partner en op die manier in een lagere belastingschijf terecht kunnen komen. Een dergelijk fiscaal voordeel is iets waar een single echter geen gebruik van kan maken. Om die reden zullen een groot aantal singles zich fors benadeeld voelen door de overheid. Ze moeten immers ook gewoon met hard werken hun geld verdienen, net zoals gehuwden en samenwonenden, maar desondanks moeten ze meer geld afstaan aan de schatkist van ons land.

Singles hebben nauwelijks kans op een eigen huis

Uit de statistieken is vast komen te staan dat bijna 1 op de 2 singles een huis huurt, in plaats van een eigen woning heeft. Bij gehuwden of samenwonenden ligt deze verhouding echter op 1 op de 5. Toch hebben singles in de regel dikwijls even grote vaste lasten elke maand als ze een eigen woning willen kopen. Desondanks hameren banken er nog steeds op dat de aflossing van de hypotheek slechts één derde van het totaal inkomen mag zijn. Deze regel; maakt het voor het grootste deel van alle singles nagenoeg onmogelijk, zeker op het ogenblik dat je je bedenkt dat een single evenveel aan zogenaamde registratierechten zal moeten betalen. Verder zullen singles nog te maken krijgen met tegenwerking op het gebied van vrijwel alle alternatieve woonvormen, zoals co-housing of multi-generatiewonen. Deze woonvormen zullen immers vaak worden verworpen op grond van stedenbouwkundige- of administratieve bezwaren.

Lagere woonbonussen voor singles

Iemand die een eigen woning koopt, heeft in ons land recht op een vermindering van diens belastingen. Dit wordt ook wel aangeduid als een woonbonus. Deze belastingaftrek zal echter toe worden gekend per persoon, en dus niet per woning. In de praktijk zal dit dus bekekenen dat een koppel, getrouwd of samenwonend, dus twee bonussen op kunnen strijken, terwijl bij een single er slechts één zal ontvangen.

Minder dienstencheques voor singles

Een single kan elk jaar tot 500 dienstencheques bestellen. Voor een huishouden zal dat echter twee keer zoveel zijn. Dit geldt eveneens voor de fiscale aftrekbaarheid: een single kan 156 cheques van zijn, of haar, belastingaangifte aftrekken. Daar staat tegenover dat mensen die gehuwd zijn of met elkaar samenwonen dubbel zoveel mogen aftrekken van de belastingen. Voorwaarde is wel dat ze minimaal elk een eigen gebruiksnummer aan hebben gevraagd bij Sodexo.

Hogere onroerende voorheffing voor singles

De onroerende belasting die in ons land wordt geheven, zal gelijk blijft, ongeacht of je nu met vier anderen of helemaal in je eentje een woning bewoont. Dat geldt overigens eveneens voor de belasting die betaald dient te worden aan de provincie. In Wallonië wordt bovendien ook nog eens kijk- en luistergeld geheven per woning. In de praktijk betekent dit dat je elk jaar 100 euro moet betalen, ongeacht of je nu single bent, samenwoont met een partner of getrouwd bent.

Maximale erfbelasting voor singles

Iedereen die komt te overlijden en diens erfenis aan zijn, of haar, kinderen of partner, zal deze persoon of personen opzadelen met successierechten die tussen 3 tot 30 procent kunnen bedragen. Op het moment echter dat een single zijn, of haar, spaargeld of eigendommen achterlaat aan een goede vriend of een familielid, dan betaalt deze persoon de hoogste erfbelasting, te weten een percentage dat kan variëren tussen 45 en 65 procent. In de praktijk blijkt dus zelf na het overlijden van een single niet met een gelijke maat gemeten te worden.

Conclusie

Hoewel er een heleboel voor- en nadelen zijn verbonden aan zowel single blijven als met de liefde van je leven trouwen of samenwonen, zul je je vaak laten leiden door je gevoel. Liefde maakt immers blind zo luidt een oud gezegde. Wanneer je echt heel veel van iemand houdt, dan kan het je waarschijnlijk vrij weinig schelen of je nu je inkomen moet gaan delen met je partner en opgezadeld zult worden met een heleboel wettelijke verplichtingen.

In de praktijk echter blijken er nogal wat verschillen te zijn tussen de financiële situatie van singles en die van getrouwde of samenwonende koppels. In de meeste gevallen komt er de single zelf veel beroerder vanaf, zeker als het gaat om financiële zaken, zoals de betaling van belastingen en het mislopen van bepaalde vergoedingen. Maar ook dit wil absoluut niet zeggen dat je, als single, met de eerste de beste kandidaat in het huwelijksbootje moet stappen of samen moet gaan wonen. Een huwelijk zal namelijk ook een aantal verplichtingen met zich meebrengen.

In sommige gevallen zal het zelfs gunstiger zijn om niet met je partner te trouwen, bijvoorbeeld als je een gigantisch salaris verdient, terwijl je lief thuisblijft om voor jullie kroost te zorgen. Zodra er immers een relatiebreuk ontstaat, waar je natuurlijk niet vanuit gaat op het moment dat je je jawoord geeft, dan heeft de andere partner recht op de helft van het door jou verdiende geld. Voordat je een beslissing neemt, ongeacht of je nu van plan bent om te gaan trouwen, samenwonen of je leven verder als single door te brengen, zul je goed moeten nadenken over de financiële gevolgen (en uiteraard ook alle andere mogelijk consequenties die een bepaalde beslissing met zich mee kan brengen).

Meer