De federale regering heeft maandagmiddag de vijf definitieve nota’s van de GEES, de expertengroep die belast is met de exitstrategie, wereldkundig gemaakt. Daaruit leren we een aantal interessante zaken over de eerste golf van de coronacrisis.

Waarover gaat het? De rapporten die de expertengroep op gezette tijdstippen schreef om de Nationale Veiligheidsraad voor te bereiden, staan online. Premier Sophie Wilmès gaat daarmee in op een vraag van de academische wereld. Ook de experten, onder leiding van viroloog Erika Vlieghe, staan achter die keuze.

De details?

• Testen, testen, testen. De testcapaciteit in België is een heikel punt. Alle experts zijn het erover eens dat massaal testen de manier is om de crisis onder controle te houden. Alleen konden de laboratoria lange tijd niet volgen. Toch drong de GEES al sinds eind april aan op een structurele verhoging van het aantal mensen dat getest wordt. Op 6 mei komt de boodschap dat de vereiste capaciteit er is en dat het beleid nu ook moet zorgen voor een uitbreiding van het aantal testen. Uiteindelijk zal het nog tot eind mei duren vooraleer de ministers ook echt besluiten om de uitgebreide testcapaciteit te gaan benutten.

• De bubbel. De omvang van onze bubbels kwam doorheen de lockdown ook vaak ter sprake. Sinds Moederdag mocht iedereen vier mensen toevoegen aan zijn of haar bubbel. Maar de GEES heeft zo’n afspraak nooit voorgesteld. In een advies van 6 mei is er wel sprake van een ‘regel van twee’, waarbij iedereen thuis contact mocht hebben met twee vaste personen van buiten het gezin. Later zou de Nationale Veiligheidsraad opeens op de proppen komen met de gekende uitbreiding naar tien personen per week.

• Bezoek aan het rusthuis. Geen versoepeling zo controversieel als het bezoek aan de woonzorgcentra. In het advies van 14 april stelt de GEES voor om ’te onderzoeken of er voor specifieke kwetsbare groepen waar er veel andere noden zijn (…) milderende maatregelen kunnen worden genomen’. Dat zou dan recht op bezoek van één persoon, in beschermende kledij en met een masker kunnen zijn. De dag nadien kondigt de regering een versoepeling aan, zonder overleg met de sector zelf. Het turbulente vervolg, met een tussenkomst van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke, is gekend.

• De rail pass. De superkern besliste zaterdag om elke Belg een gratis rail pass met tien ritten aan te bieden, om bijvoorbeeld het binnenlands toerisme aan te zwengelen. Dat leidde tot heel wat ophef, ook bij de NMBS, die niet op de hoogte was. Nochtans beklemtoonde de GEES vorige week nog dat het gebruik van openbaar vervoer zoveel mogelijk vermeden moet worden. ‘Zeker voor gelegenheden met een hoge vraag, zoals daguitstappen naar zee tijdens zonnige weekends’, staat er letterlijk.

• Registreren op café. Een tijdje deed het de ronde dat cafés en restaurants gevraagd werden om de gegevens van hun klanten te noteren, zodat iedereen gecontacteerd kon worden als er andere cafégangers opeens ziek bleken. Uitbaters konden namen, gsm-nummers en/of e-mail gedurende een maand bijhouden, stelde de GEES voor. Die verplichting maakte de politiek niet hard op de laatste Nationale Veiligheidsraad. Omdat het ‘privacymatig niet evident was’, liet CD&V-minister Nathalie Muylle weten.

• De tweede golf. In het advies van 3 juni geven de experts de bezorgdheid aan dat de overheden weinig actie ondernemen om een tweede golf te vermijden. ‘De beheersing van een opflakkering zit nog steeds in een zeer conceptuele fase en moet nu dringend versneld worden door er middelen en budgetten voor vrij te maken, verantwoordelijkheden aan te duiden en protocollen op te stellen’, staat er te lezen. De GEES lijst ook de status van een aantal belangrijke aanbevelingen op, die nog weinig of geen gevolg kregen:
  • Er zijn nog geen duidelijke protocollen voor nieuwe uitbraken in scholen of bedrijven.
  • Er bestaan geen concrete richtlijnen voor besmette personen: hoelang moet hij of zij in quarantaine? Wat met de omgeving?
  • Er is nog geen duidelijkheid over extra mobilisering van medisch personeel om massaal te kunnen testen.
  • Er is nog geen beslissing genomen over extra middelen voor kenniscentrum Sciensano of RIZIV.

U kunt de gedetailleerde rapporten van de GEES hier nalezen.