‘We mogen niet alles zien in de logica van winnaars en verliezers’, zo predikte premier Alexander De Croo in de Kamer. Een beetje valse bescheidenheid in de Wetstraat kan nooit kwaad, want in de wandelgangen toonden de liberalen zich de grote winnaars van het loonakkoord, met het nodige triomfalisme. Zeker Georges-Louis Bouchez (MR) deed nauwelijks moeite om zich in te houden, hij viel opnieuw Paul Magnette (PS) frontaal aan. Maar die patserige houding houdt gevaren in.

In het nieuws: Een consumptiecheque van 500 euro, onder onduidelijke voorwaarden.

De details: Vivaldi overleeft, maar er zijn wat gekneusden.

• Zoals voorspeld, verscheen donderdag in het halfrond een opgeluchte premier De Croo. Met enige fierheid verdedigde hij ‘zijn’ akkoord:
  • ‘Voor de ene is het niet genoeg, voor de andere te veel‘, zo sprak hij opvallend verzoenende taal.
  • ‘Het is dus een redelijk en evenwichtig akkoord. Het sociaal overleg kan alleen werken als men elkaar vindt.’
  • ‘Niemand is erbij gebaat dat partijen en sociale partners met getrokken messen tegenover elkaar staan.’
  • ‘Ik hoor hier veel kreten, maar de maatregelen moeten doenbaar zijn voor wie het moeilijk heeft’, zo duwde hij toch een heel klein beetje richting zijn coalitiepartner, de socialisten.
  • Maar van echt triomfantelijk gedrag was geen sprake: ‘Niet alles moet gezien worden in de logica van winnaars en verliezers.’
• Dat was er in de wandelgangen wel aan blauwe kant: ‘Er was gigantisch veel kritiek op het feit dat wij de premier leveren. Maar kijk, nu zie je het netto resultaat‘, zo was bij Vlaamse liberalen op te tekenen. Daar is het gevoel duidelijk: dit rondje armworstelen hebben zij gewonnen. Want de loonnorm van 0,4 procent, waarover ze zo hard vochten, blijft integraal behouden. Voor de micro’s van Villa Politica kwam Egbert Lachaert (Open Vld) dat ook nog eens onderstrepen, zichtbaar voldaan over de regeringsdeal.
• Aan Franstalige kant eenzelfde boodschap, nog ietsje feller zelfs, bij Georges-Louis Bouchez (MR), die triomfantelijk tweette dat het een lieve lust was. Vervolgens ging hij op RTBF ook nog even in debat met Thierry Bodson, de leider van de FGTB, de socialistische vakbond in Franstalig België, om het mes nog wat dieper in de rode wonde te draaien.
• En bij de werkgeversorganisaties – het VBO, maar ook Unizo – eigenlijk niets dan tevreden reacties: het algemene gevoel overheerste dat de regering hen een stevig cadeau had gedaan door streng de deur dicht te houden voor stijgingen hoger dan 0,4 procent.

Ook genoteerd: Bij de socialisten toch veel meer een bedrukt gevoel.

• Om te beginnen reageerden de twee grote vakbonden, ABVV en ACV, sterk afwijzend. Zij gaan niet akkoord met het compromisvoorstel van de regering.
• Het enthousiasme droop er bijgevolg niet van af in de Kamer, zeker niet bij Ahmed Laaouej, de fractieleider van de PS, die het niet over z’n hart kreeg om voor premier De Croo te applaudisseren.
• In diezelfde Kamer verdedigde PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne wel het akkoord naast premier De Croo: ‘We moeten dit akkoord in zijn geheel bekijken, met alle elementen die te goeder trouw moeten worden uitgevoerd.’ Daarbij had hij het vooral over de minimumlonen, die de PS absoluut substantieel wil zien stijgen. Die zijn in de deal van de regering wel vermeld, maar het zijn uiteindelijk de sociale partners die moeten beslissen.
• Daarover zette Magnette gisteren meteen druk: ‘Een hoger minimumloon is fundamenteel voor de socialisten en maakt integraal deel uit van het bemiddelingsvoorstel. Als de werkgevers dat weigeren, is er voor ons over niks een akkoord en zullen de loononderhandelingen vrij zijn.’
• Meteen reageerde Bouchez op zijn beurt, door Magnette onmiddellijk van repliek te dienen: ‘Dreigen is nooit een goede methode, Paul Magnette. Het regeerakkoord is heel duidelijk: de wet van 1996, zoals hervormd in 2015, wordt toegepast. Als iedereen zich aan de akkoorden houdt, zal alles goed verlopen. Koelbloedig blijven voor een serene onderhandeling.’
• ’s Avonds op Terzake ging ook Conner Rousseau, de voorzitter van Vooruit, het akkoord verdedigen. Doordat de premie wordt uitgekeerd in de vorm van consumptiecheques, wordt er nauwelijks taks op betaald. Dit maakt dat het netto wel een behoorlijke impact zal hebben, zo is het argument van de socialisten.
• Rousseau scoorde vorige week bij z’n achterban, met een stevige communicatie over onder meer het opschorten van de dividenden en kassierster Debora, ‘die het niet zou begrijpen als zij niets kreeg’. Debora werd een fenomeen, maar gisteren zat de Vooruit-voorzitter toch iets lastiger.
• Het akkoord is er immers een met veel losse eindjes, dat had iedereen ondertussen wel al gezien: de minimumlonen zijn één zaak, die al niet geregeld is. Maar ook de vraag in welke bedrijven precies de premie komt, is niet uitgeklaard. Zelfs de kwestie of dit nu op sector- of bedrijfsniveau wordt geregeld, bleef open. Kwetsbare communicatie dus, op links.

The big picture: De centrumrechtse regering Michel I werd op links verketterd. Maar hoe zit het dan nu?

• De hele kwestie van het loonakkoord legt een bijzonder gevoelige plek bloot, zeker voor de PS. Die trok in de jaren van de regering Michel – die ze als ‘bijzonder rechts’ bestempelden – op tegen de aanpassingen in de wet van ’96 en de regering in het algemeen.
• Er kon geen week voorbijgaan of Marc Leemans, de ACV-baas, kwam melden hoe ‘asociaal’ die ploeg wel niet was. Het ABVV, en zeker de FGTB-vleugel, wilde die regering gewoon ‘kapot staken‘. De sociale spanning steeg naar ongekende hoogte.
• Met de PS die voor Vivaldi koos, zou eindelijk een ‘historische correctie’ komen. Ook binnen CD&V duwden ACV en ACW dat het een lieve lust was om toch maar Vivaldi te krijgen. Maar nu blijkt het dus een pijnlijk ontwaken: opnieuw staan beide grote vakbonden, zonder sociale vrede, tegenover de regering. Alleen zitten daar deze keer wel groenen en socialisten in.
• Die kregen in de Kamer dan ook enorme kritiek van uiterst links, de PVDA-PTB, via Raoul Hedebouw.
  • ‘Dit is helemaal geen verzoening. Men hoeft alleen maar eens te kijken wie er tevreden is en wie niet.‘
  • ‘Een premieke hier, een consumptiechequeske daar … Ik richt me tot de linkse partijen: u moet ermee ophouden dit akkoord te verdedigen.’
  • ‘U ziet toch ook dat de werkgevers en de liberalen tevreden zijn en de vakbondsafgevaardigden en de werknemers niet?’
• Dat de socialisten hierop de strijd uiteindelijk ‘verliezen’, hoeft niet helemaal te verwonderen: bij de regeringsonderhandelingen in de nazomer hadden ze strategisch al de aftocht geblazen over de wet van ’96, die de lonen regelt. Het was toen al een enorm symbooldossier, waarop de liberalen de status quo konden behouden: de wet zou niet aangepast worden.
• Alleen, de manier waarop de socialisten nu verliezen, of dreigen te verliezen als onder meer de minimumlonen niet spectaculair stijgen, belooft niet veel goeds. Dat geldt voor de sociale vrede en het komende rondje onderhandelingen over het minimumloon tussen werkgevers en vakbonden. Maar het is vooral van belang voor het bredere plaatje.
• De vastberadenheid om straks in de grotere dossiers – met name die van de pensioenen en die van de fiscale hervorming – wél te scoren, is aan de linkerkant van de regering alleen maar groter geworden. Want als de ruk naar links, met een aantal grote trofeeën, niet kan worden gerealiseerd in deze Vivaldi-ploeg, ten opzichte van die vorige, ‘asociale coalitie’, wat voor nut heeft de regering dan, voor pakweg de PS?

Opvallend: Theo Francken (N-VA) mag jaar niet in de Commissie en verliest 20 procent van z’n loon.

• Een sanctie de bijzonder zwaar oogt, die heeft het bekende kamerlid Theo Francken aan zijn been. Want de Kamer heeft niet de gewoonte eigen leden snel terug te fluiten of te bestraffen: de oppositie moet immers haar werk kunnen doen en elke partij kan daar vroeg of laat belanden.
• Alleen, dat lijkt niet de redenering van Kamervoorzitter Éliane Tillieux (PS), die zich nog niet bepaald als grote voorvechter van de parlementaire democratie heeft laten kennen sinds ze de voorzittershamer hanteert.
• In de ‘zaak-Francken’ zit zo de perceptie voor de PS toch behoorlijk tegen. Het was immers Defensieminister Ludivine Dedonder (PS), die het nodig vond om Francken aan te vallen op het feit dat die gevoelige informatie uit de ‘Commissie voor de opvolging van buitenlandse missies’ had getweet.
• Die commissie vergadert achter gesloten deuren en is confidentieel. Maar in maart lekte Francken daaruit dat België niet zou deelnemen aan een Franse militaire operatie in Mali. Geen wereldnieuws en ook geen echt militair geheim: dat we niet zouden meedoen was al breder bekend. Anderzijds: het is niet nodig om zo ostentatief de regels te schenden, als er geheimhouding bestaat.
• Maar het werd de stok om Francken mee te slaan. Zijn relatie met Dedonder is al langer moeilijk: de minister gaat niet bepaald vlotjes om met de kritische houding van de N-VA’er en reageerde al eerder behoorlijk verkrampt.
• De meerderheid besliste nu om in te gaan op de demarche van Dedonder, gesteund door Tillieux, om Francken voor de tweet te sanctioneren: een deel van z’n loon kwijt, maar vooral, geen toegang meer tot de commissie.

Ook genoteerd: Het parket moeit zich in Sint-Truiden met de zaak Heeren.

• Tot nader order blijft Veerle Heeren (CD&V) burgemeester van Sint-Truiden. Ze weigert immers af te treden, ook al is haar geloofwaardigheid bijzonder zwaar aangetast nadat ze voor zichzelf, haar zus, haar zoon, haar buren, haar woordvoerder, nog wat medewerkers én haar kapster vaccins regelde, voor de mensen die daarop volgens de regels recht hadden.
• Eerst weigerde ze maanden te antwoorden op kritische vragen en intimideerde ze de lokale journalist die het dossier uitbracht.
• Nu lijkt het gerecht daar nog een schepje bovenop te doen. Want Heeren diende klacht in tegen diegenen die haar ‘medische gegevens’ zouden hebben gelekt: het was pas toen zwart-op-wit in de pers verscheen dat Heeren haar vaccin gekregen had, dat ze het nodig vond, onder zware druk, om toe te geven dat ze dit effectief had gedaan.
• Het parket kwam plots, drie dagen na de klacht, met een plaatsbezoek aan het vaccinatiecentrum. Volgens Het Belang Van Limburg werd ook de lokale journalist die de bal aan het rollen bracht, een aantal vragen gesteld door het parket.
• Die houding lijkt wel heel bijzonder: is het de burgemeester die in de fout ging en op buitensporige wijze misbruik maakte van haar macht om veelvuldig vaccinfraude te laten plegen, of moet er een zoektocht naar de klokkenluiders worden georganiseerd?
• Hoe dan ook: maandag beraadslaagt de gemeenteraad in Sint-Truiden zich over het lot van de burgemeester. Het is niet duidelijk of ze kan aanblijven.

Ook dit nog: Plexiglas leidt tot spanning.

• Moet de horeca nu morgen openen met plexiglas tussen tafeltjes, of alles op 1,5 meter. Daarover is een lastige onduidelijkheid ontstaan.
• Want plots kondigt de federale regering nu aan dat het laatste scenario geldt. Dat levert de horeca een heel pak bezorgdheid op: zij gingen uit van plexiglazen wanden.
• Maar de regering wil met een nieuw KB komen. Vanmorgen had vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) het over een ‘technicality’. Maar zijn natuurlijke achterban, de horeca-uitbaters, reageert zeer boos. Lobbyman Matthias Decaluwé riep al op om de zaak toch te herroepen, wat de federale regering niet wil.
• Opvallend is dat ook de Gentse burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld) zich in het debat roerde: ‘Dit is niet ernstig. Zowel de horeca als de stadsdiensten hebben hemel en aarde verzet om alles conform de laattijdig ontvangen protocollen te organiseren. Dit een dag voor de opening van de terrassen op uw bord krijgen is onbegrijpelijk. Zeer moeilijk werken zo’, tweette hij. Gent gaat de regel alvast niet handhaven.
• En ook de Leuvense burgemeester Mohamed Ridouani (Vooruit) gaat mee in het verzet: ‘Leuvense horeca heeft veel moeite gedaan om conform de regels op te starten. Protocollen waren al laat en er is nog steeds geen MB. Nu mogen plexischermen toch niet. We gaan dat niet meteen handhaven, blijven pragmatisch en geven de horeca de tijd om zich in regel te stellen.’ Dat betekent meteen een stevige tik voor de federale regering en haar geloofwaardigheid in deze aanpak.