Trump verkondigde ooit dat hij nog geen kiezers zou verliezen als hij iemand zou neerschieten op 5th Avenue in New York. De pandemie stelt deze straffe uitspraak op de proef, schrijft Robert Reich, gewezen minister van Arbeid onder Bill Clinton en nu professor aan de universiteit van Berkeley. 

‘Ik zou in het midden van 5th Avenue kunnen staan en iemand neerschieten en ik zou geen kiezers verliezen’, pochte Trump in 2016.

Trumps ‘5th Avenue’-principe wordt nu zwaar op de proef gesteld. Zowat 40 procent van de kiezers bleven hem trouw, hoewel meer dan 214.000 Amerikanen zijn gestorven aan COVID-19, één van de hoogste sterftecijfers ter wereld. Dat is deels te wijten aan Trump die aanvankelijk de gevaren van het virus bagatelliseerde, dan zijn verantwoordelijkheid niet opnam, valse geneesmiddelen promootte, experten muilkorfde, staten aanspoorde te heropenen, en mensen ontmoedigde om maskers te dragen.  

Ze bleven hem trouw zelfs nadat hij het Witte Huis in een hotspot voor het virus had veranderd, zelfs nadat hij zelf positief testte, en zelfs nadat hij enkele dagen geleden beweerde dat het minder dodelijk is dan de griep. Een recente niet-partijgebonden studie concludeerde dat Trump de grootste verspreider van de ‘infodemie’ is geweest. 

Ze bleven hem trouw terwijl meer dan 11 miljoen Amerikanen hun banen hebben verloren, 40 miljoen mensen uit hun huis dreigen gezet te worden, en bijna een op vijf Amerikanen met kinderen amper voldoende middelen hebben om hun kroost te voeden. 

Ze bleven hem trouw zelfs toen meer Amerikanen naar werkloosheidsuitkeringen streefden dan dat er voor hem hebben gestemd in 2016, zelfs terwijl hij aandringt bij het Hooggerechtshof om de Affordable Care Act te herroepen, waardoor 20 miljoen mensen hun gezondheidsverzekering dreigen te verliezen. 

‘De belangrijkste test van Trumps 5th Avenue-principe moet nog komen, wanneer hij de Amerikaanse democratie probeert te gronde te richten’

Robert Reich

Trump bevindt zich vandaag in feite temidden van 5th Avenue; al doodt hij misschien geen Amerikanen met zijn eigen handen, hij laat ze sterven in aantallen die andere naoorlogse massaslachtoffergebeurtenissen overschaduwen, van 9/11 tot de oorlogen in Korea en Vietnam. Toch zijn we tot dit punt gekomen, slechts een paar weken voor de verkiezingen, en zijn aanhangers zijn nog niet geplooid. Volgens de laatste peilingen heeft hij 40 tot 43 procent van de kiezers, terwijl Joe Biden een naakte meerderheid heeft.

De belangrijkste test van Trumps 5th Avenue-principe moet nog komen, wanneer hij de Amerikaanse democratie probeert te gronde te richten. Hij rekent op zijn aanhangers om hem aan de macht te houden, zelfs nadat hij de volksstemming heeft verloren.

Hij is bereid om te beweren dat de stembiljetten per post, die door de pandemie noodzakelijk zijn, geplaagd zijn met ‘fraude zoals je nooit hebt gezien’, zoals hij tijdens zijn debat met Biden beweerde – hoewel men heeft aangetoond dat Amerikanen eerder door de bliksem zouden kunnen worden getroffen dan kiezersfraude te begaan.

Op grond van de bewering dat er sprake is van fraude zal hij waarschijnlijk de verkiezingsresultaten betwisten in elke pro-Republikeinse staat waar hij verliest met een kleine marge, zoals Arizona, Florida, Michigan, North Carolina, Pennsylvania, of Wisconsin.

Dan zal hij beroep doen op het Huis van Afgevaardigden om hem over de streep te trekken.

‘We gaan de komende twee jaar stembiljetten tellen’, waarschuwde Trump tijdens een recente bijeenkomst in Pennsylvania.

Hij verwees naar het Twelfth Amendment, dat bepaalt dat als de kiesmannen in een impasse raken of het niet eens kunnen worden over een president, de beslissing naar het Huis gaat. Daar krijgt elk van de 50 staten één stem. Dat betekent dat kleine Republikeinse staten als Alaska, North Dakota, South Dakota en Wyoming dezelfde invloed zouden hebben als grote Democratische staten als Californië.

Trump heeft nu wel het voordeel: 26 ‘state congressional delegations’ in het Huis worden nu gecontroleerd door Republikeinen, en 22 door Democraten.

Maar hij zal dat voordeel niet noodzakelijkerwijs behouden. Het besluit zou door wetgevers worden genomen die in november worden verkozen en die op 3 januari worden ingezworen, drie dagen voordat ze bijeenkomen om de winnaar van de verkiezing aan te duiden. 

Dat is de reden waarom voorzitter Nancy Pelosi zich concentreert op de races die het evenwicht van de ‘state delegations’ kunnen kantelen. ‘Het is triest dat we op deze manier moeten plannen’, zei ze vorige week, ‘maar het is wat we moeten doen om ervoor te zorgen dat de verkiezingen niet gestolen worden.’

Trumps 5th Avenue-principe heeft hem aan de macht gehouden, ondanks ontberingen, wanhoop en sterfte die andere presidentschappen al lang zouden hebben verdoemd. Maar als voormalig New Yorker zou hij moeten weten dat 5th Avenue eindigt bij de Harlem River in 142nd Street, en het einde is nabij.