Overdreven partijgeest en impasses hebben altijd deel uitgemaakt van het Amerikaanse politieke leven, maar de disfunctionaliteit was zelden zo uitgesproken als nu – en de consequenties ervan waren zelden zo ingrijpend. Zoals ex-CIA directeur Leon Panetta zegt in de nieuwe documentaire: ‘In mijn meer dan 50 jaar openbare dienstverlening vierde de perfide partijgeest van Washington D.C. nooit eerder zulke hoge toppen.’ Hoe is het zover kunnen komen, vragen James Baker III (voormalig Amerikaans minister van buitenlandse zaken) en David Smick (financiële strateeg en auteur).
Een deel van het probleem is dat beide politieke partijen een illusie van zichzelf verkopen: dat ze groots zullen winnen, de andere kant zullen verpletteren en voor altijd de politieke richting zullen bepalen. De geschiedenis en tientallen jaren ervaring op het hoogste niveau van overheidsdienst leren ons dat dit onwaarschijnlijk is.
Het land is gelijk verdeeld en kiezers vertrouwen geen van beide partijen voor lang. De laatste halve eeuw veranderde de meerderheid in de senaat elke vier tot zes jaar. Zeven van de laatste 14 presidenten waren democratisch en zeven republikeins. Presidenten Trump, Obama en Clinton kwamen aan de macht met beide kamers van het Amerikaans congres aan hun zijde. Iedere keer kozen de kiezers na slechts twee jaar voor een verdeelde regering. 11 september stelde hetzelfde lot even uit voor George W. Bush, maar kon het uiteindelijk ook niet voorkomen.
Procedurele veranderingen om de macht van de minderheidspartij te verminderen, zoals het verbieden van het filibusteren in de senaat, zouden de legislatieve macht van de meerderheid vergroten. In een verdeeld land, kan de andere partij zo’n beslissing echter snel ongedaan maken. We kunnen niet zomaar uitgaan van verpletterende overwinningen die het de oppositie onmogelijk maken om ingrijpende aanpassingen te doen. Om de weg te plaveien voor blijvende grootschalige oplossingen, noodzakelijk vanwege de schaal van de problemen, moeten we het gezond verstand van het centrum van het land verenigen en mobiliseren.
‘Het probleem is dat politici niet langer naar Washington komen voor een breedgedragen consensus over ideeën. Ze gaan ernaartoe om zich te verzetten tegen de andere kant’
In de Verenigde Staten spruiten monumentale veranderingen altijd voort uit het compromis. Zo ontwierpen de bedenkers onze constitutionele republiek nu eenmaal. Hervormingen die gedragen worden door centrumlinks en centrumrechts – zoals de Civil Rights Act van 1964 – blijken het meest ingrijpend en duurzaam.
Het probleem is dat politici niet langer naar Washington komen voor een breedgedragen consensus over ideeën. Ze gaan ernaartoe om zich te verzetten tegen de andere kant. Ze laven zich al snel aan de ontluikende haatindustrie die rijk en machtig werd door verachting en verdeeldheid te promoten. Deze haatpolitiek maakt het onmogelijk om oplossingen op basis van wederzijdse overeenstemming te vinden. Zelfs beleidsmaatregelen die ruime steun genieten van het publiek, leiden niet meer tot een stemming.
De haatindustrie heeft de drijfveren om coalities te zoeken tenietgedaan. In plaats van zich te concentreren op de belangen van de hele bevolking, leggen verkozen bestuurders enkel nog maar verantwoording af bij de meest geradicaliseerde elementen van hun kiezerspubliek.
Voorverkiezingen drijven kandidaten naar de extremen van beleidsvorming. Dit jaar kwalificeerde het Cook Political Report slechts 26 van 435 verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden als ‘spannend’. In tussentijd leidt onvoldoende haat voor de andere kant tot verlies in een voorverkiezing. Denver Riggleman, een republikeins congreslid in het stevig door ‘gerrymandering’ gedwarsboomde vijfde district van Virginia, stemde 94 % van de tijd mee met Trump. Toch verloor hij in juni zijn partijnominatie nadat hij een huwelijk voltrok tussen twee van zijn campagnevrijwilligers van hetzelfde geslacht.
Een dergelijk klimaat leidt ertoe dat verkozen bestuurders de partijbelangen laten voorgaan op het land. Ze behalen electoraal (en vaak ook financieel) voordeel uit hatelijk populisme, maar niet uit het compromis en de vooruitgang. En de praktijk van sociale media om winstgevende kliks te belonen voor hun negatieve inslag, verergerde dit proces en bracht waarschijnlijk voorgoed schade toe aan de journalistiek.
We hebben nood aan hervormingen die kandidaten voortbrengen met de breedst mogelijke basis van steun. Daar zouden onpartijdige voorverkiezingen voor kunnen zorgen, net als beperkingen op de stroom ‘duister geld’ die de haatindustrie van brandstof voorziet.
Uiteindelijk draait het om empathie: het begrijpen van de noden, de hoop en de angsten van redelijke mensen aan de andere kant. Empathie die tot een compromis leidt, ligt aan de basis van het Amerikaanse experiment. En wanneer de empathie blijft uitdoven tot het compromis onmogelijk wordt, zullen werkende Amerikanen daar het grootste slachtoffer van zijn.
De risico’s verbonden aan disfunctionaliteit zijn enorm, zowel voor onze democratie als voor onze economie. We zijn een land met schulden en de dollar is aan het verzwakken – ook ten opzichte van de euro. Dat kan gedeeltelijk verklaard worden doordat de wereld het naoorlogse geloof in het Amerikaanse exceptionalisme afkeurt; de notie dat Amerikanen, ondanks hun verschillen, elkaar altijd weer zullen vinden om moeilijke problemen aan te pakken.
Wij geloven dat de Verenigde Staten een land van probleemoplossers kan blijven, maar alleen als we lering trekken uit de geschiedenis. Het is tijd om de burgeroorlog van de partijen een halt toe te roepen.
James Baker III is een voormalige minister van buitenlandse zaken, minister van financiën en stafchef van het Witte Huis. David Smick is een wereldwijde financiële strateeg en auteur van de bestseller ‘The World is Curved’. Hij schreef en regisseerde Stars and Strife, een nieuwe film over haat, verdeeldheid en empathie, waarin ook James Baker III verschijnt. De uitgedrukte meningen in dit artikel zijn die van de auteur.