Brussels Airlines, Swissport, Compass, Brantano, Gunvor. De collectieve ontslagen volgen elkaar in sneltempo op. Maar de echte vloedgolf komt wellicht pas na de zomervakantie, waarschuwen bedrijfsadviseurs. De sociale verkiezingen in het najaar drijven de spanning verder op.

Zowel grote als kleine bedrijven winnen advies in over hoe een collectief ontslag of een andere sanering het beste georganiseerd wordt. Advocatenkantoren als Strelia of Loyens & Loeff organiseerden er recentelijk online seminars over. Consultants als Essensys geven tips, net als de grote hr-dienstengroepen. De koepelvereniging Fintech Belgium organiseerde vorige week een webinar voor leden die overwegen om hun bedrijf failiet te verklaren of te liquideren.

‘We zijn ervan overtuigd dat de tweede helft van 2020 een periode wordt van opeenvolgende aankondigingen van herstructureringen’, schrijft Michel Van Hemele, managing van partner bij Essensys, aan klanten. Een grote golf van herstructureringen begin december behoort volgens de ex-CEO van Creyf’s Interim en Carestel tot de mogelijkheden.

De vraag lijkt niet zozeer of, maar wanneer bedrijven jobs gaan wegsnijden. Hun adviseurs waarschuwen er voor dat een herstructurering lange tijd op de sfeer in een bedrijf kan wegen. Het doorlopen van de wet-Renault, met haar informatie- en raadplegingsprocedure, duurt weken en soms maanden om tot een finaal sociaal plan te komen. Volgens experts zijn drie data cruciaal.

1 september: afbouw tijdelijke werkloosheid

De federale overheid verzacht de schok van de coronacrisis met uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid. De regeling werd recentelijk verlengd tot eind dit jaar, maar vanaf 1 september worden de voorwaarden verstrengd.

‘Wat opvalt is dat veel bedrijven momenteel al tot herstructureringen overgaan, terwijl de overheid hen toch ondersteunt via het systeem van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht’, zegt Stijn Gryp van de Dienst onderneming bij vakbond ACV. ‘Dat wijst erop dat de omzetverliezen zo groot zijn, dat bedrijven in de problemen komen, ook al neemt de overheid een deel van de loonkosten op zich. Vanaf 1 september bouwt de federale regering de steun via die weg af. Dat kan leiden tot meer bedrijven in moeilijkheden.’

16 november: sociale verkiezingen

De sociale verkiezingen, voor ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming in ruim 6.000 ondernemingen, moesten in mei plaatsvinden, maar werden wegens de coronacrisis uitgesteld tot het najaar. Volgens de huidige stand van zaken vinden de verkiezingen plaats op 16 november.

Dat betekent dat de drie grote vakbondsfamilies (ACV, ABVV en ACLVB) vanaf september in kiescampagnemodus gaan. Een collectief ontslag bespreken en onderhandelen in zo’n sociaal klimaat zal voor veel directies allesbehalve vanzelfsprekend zijn, omdat elke vakbond nog meer dan anders op zijn strepen zal staan. Voor directies kan het vanuit strategisch oogpunt dus een optie zijn om een herstructurering tot na de sociale verkiezingen uit te stellen.

31 december: einde boekjaar

Ook met de media-aandacht wordt rekening gehouden. Als een bedrijf herstructureert middenin de aankondigingen van andere ondernemingen, krijgt de beslissing minder negatieve pers, zo merken bedrijfsadviseurs op. Aan de andere kant kunnen de vakbonden in het bedrijf de verworvenheden bij sanerende sectorgenoten als minimumeis stellen in de eigen onderhandelingen. Het einde van het jaar is om verscheidene redenen de ultieme deadline:

• Het is in de meeste bedrijven het einde van het boekhoudkundig jaar. Dat is van belang voor bedrijven die de herstructureringskosten in 2020 willen boeken.
• Het soepele systeem van tijdelijke werkloosheid wordt helemaal afgebouwd en keert terug naar het klassieke systeem van voor de coronacrisis.
• De minimumleeftijd voor brugpensioen (SWT) bij een herstructurering wordt vanaf 31 december opgetrokken van 59 tot 60 jaar.

Korte pijn, of wachten tot na vakantie?

Een herstructurering in juli of augustus is om communicatieredenen niet zo praktisch, omdat grote delen van de directie, vakbondsleden en personeel dan met vakantie gaan. De golf aan aankondigingen van deze maand wijst erop dat veel bedrijven hun personeel niet maandenlang in het ongewisse willen laten en opteren voor de korte pijn.

Maar andere directies laten nog niet in kaarten kijken en tillen de aankondiging over de vakantie. Daardoor blijft het onduidelijk hoe groot het uiteindelijke banenverlies zal zijn als gevolg van de coronacrisis.