Kan de knop ’toevoegen aan winkelmandje’ u de laatste tijd ook vaker verleiden dan gewoonlijk? Hoed u voor de verlokking van de impulsaankoop, de wolf in schapenvacht die tijdens deze coronacrisis vaker opduikt.
Toch nog dat extra kerstcadeautje voor jezelf. Een nieuw paar wandelschoenen voor lange quarantainewandelingen. Of na jaren twijfelen plots die viervoeter aanschaffen, zoals die één op de vier Britten die in 2020 minder dan twee uur bedenktijd nodig had om een huisdier te kopen, aldus The Guardian.
Hometrainers en airfryers
Uit diezelfde enquête van de Britse verzekeringsmaatschappij Aviva, blijkt dat 36% van de ondervraagden meer ging uitgeven aan allerlei spullen tijdens de lockdown. Stress en verveling zorgen ervoor dat we ons geluksgevoel steeds vaker materieel proberen afkopen. Het verleidelijke ’toevoegen aan het winkelmandje’ lonkt dan als een quick fix die even een bevredigend gevoel bezorgt, onder vorm van een dopamineshot in de hersenen. Het is datzelfde chemische proces dat we ervaren wanneer een biepje op de smartphone ons uit onze concentratie haalt, en we amper kunnen wachten om te kijken wie of wat onze aandacht vraagt.
‘Je telefoon gebruiken en impulsaankopen doen zijn erg vergelijkbaar’, legt Alistair McQueen, directeur sparen en pensioenen bij Aviva, uit aan The Guardian. ‘Je ervaart op korte termijn een instant geluksgevoel.’ Schreeuwerige reclames en gesponsorde advertenties op het internet maken de drempel om dat virtuele winkelmandje royaal te vullen nog lager. Voor je het weet, staat er een hometrainer dan wel een airfryer op de deurmat. Het nadeel aan zo’n kort dopamineshot? Het korte geluksgevoel is niet blijvend. (En laten we eerlijk zijn: het actieve gebruik van die hometrainer waarschijnlijk ook niet.)
Ongezond copingmechanisme
Wat impulsaankopen tijdens deze crisis nog meer in de hand werkt, is het extra budget dat bij sommigen vrij is gekomen. We kunnen niet op café of restaurant, we geven geen geld uit aan dagelijkste koffies in het trein- of tankstation en dat tanken zelf is ook weer enkele weken geleden. Uit de Europese jaarcijfers van financieel dienstverlener Intrum blijkt dat bijna de helft van de Belgen tijdens de coronacrisis meer gespaard heeft dan anders.
Malaika Brengman, professor consumentengedrag aan de VUB, waarschuwde enkele maanden geleden al in De Morgen voor het verslavende aspect aan online kopen en de toename van impulsaankopen tijdens deze crisis. ‘Een aantal keer iets kopen kan natuurlijk geen kwaad. Maar wanneer je dit heel regelmatig doet, ga je jezelf slecht voelen over het feit dat je te veel geld uitgeeft of dat je het aangekochte product niet nodig hebt. Dan kom je mogelijk in een vicieuze cirkel terecht waarbij je opnieuw een aankoop gaat doen om je weer beter te voelen’, vertelde ze aan de krant. Ze waarschuwt ervoor dat online shoppen een ongezond copingmechanisme kan worden om negatieve gevoelens de kop in te drukken.
Gratis geluk
Daar komt nog bij dat voor een deel van de Belgen deze hele coronacrisis financieel net een stevige domper is, omdat ze een job verloren of op tijdelijk werkloos werden gezet. Ondanks de extra spaarinspanningen van velen, geeft de andere helft van de Belgen (51%) in de cijfers van Intrum aan dat hun financieel welzijn sinds de crisis is verslechterd. Vier op de tien Belgen kan volgens een andere studie helemaal niet sparen. Met extra kopzorgen tot gevolg, waardoor impulsaankopen als copingmechanisme een nog groter potentieel probleem kunnen vormen.
Op zoek naar een copingmechanisme dat wel gezond is? Laat je inspireren door deze gratis geluksrecepten van deze negen landen. Soms even impulsief – zoals de Noren die in een bad met ijskoud water springen – maar je hebt er op zijn minst geen goed gevulde bankrekening voor nodig.
