De essentie: Zo’n 500 ereconsuls wereldwijd blijken betrokken te zijn bij allerlei schimmige zaken.

• Minstens 500 ereconsuls, waaronder 12 Belgen, worden beschuldigd van wandaden of zijn reeds in schandalen verwikkeld, blijkt uit het Shadow Diplomats-onderzoek. Concreet gaat het daarbij om drugs-, fraude-, corruptie-, wapensmokkel- en terrorismezaken.
• Vaak zijn dat rijke zakenlui; advocaten, vooral gespecialiseerd in fiscaliteit of vennootschapsrecht, en bedrijfsleiders actief in de industrie.
• Het is echter niet verwonderlijk dat er misbruik van de functie wordt gemaakt. Eerder werd bekend dat de Libanese militie ‘Hezbollah’ doelbewust gebruik maakte van ereconsuls om hun geheime operaties te verbergen. Ook Liberia moest ooit bijna al zijn ereconsuls ontslaan nadat criminele activiteiten aan het licht kwamen. Daarnaast bestaan er zelfs consultants die ereconsultitels van armere landen te koop aanbieden.
• Ook in België is het nut ervan behoorlijk schimmig. Het ministerie van Buitenlandse Zaken weigert te zeggen waarom die mensen precies zijn uitgekozen, wat hun achtergrond is en wat ze moeten doen. Sinds 2009 maakte de federale overheidsdienst niet meer bekend hoeveel nieuwe ereconsuls er zijn bijgekomen.

Onberoerd België

Verder nog: België besloot in 2016 het statuut aan te scherpen met iets concretere regels.

• Zo voerde ons land destijds een procedure in om bij wantoestanden een benoeming stop te zetten. Dat was sindsdien slechts twee keer nodig, blijkt uit het Belgisch Staatsblad. Eén daarvan voor fraude, de andere abrupt door “een incident”. Dat blijkt nu te weinig zijn geweest.

Pijnlijk: In het koninklijk besluit van 2016 staat dat een Belgische ereconsul “van onberispelijk gedrag moet zijn en een eervolle reputatie moet genieten”.

• De praktijk wijst echter het tegenovergestelde. Een ereconsul aangesteld door de Belgische overheid kwam in het verleden meermaals in opspraak toen een Brits-Amerikaanse ngo stelde dat hij al jarenlang illegaal hout kapt in Afrika. Toch mocht hij zijn post behouden.
• Ook voor de aanscherping van de regels werden al meerdere door België aangestelde ereconsuls betrokken bij duistere zaken, vooral voor het vullen van eigen zakken. Velen van hen werden nooit vervolgd.

(kg)