Airbnb werd opgericht in het midden van de financiële crisis. Mensen die zich geen hotel konden veroorloven waren voor een prijsje welkom bij families die wat extra inkomsten konden gebruiken om hun hypotheek af te betalen. De online marktplaats voor slaapaccommodatie groeide op 12 jaar uit tot een megasucces.
Airbnb realiseerde vorig jaar een grotere jaaromzet dan InterContinental Hotels Group (IHG) en Hilton. Het bedrijf was bovendien op weg om ook groter te worden dan de groep Marriott. Die heeft sinds de overname van Starwood Hotels drie jaar geleden de sector gedomineerd.
In tegenstelling tot overhypte bedrijven als Uber en WeWork, zat achter Airbnb wel een lucratief zakelijk model. In 2017 en 2018 maakt het bedrijf gewoon winst. Een primeur voor de deeleconomie.
Het bedrijf heeft amper vastgoed in portefeuille, maar de waarde ervan werd voor het uitbreken van de coronacrisis op ruim 30 miljard dollar geschat. Daarmee was het al meer waard dan eender welke gerenommeerde hotelketen in de wereld. De voorbije 10 jaar was het concept uitgegroeid tot een globaal reismerk. Naast kamers en huizen, had het nu ook restaurants, excursies, luxeverblijven en zelfs zakenreizen in de aanbieding.
Ondanks dat Airbnb in een groot aantal steden steeds verder aan banden werd gelegd, boekten elke halve seconde drie reizigers op het platform een overnachting. In totaal omvat de portfolio van Airbnb meer dan zeven miljoen adressen op zes continenten, waarvan 1,3 miljoen in Azië.
Gaan we nog in een onbekende stad bij een wildvreemde thuis logeren?
Rond deze tijd zou Airbnb naar de beurs gaan. Tot ergens in China iemand besliste een vleermuis op te eten. De daaruit voortkomende pandemie paralyseerde eerste de Chinese markt, dan volgden Europa en later de VS. Al wat nog maar van in de verte op een hotel leek, werd gesloten. De boekingen op het platform zijn ondertussen gedecimeerd. Airbnb verwacht dat de omzet dit jaar met 50 procent zal dalen. Of meer… Dat doet de vraag rijzen of het concept nog een toekomst heeft.
Bij iemand thuis een kamer huren is – veel meer dan in het hotelwezen – een vertrouwenszaak. Nu de wereldbevolking maskers draagt en latex handschoenen aantrekt lijkt overnachten in een grote hotelketen plots veel aantrekkelijker dan bij een onbekende thuis in een vreemde stad.
Dat is ook aandeelhouders en investeerders niet ontgaan. De pandemie woog zwaar op de uitgaven (annulaties moesten worden terugbetaald). Begin april haalde het bedrijf nog 1 miljard dollar op bij de Amerikaanse investeringsmaatschappijen Silver Lake en Sixth Street Partners. Bedoeling was om met de bijkomende middelen de toekomst van het woningverhuurplatform te verzekeren. Maar Airbnb moest daarvoor wel een rente van 11 procent ophoesten.
Het bedrijf heeft ondertussen alle werknemers met kortlopende contracten ontslagen en 800 miljoen dollar aan marketingcampagnes geschrapt. Toen de wereld op slot ging had het bedrijf voor 1 miljard dollar aan voorschotten op toekomstige verblijven op de rekening staan. Airbnb heeft ondertussen 250 miljoen dollar vrijgemaakt om woningverhuurders te compenseren. Velen onder hen staken zich in de schulden om tweede en derde verblijven te kopen en die volledig in te zetten op Airbnb. Maar na twee maanden zonder inkomsten zien die zich verplicht die eigendommen terug te koop te zetten omdat ze de hypotheken niet kunnen aflossen.
Binnenlands toerisme en van thuis uit werken worden de norm
De reisindustrie komt altijd terug. Dat gebeurde na de aanslagen van 11 september 2001 en ook na de financiële crisis. Alleen wordt ze nu met een probleem geconfronteerd dat 18 maanden kan aanhouden. Sommige analisten hebben het zelfs over 4 tot 8 jaar. Wie niet naar een bestemming kan vliegen zal er een kiezen die bereikbaar is met de wagen. Binnenlands toerisme zal de komende maanden en jaren langeafstandsreizen vervangen.
Daar liggen kansen voor Airbnb. Mensen die minder verdienen zullen ook goedkopere overnachtingsmogelijkheden opzoeken. Net als dat na de crisis van 2008 het geval was. Dat miljoenen mensen de voorbije weken van thuis uit werkten biedt nog meer kansen. Verwacht wordt dat thuiswerken voor kantoorbanen de norm, niet langer de uitzondering wordt. Langetermijnhuur op een vreemde locatie wordt plots een aantrekkelijke gedacht, vooral voor telewerkende jongeren en kinderloze koppels. Die kunnen even goed vanuit Sevilla als vanuit Antwerpen functioneren.
Grootste obstakel blijft de menselijke psyche
Maar het grootste obstakel blijft ongetwijfeld de menselijke psyche. Zelfs wanneer alles normaal verloopt brengt reizen altijd een reeks onzekerheden met zich mee. Men verlaat zijn comfortzone en komt in contact met onbekenden.
Het eerste vraagteken wordt straks het vliegverkeer. Hoe wordt dat geregeld? Bij aankomst op bestemming stelt zich dan de vraag of we een taxi of een Uber nemen, dan wel het openbaar vervoer gaan gebruiken. Wie heeft vóór ons in die Uber gezeten? Maar overnachten wordt het grootste risico. Kiezen we voor de pseudoveiligheid van een (dure) gerenommeerde hotelketen of gaan we voor het risico van een sympathieke Airbnb-host, die misschien asymptomatisch is? Of het helpt dat sommige Airbnb-uitbaters nu al ‘thorougly desinfected’ aan hun omschrijving toevoegen valt nog af te wachten.