Chinees minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zat eind juli een vergadering tussen de Volksrepubliek China en een delegatie van de taliban voor in de havenstad Tianjin, nabij Peking. China wou dat de taliban verzekerden dat ze Oeigoerse strijders in Afghanistan niet zullen ondersteunen. Het agendapunt werd al vaker besproken tijdens de talrijke ontmoetingen tussen Chinese diplomaten en talibangezanten.

In ruil daarvoor steunt de Chinese staat indirect de kersverse talibanstaat. “China heeft altijd de Afghaanse soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit gerespecteerd, zich niet gemoeid in de binnenlandse zaken van Afghanistan, en een vriendelijk beleid jegens het Afghaanse volk gevoerd”, zou Wang gezegd hebben tijdens zo’n ontmoeting, staat te lezen in een bericht van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken.

Wang zou recent ook kritiek geuit hebben over de aanpak van de Verenigde Staten en zijn NAVO-bondgenoten van het conflict en de daaropvolgende terugtrekking. Hoe reageert de taliban op al het gevlei van de Chinese zijde?

“We gaan ons niet bemoeien met de binnenlandse zaken van China”

Volgens talibanwoordvoerder Suhail Shaheen ziet de taliban China als “een vriend” van Afghanistan en zijn ze hoopvol dat Peking zal investeren in het land om de verwoeste en verouderde infrastructuur te herstellen, schrijft The Telegraph.

China pompte de laatste jaren ook geld in het optrekken van kopermijnen in Afghanistan. Een belangrijke factor voor de taliban, aangezien zij op de tweede grootste lithiumvoorraad ter wereld zitten, maar niet over de middelen beschikken om die te ontginnen.

Shaheen zei tegen de Hongkongse krant South China Morning Post ook dat zij niet langer zullen toelaten dat Oeigoerse moslimstrijders uit de Chinese provincie Xinjiang hun toevlucht kunnen zoeken in Afghanistan.

“We geven om de onderdrukking van moslims, in landen zoals Palestina, Myanmar en China, en we geven om de onderdrukking van niet-moslims overal ter wereld. Maar we gaan ons niet bemoeien met de binnenlandse zaken van China”, verklaarde een hoge talibanfunctionaris, schrijft de Wall Street Journal.

Oeigoeren in Syrië

Oeigoerse strijders zijn al jarenlang verspreid over het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië. Volgens een studie van de Carnegie Mellon University waren er zeker 300 Oeigoerse strijders die in Syrië meewerkten aan militaire operaties van IS. Ze noemen zichzelf de Islamitische Partij van Turkestan (TIP), ofwel de East Turkestan Islamic Movement (ETIM).

De naam van die groepering is een verwijzing naar de Eerste Oost-Turkestaanse Republiek, een staat die vorige eeuw bestond in de nu noordwestelijke Chinese provincie Xinjiang. Aan het einde van de Chinese Burgeroorlog in 1949 werd Xinjiang gecontroleerd door republikeinse Kuomintang-strijdkrachten en Turkestaanse secessionisten. De communistische regering van Mao Zedong kon beide regeringen echter overtuigen om zich aan te sluiten bij de Volksrepubliek China. Xinjiang zou als een “Oeigoerse Autonome Regio” een hoge graad van autonomie verkrijgen.

Er ontstonden doorheen de tweede helft van de vorige eeuw echter serieuze spanningen in Xinjiang. Sommige Oeigoeren wilden een eigen onafhankelijke moslimstaat oprichten terwijl anderen het gevoel hadden dat de Chinese staat hun culturele identiteit langzaam wou ontmantelen. Het kwam tot een reeks terroristische aanslagen, gevolgd door executies die uitgevoerd werden door de Chinese staat.

Het hypocriete emiraat

Sindsdien windt China er geen doekjes meer om. De culturele en etnische homogenisering van Xinjiang werd de afgelopen jaren fors opgevoerd. Sinds zeker 2019 zitten er naar schatting meer dan een miljoen Oeigoeren in opleidingscentra, waar ze volgens Peking worden klaargestoomd voor de Chinese arbeidsmarkt.

Volgens westerse journalisten gaat het echter om strafkampen waar Oeigoeren het slachtoffer zijn van willekeurige wreedheden en worden gedwongen om afstand te doen van hun geloof en cultureel erfgoed. Andere bronnen beweren ook dat er in de centra massaal Oeigoeren worden gesteriliseerd.

Het feit dat de taliban het lot van hun moslimbroeders in Xinjiang bestempelen als een “interne zaak van China” en maar al te graag een oogje dichtknijpen in ruil voor lucratieve deals met Peking geeft het Islamitische Emiraat van Afghanistan een koel en pragmatisch, maar ook hypocriet karakter.

Lees ook: Het verbluffende prijskaartje van het materiaal dat het Amerikaanse leger achterliet in Afghanistan