In het nieuws: De taliban hebben een lucratieve nieuwe bron van inkomsten verworven door de belangrijkste handelspoort naar Tadzjikistan over te nemen en er douane-inkomsten te innen. Dat weet The Wall Street Journal.

• De door de Amerikanen gebouwde grensovergang Sher Khan Bandar, ten noorden van de stad Kunduz, viel op 22 juni in handen van de taliban, waarbij 134 grenswachten en andere Afghaanse regeringstroepen naar het naburige Tadzjikistan vluchtten.
• Sindsdien hebben de opstandelingen het grootste deel van de rest van de Afghaanse grens met Tadzjikistan in handen gekregen. 
• Bijna 1.000 Afghaanse troepen zochten zondag en maandag hun toevlucht in Tadzjikistan en gaven de tweede belangrijkste grensovergang, Ishkashim, op.

Wat speelt er nu? Het Sher Khan Bandar-complex is na de machtsovername door de opstandelingen niet gesloten, maar in gebruik gebleven, waarbij volgens plaatselijke handelaren stilzwijgende afspraken zijn gemaakt tussen de taliban en Tadzjikistan.

• De woordvoerder van de taliban, Suhail Shaheen, zei dat de groep de regeringen van Tadzjikistan en Oezbekistan had benaderd nadat ze in juni verschillende grensgebieden hadden overgenomen.
• “We hebben al deze regeringen geïnformeerd en hen verzekerd dat het routinewerk aan de grens, de douane, gewoon doorgaat”, zei Shaheen aan de WSJ. 
  • “Zelfs het personeel van de douane hebben we niet gewijzigd, we hebben hen gezegd: Doe je werk zoals het was. We hebben zelfs de stempels niet veranderd. De reden daarvoor is dat we geen problemen willen creëren voor zakenlieden, handelaren en gewone mensen.”
  • De douane-inkomsten uit de handel via Sher Khan Bandar, die vroeger in de tientallen miljoenen dollars liepen, komen nu toe aan de taliban, voegde Mr. Shaheen eraan toe. 
  • “Nu is het ons gebied, dus moeten ze naar ons gaan”, zei hij. “Zakenmensen zijn nu heel gelukkig. Ze zeggen dat we vroeger de ambtenaren moesten smeren, maar dat alles nu vlot verloopt.”

Gedemoraliseerde soldaten

De taliban hebben de afgelopen weken meer dan een derde van de Afghaanse districten ingenomen, vaak zonder slag of stoot, nu de resterende Amerikaanse troepen zich terugtrekken en gedemoraliseerde Afghaanse soldaten op de vlucht slaan of zich overgeven. 

• In een recente evaluatie van de Amerikaanse inlichtingendiensten werd voorspeld dat de Afghaanse regering reeds zes maanden na de Amerikaanse terugtrekking zou kunnen instorten, een vrees die sommige buurlanden van Afghanistan ertoe heeft aangezet nauwer contact te zoeken met de taliban.
  • “Wanneer de taliban aan de macht lijken te zijn, en wanneer ze nog niet op de proef zijn gesteld om op een voldoende tolerante manier te regeren, wat is dan de stimulans voor een buurland als Tadzjikistan om niet met de stroom mee te gaan?”, zei Laurel Miller, directeur van het Azië-programma bij de International Crisis Group. Voorheen diende zij als waarnemend speciaal vertegenwoordiger van de VS voor Afghanistan en Pakistan.

Paradepaardje

Het Sher Khan Bandar complex gold als een van de paradepaardjes van de 20 jaar durende Amerikaanse betrokkenheid in Afghanistan.

• Het U.S. Army Corps of Engineers bouwde in 2007 de 672 meter lange en 11,6 meter brede stalen brug over de Panj-rivier, die tussen Afghanistan en Tadzjikistan loopt, en spendeerde meer dan 40 miljoen dollar aan de oversteekplaats en de douanelocatie.
  • De toenmalige Amerikaanse minister van Handel Carlos Gutierrez beschreef de doorgang als “het kruispunt van handel, vrede en stabiliteit” en vergeleek het met de oude handelsroute Zijderoute, tijdens een openingsceremonie die destijds werd bijgewoond door de toenmalige presidenten van Afghanistan en Tadzjikistan.

Lees ook: Hoe terugtrekking Amerikaanse troepen uit Afghanistan kan zorgen voor opstoot van terrorisme in het Westen