De FOD Economie raadt de federale regering aan om de subsidies voor de kranten- en tijdschriftenbedeling, kortweg het krantencontract, niet aan Bpost toe te kennen, maar aan twee concurrenten.

Waar het om gaat: De Belgische staat legt voor de concessieperiode 2024-2028 jaarlijks 125 miljoen euro aan subsidies klaar om de persabonnementen over het hele land te bussen.

• Er hebben zich eerder dit jaar drie kandidaten gemeld bij de FOD Economie voor dat veelbesproken krantencontract, dat vandaag in handen is van Bpost. Naast Bpost en de Brusselse speler PPP, die eerder al hun ambities uitten, dook verrassend ook de Parijse logistieke groep Proximy op als kandidaat.
• Het gaat eigenlijk om twee loten: een voor de kranten en een voor de tijdschiften. Bpost en Proximy dingen naar beide deelcontracten, terwijl PPP alleen maar in het bussen van kranten geïnteresseerd is.

Het nieuws: Het is aan de federale regering om het nieuwe contract toe te wijzen, in principe nog dit jaar. Een advies van de FOD Economie beveelt nu aan de krantenbedeling aan PPP toe te wijzen en de tijdschriftendistributie aan Proximy, zo schrijven De Tijd en L’Echo zaterdag.

• Dat zou dus betekenen dat Bpost, dat bij zijn jongste kwartaalrapport nog zijn belangstelling voor het krantencontract herhaalde, naast de prijzen zou grijpen. Er is voor de wissel van de concessiehouders een overgangsperiode van maximaal zes maanden voorzien.

Winstmachine

Mokerslag: Bpost, voor de ruim helft in overheidshanden en voor de rest op de beurs, dreigt zo een winstmachine te verliezen. De cijfers op een rij:

• Proximy schat de waarde van de Belgische persbedeling vanaf 2024 in op 230 miljoen euro per jaar: 125 miljoen euro subsidies en 105 miljoen euro die de uitgevers ook nog eens jaarlijks betalen.
• Een memorandum van ex-CEO Dirk Tirez, dat onthuld werd in het boek Bpost Hold-up, stelt dat Bpost de persbezorging kan uitvoeren voor zowat 75 miljoen euro aan bedrijfskosten per jaar.
• Het krantencontract zou Bpost dus 155 miljoen euro ruwe winst per jaar kunnen opleveren.

Genoteerd: Bpost zelf minimaliseert de winstgevendheid: voorzitter Audrey Hanard noemde de krantenconcessie in een interview met De Morgen afgelopen zomer nog “een contract met heel weinig marge”.

Bovendien: Het gaat om een contract dat er belangrijk is voor de tewerkstelling bij Bpost. De schattingen variëren van 3.000 tot zelfs 4.000 jobs die eraan verbonden zijn.

Uitgezoomd: Rond de vorige poging om de nieuwe persconcessie toe te wijzen, ontstond vorig jaar enorme heisa omdat een interne audit bij Bpost mogelijke collusie tussen Bpost, PPP en de uitgevers aan het licht bracht.

• De zaak leidde tot het vertrek van Tirez en een – nog lopend – onderzoek door mededingingsautoriteit BMA.
• Ook kwamen een bredere cultuur van normvervaging en bedenkelijke banden tussen Bpost en het kabinet van minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) aan het licht.

Overbodig?

Nog verder uitgezoomd: De vraag kan gesteld worden of de krantensubsidies niet volledig overbodig zijn.

• De bovenstaande winstschatting voor Bpost suggereert dat er geen subsidie nodig is om uit de kosten te geraken.
• Het onderliggende argument – dat de overheid papieren persabonnementen moet ondersteunen om de nieuwsverspreiding te bevorderen – lijkt in deze digitale tijden achterhaald.
• De gulle subsidies benadelen verscheidene sectoren, en met name krantenwinkels en digitale media.