De federale regering hakt de knoop door: bedrijfswagens worden fel groener, vanaf 2026 moeten die allemaal elektrisch zijn. Al vanaf 2023 vermindert de aftrek, dus de ommekeer kan erg snel gaan. Het gaat over een enorm deel van het wagenpark, dat bovendien doorstroomt naar de tweedehandsmarkt: zo zal België versneld richting elektrisch rijden gaan. Maar het plan zal handenvol geld kosten, terwijl de ‘winst’ vooral naar diegenen gaat die zo’n fiscaal voordeel hebben. Het was een grote trofee voor minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), de socialisten zijn minder gelukkig.

In het nieuws: Een groene revolutie in het wagenpark.

De details: Triomfalisme bij CD&V.

• ‘Niet gewoon beloven, maar ook echt doen. Goed akkoord met dank aan Vincent Van Peteghem. Zo zetten we onze klimaatambities uitdrukkelijk kracht bij.’ CD&V-voorzitter Joachim Coens kan voor zijn partij in de regering eindelijk eens een zege tellen: zijn casting als vicepremier, Van Peteghem, scoort duidelijk met een heel gevoelig dossier.
• Van Peteghem is niet iemand die daarbij de profilering zoekt: ook in weekendinterviews de afgelopen weken bleef hij de bescheiden studax, eerder dan de assertieve vicepremier. En hij vindt nu het beeld dat CD&V graag voor zichzelf wil creëren: dat van de doeners, van diegenen die zaken gedaan krijgen.
• De deal die de Vivaldi-partijen vannacht bereikten, was dan ook een mooi uitgewerkt compromis, dat toch de kern van die erg ‘Belgische’ verworvenheid, de bedrijfswagen, in stand houdt. Punten voor CD&V dus. Iets minder ook voor de groenen, die toch op een erg symbolisch dossier scoren en zeker voor hun meer gegoede achterban een mooie overwinning boeken. En tenslotte voor de liberalen, die het systeem van de bedrijfswagen zelf gaaf houden en vanmorgen al luid probeerden de ‘overwinning’ te claimen.
• Zo bleef één Vivaldi-familie wat met lege handen: de socialisten.

Waarom dit belangrijk is: Het is geen detail, maar een groot, gevoelig dossier.

• Zo’n 800.000 mensen hebben een salariswagen. Het is in België een directe uitloper van de hoge belastingdruk op arbeid: om die te compenseren heeft de overheid allerlei fiscale achterpoortjes zoals maaltijdcheques, onkostenvergoedingen en dus vooral die salariswagen ontwikkeld. Het spreekt voor zich dat niet iedereen hiervan profiteert: enkel diegenen met hoge lonen krijgen een dergelijk voordeel.
• Bovendien is het een erg duur ‘cadeau’ van de staat: gemiddeld kost zo’n bedrijfswagen de staat liefst 4.000 euro per jaar. Een enorme slok op de borrel en daarom toch een moeilijk dossier, zowel voor socialisten als groenen: waarom moet zo’n systeem van staatsgesponsord wagenbezit überhaupt blijven bestaan, was daar de vraag.
• Met de nieuwe regels dreigt die prijs nog op te lopen: elektrische wagens zijn nu voor 100 procent aftrekbaar, terwijl dat voor gewone wagens ‘maar’ 67,5 procent was. Dat wijzigt pas in de nieuwe regeling vanaf 2026: vanaf dan zakt ook voor elektrische wagens geleidelijk het tarief naar die 67,5 procent. Daarover werd flink gevochten: de socialisten wilden absoluut dat bedrijfswagens in de fiscaliteit niet nog meer zouden gaan ‘kosten’ voor de overheid.
• Bijkomend natuurlijk ook, los van die fiscale knoop, is er de vermindering van de inkomsten uit de accijnzen op brandstoffen. Daarover circuleerden ook stevige sommen, tot een half miljard euro minder, de komende jaren.
• Dat maakt het, alles bij elkaar, wel een dure ‘groene operatie’ voor de Belgische belastingbetaler, waarvan dus vooral de rijkeren gaan profiteren. Dat lag moeilijk bij de socialisten, die al niet behoorlijk gelukkig rondlopen in de coalitie de afgelopen weken.
• Maar Van Peteghem krijgt het er nu door, vooral omdat er ook een vereenvoudiging komt voor het mobiliteitsbudget. Dat is een alternatief voor een bedrijfswagen, om werknemers in het woon-werkverkeer voor andere oplossingen te laten kiezen. Geen kat maakt nu gebruik van die voordelen, dat moet dus veranderen.
• Tenslotte is er nog een plan voor de laadpalen. Want een golf van elektrische wagens is allemaal goed en wel, ze moeten wel opgeladen worden. ‘Nu zijn er meer laadpalen in Amsterdam dan in heel België samen, dat moet veranderen’, zo stelt Van Peteghem. Belastingverminderingen voor Belgen die een laadpaal installeren volgen: alweer een voordeel voor diegenen die het kunnen betalen.

In de marge: De maatregel kan deel zijn van het EU-relanceplan. Maar tegelijk ‘compenseert’ de EU eigenlijk elke vergroeningsinspanning, doordat er één gemiddelde norm is voor de autoconstructeurs.

• Tegenwoordig kan haast niets gebeuren zonder dat er Europees geld over doorsijpelt. Daar heeft men immers miljarden euro’s klaar om de Europese economie uit het slop te halen, in de vorm van relanceplannen. Zo ook de vergroening van de bedrijfswagens, die nu netjes in zo’n relanceplan kunnen, en waarvoor de regering hoopt EU-geld te kunnen krijgen.
• Bovendien is het een methode om de Europese CO2-normen voor België straks makkelijker te halen. Anders dreigen sowieso grote boetes.
• Tegelijk is er de ironie van de EU-aanpak van die emissies. De EU heeft de constructeurs voor heel Europa een norm opgelegd van een gemiddelde uitstoot voor nieuwe auto’s van 59 gram CO2 per gereden kilometer.
• De Belgische inspanning is dus zeer welkom voor die autobouwers, maar dat maakt dat ze elders dus weer ‘ruimte’ krijgen om een hogere uitstoot te verkopen. Het gaat immers om een gemiddelde. Globaal gaat de ‘groene revolutie’ in België dus weinig impact hebben: ze gaat op in het Europees geheel.

Fundamenteel: De discussie van de salariswagen duidt op bredere spanningen tussen rood en blauw.

• Net als de loonnormwet van 1996, blijft de salariswagen een gevoelig ideologisch punt. Niet toevallig pleitte vanmorgen Dieter Van Besien (Groen) opnieuw voor het afschaffen van die regeling, die fiscaal vooral voor de hoge lonen bijzonder interessant is. En ook Joris Vandenbroucke (Vooruit) haalde die uitdoving, die de socialisten ook willen, aan: ‘Een afbouw richting afschaffing zal sowieso tot een veel langere overgangsperiode nopen, ook al omdat het een zeer complexe hervorming veronderstelt’, waarschuwde hij.
• Maar net zoals bij de loonnormwet haalden de groenen en socialisten bij het schrijven van het regeerakkoord geen afbouw van de salariswagen binnen. Er werd ook niet echt om gevochten: op de korte periode dat bij Vivaldi inhoudelijk werd gepraat, was daar geen tijd en geen ruimte voor.
• Dat de liberalen het vanmorgen, bij monde van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en Open Vld-baas Egbert Lachaert, verkochten als een grote overwinning, was wel meteen tekenend. De sfeer tussen hen en de socialisten is al langer wat verzuurd, sinds de deal over de loononderhandelingen.
• De toenemende afstand tussen premier Alexander De Croo (Open Vld) en zijn minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) over de exit uit de coronamaatregelen deed verder evenmin goed aan de relatie.
• De bekentenis van Thomas Dermine (PS) dit weekend, ‘dat het Vivaldi-akkoord grotendeels geschreven was op basis van de nota-Magnette, die paars-groen wilde maken in 2019′, was dan weer onaangenaam voor de liberalen.
• Lachaert vond het nodig daar scherp op te reageren: ‘Er is maar één iemand die een tekst schreef waar genoeg partijen wilden over praten om een regering te vormen en dat is Caroline Deiteren (de kabinetschef van Lachaert), met input van vele andere sherpa’s van andere partijen. Nogal kleintjes dat werk toe te wijzen aan anderen’, zo richtte hij zich tot Dermine.
• Feit is dat het absoluut niet nieuw is dat de PS dit zegt: al bij de onderhandelingen pochten zij over het feit dat het een regeerakkoord was dat al een jaar geleden geschreven was, tijdens de paars-groene onderhandelingen in november 2019. En hoge liberale bronnen bevestigden dat off the record destijds en ook deze week expliciet nog eens. ‘Heel die periode kan de handboeken in als het betere politieke theater. Perceptie versus waarheid…’, zo klinkt het commentaar.

Om te volgen: De begroting komt vandaag aan bod in de Kamer.

• Het Rekenhof heeft de federale begroting bekeken en licht die vandaag toe. Morgen komt de regering dan naar de Kamer om de cijfers van uitleg te voorzien.
  • Wat we al wisten: die begroting kleurt bloedrood. Het Rekenhof heeft het over een netto tekort van 29,3 miljard euro.
  • De inflatie mag zorgen beginnen te baren. Want men voorspelt dat al in oktober 2021 de spilindex zal worden overschreden, wat betekent dat er nog eens 267 miljoen euro kosten bijkomen.
  • De werkgelegenheid zal in 2021 nog verder afnemen, met 0,6 procent, en dalen tot 70 procent. De target van Vivaldi is, op lange termijn, net 80 procent.
  • Voor alle overheden samen voorspelt men dat het tekort van 36,6 miljard euro (en 7,7 procent van het BBP) in 2021 zal dalen naar 19,5 miljard tekort in 2024 (nog altijd 3,7 procent van het BBP).
  • Het Rekenhof wijst er fijntjes op dat extra inkomsten en besparingen uit het verhogen van die werkzaamheidsgraad én de inkomsten uit de betere fraudebestrijding die Vivaldi wil doen, helemaal niet duidelijk zijn. ‘De maatregelen moeten nog uitgewerkt worden, waardoor het niet mogelijk is de juiste impact hiervan te evalueren‘.
• Het wordt afwachten in hoeverre de regering in detail zal gaan. Tot nu toe wordt die begroting meer als een randfenomeen beschouwd, die in tijden van crisisbestrijding naar het tweede plan werd geschoven. De vraag is hoe lang dat kan blijven duren: vroeg of laat moet wel een antwoord komen op de simpele kwestie van hoe het financieel allemaal draagbaar blijft.
• De druk vanuit Europa is daarover voorlopig nog klein. De Europese Commissie zit nog altijd in een heel andere modus dan opnieuw begrotingstekorten aanpakken. En de Europese Centrale Bank heeft met een vergaand programma van geld bijdrukken en het opkopen van overheidsbonds het leven voor iedere overheid makkelijk gemaakt. Alleen loert daar één groot gevaar om de hoek: inflatie dreigt.

Ook vandaag: De Oeigoeren komen getuigen in de Kamer. Opnieuw.

• Na een cyberaanval op de overheid afgelopen week, werd de sessie met de Oeigoeren in de Kamer afgelast. Maar vandaag zijn ze opnieuw te gast om te getuigen over de wreedheden van de Chinese overheid.
• Die getuigenissen moeten de resoluties staven, die voorliggen in de Kamer om de Chinese autoriteiten te veroordelen wegens hun gedrag ten opzichte van de minderheid. Dat gaat van gedwongen sterilisaties, over opsluitingen in heropvoedingskampen tot systematische repressie en censuur. De VS hanteerde voor de crisis al het woord ‘genocide’.
• Opvallend daarbij: zowat overal steun voor die resoluties, behalve bij PVDA-PTB. Die hebben grote moeite om de misdaden tegen de mensheid in het communistische China te veroordelen.

Tegelijk op de agenda: Het Palestijns-Israëlisch conflict beroert evenzeer.

• Waar de PVDA-PTB op het vlak van het buitenlands beleid dan weer wel heel actief is, is het lot van de Palestijnen. Vanuit extreemlinks is er grote druk om Israël in het huidige conflict veel harder aan te pakken.
• Daarover zet Groen-voorzitter Meyrem Almaci ook stevig druk: ze stelt voor om producten uit Israëlische nederzettingen te boycotten en geldstromen naar die gebieden voortaan tegen te houden. In De Afspraak duwde ze daarover richting de federale coalitie: ‘Ik vind dat er nu stevige internationale druk moet komen, dat ons land binnen Europa daarin het voortouw mag nemen‘.
• Voor minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) is het op eieren lopen. Haar eigen MR heeft een heel ander standpunt over de zaak.

Voorspelbaar: Enkel met professionele cateraars in de tuin? Weinig waarschijnlijk.

• Je kan er je klok gelijk op zetten: beslissingen die door het Overlegcomité genomen worden – waar één minister dan over communiceert – die nogal absurd blijken, waarna men de maatregel toch nog ‘bijstuurt’.
• Na het ‘plexiglas’ in de horeca, was het dit weekend tijd voor tuinfeestjes en BBQ’s. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) kondigde daarover aan dat dit enkel mogelijk was tot 10 personen en dat alles met meer volk enkel ‘met een professionele cateraar’ kon.
• Daarmee zoog hij alle negatieve aandacht van deze maatregel naar zich. Die wordt nu alweer gecollectiviseerd: ‘Het was een standpunt van heel het Overlegcomité.‘
• De kans dat de maatregel er nog komt, is klein: heel de Wetstraat ziet ondertussen dat dit moeilijk houdbaar is. De kans is dus groot dat de bubbels buiten nog uitgebreid worden, of er een mouw wordt aangepast.
• Alleen belooft die discussie nog stevig te worden: Vooruit blijft op een verplichte testing voor events, zowel concerten als pakweg trouwfeesten, aandringen. Er zijn bijzonder veel sneltesten door de overheid aangekocht, maar voorlopig gebruikt men die weinig.