De Zambiaanse econome en schrijfster Dambisa Moyo denkt dat de wereld er post-Covid wel degelijk anders zal uitzien dan ervoor. Moyo werkte twee jaar lang voor de Wereldbank en acht jaar bij Goldman Sachs. Ze heeft een doctoraat in Economie van de Universiteit van Oxford en een Masters van Harvards Kennedy School of Government.
Ze maakt haar voorspellingen op basis van haar studie van de Gilded Age, een economisch gouden tijdperk waarmee in de Verenigde Staten de jaren tussen 1870 en 1900 worden aangeduid. Families als de Rothschilds, Rockefellers en Vanderbilts regeerden de wereld en kochten in Europa en de VS invloed in de zakenwereld, de financiële wereld en de politiek.
In die periode kenden de VS van snelle economische groei, maar ontstond een grote dispariteit tussen rijk en arm en ontwikkelden zich ook mono- en oligopolies in sectoren als de spoorwegen, olie, bankieren, tabak, textiel, alcohol etc. Het tijdperk legde ook de basis voor de oprichting van machtige vakbonden.
Volgens Moyo staat de wereld aan de vooravond van een reeks ontwikkelingen die de economie ingrijpend zullen veranderen.
1. Overheid wordt enkel groter
Als gevolg van een progressiever wereldbeeld dat de voorbije decennia is ontstaan, zullen overheden in omvang blijven toenemen. De rol van de overheid als leverancier van het algemeen welzijn wordt uitgebreid. Diezelfde overheden zullen ook steeds meer schulden aangaan en nog grotere budgettekorten laten optekenen. Een grote overheid staat niet vaak voor een efficiënte overheid.
2. Overheid krijgt grotere impact op arbeid en kapitaal
De rol van de overheid als scheidsrechter inzake de allocatie van kapitaal en arbeid wordt uitgebreid. De overheid gaat zich nog meer moeien met tewerkstelling en de financiële ondersteuning van bedrijven. Beste voorbeeld is de aankoop van aandelen, obligaties en rommelkredieten door centrale banken (Japan en VS). Dan is er massale ondersteuning van mensen die werkloos zijn, een trend die ook in de toekomst zal worden voortgezet.
3. Privésector wordt kleiner
Als gevolg van die uitbreiding van de overheid kan de privé-sector enkel kleiner worden. Bewijs daarvan is de voortdurende afname (-50%) de voorbije decennia van het aantal beursgenoteerde ondernemingen. Dat is niet enkel een gevolg van consolidaties door fusies en overnames, maar ook door de steeds meer uitgebreide regelgeving aan dewelke bedrijven moeten voldoen. Tenslotte is er een veranderende attitude in de samenleving. Daarbij is de prioriteit verlegd van winst maken naar duurzaam ondernemen.
4. Meer belasting en regelgeving
Er komt een toename van het aantal belastingen en van nieuwe regelgeving. Een trend die de wereld al een eerste keer na de Grote Depressie van 1929 liet optekenen. Omdat vandaag sectoren als technologie, farma, banken, luchtvaartmaatschappijen worden gedomineerd door een zeer beperkt aantal bedrijven, zullen overheden de concurrentieregels verder aanscherpen om zo een einde te maken aan bestaande oligopolies.
5. Deglobalisering
Deglobalisering was al pre-Covid aan een opmars bezig en wordt nu de norm. Naast de wereldhandel zal ook het vrij verkeer van mensen (anti-immigratiepolitiek) en kapitaal zal afnemen. De invloed van grote instellingen als de Wereldbank en het IMF wordt gereduceerd. Er is een waar risico dat het internet een splinternet wordt, waarbij de VS en China elk hun eigen internet zullen ontwikkelen. Alternatief multilateralisme – waarbij een groep landen alternatieve afspraken van de mainstream maakt – maakt een opgang.