Als België half maart geen zogenaamde ‘lockdown light’ had ingesteld, dan was het aantal sterfgevallen als gevolg van Covid-19 mogelijk opgelopen tot 120.000. Dat berekende het prestigieuze Imperial College, die de Britse regering adviseert in de gezondheidscrisis.

Waarover gaat het? Onderzoekers van de Britse universiteit bestudeerden het effect van zogenaamde ‘non-farmaceutische ingrepen’ in de verspreiding van Covid-19. Ze namen de situatie in 11 Europese landen onder de loep: Oostenrijk, België, Duitsland, Italië, Noorwegen, Spanje, Zweden, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Met behulp van ziektemodellen voorspelden ze het aantal sterfgevallen dat was voorgekomen, indien de coronamaatregelen niet in voege waren.

De details? We lichten de Belgische cijfers uit, op basis van het onderzoek in het Britse tijdschrift Nature.

• Volgens het rapport stond op 4 mei de teller van het totale aantal overlijdens op 7.924. Vergeleken met het epidemiologisch bulletin op 4 mei van Sciensano, het Belgisch instituut voor de gezondheid, klopt dat aantal.

• Het model van de onderzoekers, dat rekening hield met de coronamaatregelen, raamde het totale aantal overlijdens op 7.300. Met een betrouwbaarheid van 95 procent situeerde het geschatte aantal overlijdens zich tussen 6.400 en 8.400. Dat is behoorlijk accuraat.

• Als de onderzoekers het ziektemodel loslaten op een situatie waarbij er geen enkele beperkingsmaatregel gold in ons land, dan komt de raming van het aantal overlijdens op 120.000 gevallen. Met een betrouwbaarheid van 95 procent situeerde het geschatte aantal overlijdens zich tussen 93.000 en 140.000. Dat is tussen de 12 en 17 keer zoveel.

Besmettelijk? De onderzoekers nemen ook het reproductiegetal (R) mee in hun analyse. Dat geeft weer hoeveel mensen een besmette persoon op zijn beurt besmet. Bedraagt de R 0,5 (goed nieuws!), dan besmetten 4 personen in totaal 2 personen. Ligt de R dan weer op 2 (slecht nieuws!), dan besmet elke patiënt 2 personen, die daarna weer 2 anderen besmetten. Het is dus zaak om het getal zo laag mogelijk te houden. De onderzoekers schatten de R in België op 0,82, wat wel iets hoger is dan het gemiddelde van 0,66.

Ook dat is een zeer degelijke voorspelling van de Britse onderzoekers. Half mei maakte viroloog Steven Van Gucht bekend dat het reproductiegetal in ons land gestegen was van 0,6 naar 0,8. Dat betekent dat 10 besmette personen gemiddeld 8 andere personen besmetten. Dat was nog niet zorgwekkend. ‘Het zit nog altijd ruim onder de 1 en er is geen indicatie dat het aan het stijgen is richting 1 of hoger dan 1’, zei hij in VTM Nieuws.

De essentie? De onderzoekers concluderen dat ‘de lockdown een substantieel effect’ heeft gehad op de controle over de epidemie. De coronamaatregelen zouden in de 11 onderzochte Europese landen alleen al 3,1 miljoen levens gered hebben. ‘De data suggereren dat er zonder interventies – zoals lockdowns en scholensluitingen – veel meer doden zouden zijn gevallen door Covid-19’, klinkt het bij de wetenschappers.