Biden tapt uit een ander vaatje dan zijn voorganger wat betreft de relatie met de twee Amerikaanse bondgenoten in de Golf. Wat wil hij bereiken?
Allereerst gaat het om een tijdelijke bevriezing van de wapenverkoop. Contracten die al werden goedgekeurd worden ook gewoon uitgevoerd. Een overeenkomst om 50 F-35-straaljagers aan de Verenigde Arabische Emiraten te leveren schort Biden echter op, net als enkele andere intentieverklaringen voor de levering van wapentuig aan Saoedi-Arabië.
Wat betekent deze bevriezing?
Om dat te begrijpen moeten we even teruggaan naar de ambtsperiode van Donald Trump. Zijn Midden-Oostenstrategie was duidelijk: via economische incentives de betrekkingen tussen Israël en de Arabische landen normaliseren.
Dit kwam op verschillende manieren tot stand:
- De Verenigde Arabische Emiraten hebben diplomatieke betrekkingen aangegaan met de joodse staat in ruil voor de verkoop van F-35’s.
- De regering-Trump erkende de soevereiniteit van Marokko over het betwiste grondgebied van de Westelijke Sahara indien Rabat de betrekkingen met Israël zou normaliseren.
- Saoedi-Arabië was het eerste Arabische land dat de hand reikte aan Israël, in ruil voor een enorme hoeveelheid wapens die door de Verenigde Staten werden geleverd. Het land is onder leiding van Mohammed bin Salman een van ’s werelds grootste wapenimporteurs.
- Vredesoverleg tussen Saoedi-Arabië en Qatar.
Op de achtergrond speelde ook het conflict met Iran; de gemeenschappelijke vijand die de Golfstaten verenigt. Dit was het zwaartepunt van de strategie van Trump en zijn schoonzoon, Jared Kushner.
Wat wil Biden doen?
De regering-Biden is niet van plan het Amerikaanse beleid ten aanzien van Iran om te keren. Gisteren vertrok er nog een B-52-bommenwerper om over de Perzische Golf te vliegen, geëscorteerd door Saoedische en Jordaanse vliegtuigen. Dat deed de regering-Trump ook regelmatig. De bedoeling is om de ‘de inzet van de Verenigde Staten voor veiligheid in de regio zichtbaar te maken’, aldus het centrale commando van het Amerikaanse leger CENTCOM.
Biden wil echter geen blanco cheque tekenen voor de Arabische landen. Naar eigen zeggen wil hij namelijk een zeker respect voor mensenrechten terugbrengen in het Amerikaans buitenlandbeleid. Antony Blinken, de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, zei tegen verslaggevers dat hij de toezeggingen van de vorige regering moesten herzien.
Amerikaanse steun kan dus aan bepaalde voorwaarden worden verbonden. Wat betreft Saoedi-Arabië denkt Anthony Blinken aan de Khashoggi-affaire en het bloederige conflict met Jemen.
Hetzelfde geldt voor de Verenigde Arabische Emiraten, die ook deelnamen aan de oorlog tegen de Houthi-rebellen – bondgenoten van Iran – die de Jemenitische hoofdstad in 2014 innamen. Hulporganisaties bestempelen de oorlog in Jemen als ‘de ergste humanitaire crisis ter wereld’.
‘We hebben een campagne [in Jemen] gezien, geleid door Saoedi-Arabië, die ook heeft bijgedragen aan wat volgens velen de ergste humanitaire crisis in de wereld is momenteel, en dat zegt veel’, zei Blinken in The Wall Street Journal.
Aan de andere kant zijn de Verenigde Staten niet bereid hun historische bondgenoten in de regio los te laten. Dat is de boodschap die Biden met de bevriezing wil zenden: ‘Bondgenoten, ja, maar niet tegen elke prijs’.
Wallonië
Ook het Waalse Gewest ligt al jaren onder vuur wegens de verkoop van wapens aan Saoedi-Arabië. In 2018 exporteerde Wallonië in totaal voor 950 miljoen euro aan wapens.
Daarvan verkocht het Waalse Gewest, dat volledig eigenaar is van de wapenfabriek FN Herstal, voor 225 miljoen euro wapens aan Saudi-Arabië en 6,5 miljoen euro aan de Verenigde Arabische Emiraten.
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International wees erop dat Wallonië zijn vlaggenschip nooit heeft willen intomen op dat vlak. De Waalse minister-president Elio Di Rupo verklaarde begin 2020 echter de overeenkomsten met Saoedi-Arabië betreffende de luchtmacht en de Saoedische minister van Defensie op te schorten. De vergunningen voor de Koninklijke Garde en de Nationale Garde van het land bleven toegelaten.
