Terwijl energiefacturen met vaste prijzen voorheen nog de ruime meerderheid uitmaakten, zullen die over enkele maanden maar een kleine minderheid meer zijn.
Vast energiecontract wordt zeldzaamheid: de stille revolutie op de Belgische energiemarkt
Waarom is dit belangrijk?
Op beide oren slapen dankzij vaste energietarieven is stilaan verleden tijd. De overgrote meerderheid van de gezinnen zal rekening moeten houden met mogelijke onaangename verrassingen bij de jaarlijkse eindafrekening van hun energiefacturen.Omslagpunt in zicht
- Toezichthouder CREG verwacht dat het aandeel van de vaste contracten eind dit jaar nog slechts een kleine 50 procent zal bedragen.
- Historisch gezien koos doorgaans 65 tot 70 procent van de huishoudens voor vaste energiecontracten. Ze waren bereid een meerprijs te betalen voor hun gemoedsrust: bij een vast contract weet je op voorhand welke tarieven je moet betalen.
- Maar de energiecrisis van het voorbije jaar heeft er, zoals bekend, toe geleid dat steeds meer energieleveranciers de contracten met vaste prijzen gewoonweg uit hun aanbod haalden, omwille van de grote onzekerheid over de prijsevolutie van aardgas en elektriciteit op de groothandelsmarkten.
- Dat wil zeggen dat gezinnen met aflopende vaste contracten noodgedwongen moeten overstappen naar variabele formules. Vooral het eerste kwartaal van 2023 wordt bepalend: de CREG voorziet dat op het einde van dat kwartaal het aandeel van de vaste contracten iets boven de 20 procent zal uitkomen.
- De keuzevrijheid wordt nog op een andere manier beperkt: er zijn zowel in Vlaanderen, Wallonië als Brussel steeds minder energieleveranciers actief. In Brussel zijn er sinds kort zelfs maar twee meer over, een duopolie dus: Engie Electrabel en TotalEnergies.
Onaangename verrassingen
- Bijna vier op de vijf gezinnen zal in april 2023 dus in een systeem van variabele contracten zitten, met voorlopige maandelijkse voorschotten op basis van het geschat verbruik, en daarna een definitieve afrekening telkens na een jaar.
- Voor heel wat gezinnen zal dat dus een nieuwe manier vergen om met hun energiefacturen om te gaan. Wie geen spaarpotje opzijzet voor de eindafrekening en geen zicht heeft op de werkelijke verbruikskosten tijden het jaar, kan voor onaangename verrassingen komen te staan.
Naar een hervorming van de voorschotten?
- De CREG is er daarom voorstander van om met voorschotten te werken die periodiek – bijvoorbeeld per trimester – automatisch aanpasbaar zijn, op basis van de schommelingen op de groothandelsmarkten.
- “Dit kan ertoe bijdragen dat de betaalde voorschotten beter rekening houden met de realiteit op de energiemarkten en mogelijks ook onaangename verrassingen bij de eindafrekening vermijden”, schrijft de CREG, die hierover overleg opstart met de consumentenorganisaties.
- Ook de vorige week opgestapte staatssecretaris voor Consumentenzaken Eva De Bleeker (Open Vld) vond overigens dat de voorschotten dichter moeten aansluiten bij de werkelijke evolutie van de energieprijzen.
(lb)
