Studie uit 2013 voorspelt hoe Covid-19 de deur voor autoritarisme heeft opengezet

Een Canadees onderzoek uit 2013 beschrijft hoe “een hoge aanwezigheid van ziekteverwekkers” de opkomst van autoritaire regeringen in de hand werkt.

Eén Canadese studie is de voorbije maanden een hot topic in academische kringen. In de paper beschrijven Damian Murray, Mark Schaller en Peter Suedfeld, onderzoekers aan de University of British Columbia in Vancouver, een “parasiet-stress”-hypothese. Onder dergelijke stress, die gedefinieerd wordt als “een hoge aanwezigheid van ziekteverwekkers”, zouden autoritaire regeringen meer kansen krijgen om hun greep op de maatschappij te verstevigen.

Uit de resultaten van twee verschillende deelstudies blijkt dat de prevalentie van dergelijke “parasieten” een voorspellende factor is voor de mate waarin een autoritair bestuur kan opdoemen in een samenleving. Het zou zelfs een van de belangrijkste bedreigingen voor het menselijk bestaan zijn die autoritair gedrag in de hand werkt. Enkel hongersnood had een even unieke correlatie met het verschijnen van despotisch gedrag.

“Afwijkende meningen onderdrukken”

Opvallend want: Wie vandaag de dag deze hypothese leest, kan alleen maar besluiten dat de onderzoekers bijna 7 jaar voor het uitbreken van Covid-19 perfect hadden kunnen voorspellen wat er ging gebeuren tijdens de pandemie. Autoritaire samenlevingen hebben tijdens de pandemie hun macht over alle aspecten van de samenleving alleen maar kunnen uitbouwen onder het mom van een “zero-Covid”-strijd die wellicht eindeloos kan doorgaan.

Maar ook democratieën zijn niet veilig voor autoritaire trekjes. “In tegenstelling tot liberaal-democratische bestuursvormen (gekenmerkt door deelname van het volk aan het politieke proces en door bescherming van individuele burgerrechten en ideologische vrijheden), wordt autoritair bestuur gekenmerkt door sterk geconcentreerde machtsstructuren die afwijkende meningen onderdrukken en de nadruk leggen op onderwerping aan het gezag, sociale conformiteit en vijandigheid tegenover groepen buiten de groep”, werpen de onderzoekers op.

Begin 2022 lanceerde en groep Belgische academici en opiniemakers een “Wintermanifest”, waarin werd opgeroepen tot een open debat over Covid-19 en een duurzaam pandemiebeleid. In dat document wordt ook een zogenoemde “tunnelvisie” van de overheid en virologen aangeklaagd. Hoewel het manifest niet gecensureerd werd en zijn ondertekenaars uiteraard niet verdwenen in een kerker, kreeg het document veel kritiek te verwerken. “Slecht geschreven, insinuerend en slecht beargumenteerd”, noemde Bruzz het schrift bijvoorbeeld. Die nieuwssite wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid.

Was het Wintermanifest inderdaad te hard voor de overheid en virologen of gaat het hier over een “afwijkende mening” waarnaar de onderzoekers verwijzen?

“Indirecte gevolgen voor individuele rechten en burgerlijke vrijheden”

Het abstract van de studie raakt ook een ander onderwerp aan op een manier die al even helderziend kan worden opgevat in 2022.

“Indien unieke causale implicaties voor autoritair bestuur inherent zijn aan de stress van ‘parasieten’ dan kunnen ziekte-uitroeiingsprogramma’s niet alleen directe gevolgen hebben voor de volksgezondheid, maar ook indirecte gevolgen voor individuele rechten, burgerlijke vrijheden en politieke vrijheden”, schrijven de onderzoekers. Volgens vele critici, heeft de quasi-verplichte vaccinatie van personen ook eerder negatieve gevolgen voor burgerlijke vrijheden. Anderen zien het dan weer als een noodzakelijke maatregelen die het collectief belang (en zelfs het individu) beschermen.

De auteurs eindigen echter met een positieve noot. “Deze programma’s kunnen ook gevolgen hebben voor de vermindering van vreemdelingenhaat en andere vooroordelen die verband houden met autoritaire attitudes en voor de toename van creativiteit, innovatie en ruimdenkendheid in het algemeen”, luidt het.

(fc)

Meer