Minder dan twee maanden vooraleer de Italianen zich in een referendum kunnen uitspreken over een reeks wijzigingen in hun grondwet, duiken steeds meer alarmsignalen op.In een interview met de Duitse krant Die Welt voorspelt Joseph Stiglitz, de Amerikaanse Nobelprijswinnaar voor de Economie, dat dit referendum ‘het cataclysme zal veroorzaken’ dat de Europese Unie zal verpulveren.

Stiglitz stond het interview toe naar aanleiding van de uitgave van zijn nieuwste boek  ‘The Euro: How a Common Currency Threatens the Future of Europe’ (vrij vertaald: ‘De Euro: hoe een gemeenschappelijke munt de toekomst van Europa bedreigt.’)Premier Matteo Renzi vraagt de Italianen on in december een reeks hervormingen goed te keuren die het politieke systeem in het land moet stroomlijnen. De plannen zijn niet onverdienstelijk, maar de Italianen zien daarin een kans om tegen hun regering te stemmen. Renzi heeft beloofd te zullen aftreden als hij het referendum verliest. In vier van de zes meest recente peilingen haalt het ‘neen’-kamp de meeste stemmen.

Italië functioneert niet binnen de euro

Volgens Stiglitz stevent Europa af op een ‘Italexit’ en mogen de belangrijkste oorzaken daarvoor bij de euro en de Duitse besparingspolitiek worden gelegd.

‘De Italianen raken meer en meer ontmoedigd in de euro en beginnen zich te realiseren dat Italië binnen die euro niet kan functioneren.’

Eurozone telt binnen 10 jaar geen 19 landen meer

Andere landen zullen Italië volgen, denkt de Amerikaan, die er aan toevoegt dat het weinig waarschijnlijk is dat de eurozone binnen 10 jaar nog 19 landen telt.

‘Duitsland heeft al een streep getrokken door Griekenland en ook in het verleden heeft het zowel Griekenland als Portugal al aangeraden de eurozone te verlaten. Indien het niet goed gaat met Europa heeft dat ook te maken met het feit dat er geen echte bankenunie, noch gemeenschappelijke bankgaranties bestaan en dat er gewoon onvoldoende intra-Europese solidariteit is.’

De enige oplossing bestaat volgens Stiglitz – die ooit de chief economist bij de Wereldbank was – in de creatie van twee verschillende munten: een euro voor het Noorden van Europa; een andere voor het Zuiden. Dat is volgens hem de enige realistische piste om de Europese economie opnieuw in gang te krijgen. In een interview met de Franse krant Le Figaro vorige maand, pleitte de Amerikaan voor de uitstap van Duitsland uit de eurozone:

‘Ik spreek over de economische, niet de politieke dimensie. Dan is het inderdaad de makkelijkste oplossing! Indien Duitsland de euro verlaat, zal de waarde van de munteenheid van de landen die in de eurozone blijven zakken. Die landen zullen concurrentiëler worden, hun uitvoer zal stijgen, net als hun bbp. Duitsland zal het op zijn beurt moeilijker krijgen om te exporteren en het handelsoverschot – het ware probleem van de Europese economie – zal worden opgeslorpt.

Mochten integendeel de landen uit Zuid-Europa de euro verlaten, dan blijven hun schulden in euro’s bestaan en dat is een probleem, omdat hun nieuwe munt zwak zal zijn, wat een reeks van wanbetalingen en faillissementen in gang dreigt te zetten, net zoals dat in 2015 met Griekenland het geval was.

Dat Duitsland de euro verlaat is dus de makkelijkste oplossing. Andere landen kunnen niet blijven afzien omdat Duitsland niet wil weten van een herverdeling van de schulden, een idee die door de meeste economen wordt gesteund.’