Spanje gaat een woelig weekeinde tegemoet nu de socialistische PSOE en de Catalaanse Junts per Catalunya een akkoord hebben bereikt dat voormalig Spaans premier Pedro Sanchez opnieuw aan de macht moet brengen.

In het nieuws. De Spaanse socialist Pedro Sanchéz wil zich volgende week opnieuw tot premier laten benoemen. Nadat hij met tal van kleine nationalistische partijen een akkoord sloot, heeft hij voldoende stemmen op zak om zijn mandaat te verlengen.

• Die verlening gebeurt in Spanje mits de ‘investidura’, de ceremonie en het proces waarbij een nieuw benoemde premier het vertrouwen krijgt. Deze stemming is een cruciale stap voor de vorming van een nieuwe regering.

“Een ondermijning van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Spanje”

Zoom in. Basis van die verlenging is het akkoord dat Sanchéz sloot met de Catalaanse Junts per Catalunya van Carles Puigdemont. Dat akkoord voorziet in een amnestiewet die hoofdzakelijk geldt voor al wie tussen 2012 tot 2023 bij het Catalaanse ‘onafhankelijkheidsproces’ betrokken was en met de wet in aanraking kwam.

• Junts voegt zich zo bij een reeks andere nationalistische partijen (Sumar, BNG, ERC, Bildu en de Baskische PNV) , waardoor 178 parlementariërs zich nu achter Sánchez scharen, twee meer dan nodig voor een meerderheid.
• Junts eist amnestie voor vele Catalaanse beleidsmakers en activisten die bij de afscheidingspoging betrokken waren. Onder hen Carles Puigdemont, die in het Belgische Waterloo woont en al zes jaar op de vlucht is voor het Spaanse gerecht.
• Colleges van rechtsgeleerden zien in het voorstel een ondermijning van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Spanje. Er zou sprake zijn van “ontoelaatbare inmenging in de rechterlijke onafhankelijkheid en een flagrante aanval op de scheiding der machten”.
• Ook Eurocommissaris voor Justitie Didier Reynders is bezorgd over de deal.

Separatisten raakten nooit aan 50% van de stemmen

Flashback. Het illegale referendum van oktober 2017 en de daarop volgende onafhankelijkheidsverklaring van Puigdemont (die ze daarna onmiddellijk opschortte en iedereen in verwarring achterliet) liggen ondertussen al zes jaar onder ons, maar het onderwerp raakt nooit echt uit de actualiteit.

• Catalonië bevindt zich al jaren in een impasse, waarbij de separatisten nooit 50% van de stemmen halen. Wel bekomen ze telkens opnieuw een meerderheid dankzij de politieke zetelverdeling. 
  • Dat is een gevolg van een in 1980 gestemd decreet. Daarbij krijgt de provincie Barcelona – waar 77% van de Catalanen woont – slechts 63% van de zetels.
  • Een manier om het belang van de grootstad in te perken tegenover het traditioneel meer nationalistische platteland.
  • De provincie Lerida bijvoorbeeld, waar 5,7% van de Catalanen woont, krijgt 11% van de zetels.
• Het Centre d’Estudis d’Opinió – een orgaan dat deel uitmaakt van de Generalitat de Catalunya, de lokale overheid – brengt die patstelling hieronder in kaart (groen is het % dat pro- onafhankelijkheid is onder de Catalaanse bevolking doorheen de jaren)

“Vergiffenis vragen aan Puigdemont”

Zoom out. In alle grote Spaanse steden zijn de voorbije dagen protesten uitgebroken, die zich dit weekeinde zullen vermenigvuldigen en waarbij Sanchéz kop van jut is. Dat hij in het buitenland een akkoord is gaan sluiten met iemand die op de vlucht is voor het Spaanse gerecht, wordt hem niet in dank afgenomen. Hij wordt voor “verrader” versleten.

• Zelfs Sánchez’ partijgenoot, de ex-premier Felipe Gonzales, heeft het akkoord al ‘onacceptabel‘ genoemd. De voormalige premier was voor de gratieverlening, maar is tegen amnestie.

“Het eerste was bedoeld om de straf te verminderen, terwijl het tweede ons verplicht om aan de voortvluchtige Puigdemont “vergiffenis te vragen”.

Felipe Gonzales, Spaans premier tussen 1982 en 1996 

Sánchez zelf had vóór de verkiezingen een amnestie “onaanvaardbaar” genoemd. In onderstaande video uit 2019 belooft Sánchez Puigdemont terug naar Spanje te zullen brengen om hem te laten berechten. Het versterkt enkel de perceptie van een glibberige politicus die werkelijk alles zal doen om aan de macht te blijven.