In ons land kun je een zogenaamde schuldsaldoverzekering koppelen aan een lening, Je sluit dan een verzekering af om je schuldsaldo in te dekken en je nabestaanden te verzekeren van de terugbetaling van de openstaande schuld. De verzekering zal i werking treden op het moment dat de verzekerde voor de eindvervaldag van de lening komt te overlijden. Door een dergelijke verzekering af te sluiten zal de verzekeraar de nog openstaande schuld aan de kredietverstrekker vereffenen. Een schuldsaldoverzekering is overigens niet verplicht, maar in specifieke gevallen zeker aan te raden. Gedurende de looptijd van de verzekeringsovereenkomst zal het uit te keren kapitaal geleidelijk, evenredig met het afbouwen van de openstaande schuld, afnemen.

Hoe kun je het schuldsaldo verzekeren?

Een schuldsaldoverzekering kan enkel worden aan worden gegaan bij een erkende verzekeraar. Een aantal aspecten dat van belang zijn bij de hoogtebepaling van de premie zijn:

• de leeftijd van de verzekerde,
• de looptijd van de lening,
• aantal premies (een eenmalige- of gespreide betaling)
• het geslacht van de verzekerde,
• rookgedrag van de verzekerde,
• de medische geschiedenis van de verzekerde.

Gezien het feit dat de verzekeraar de restschuld (of een gedeelte daarvan) terug dient te betalen in het geval van overlijden van de verzekerde, zal er vooraf nauwkeurig worden nagegaan of de kandidaat-verzekerde wel gezond is. Op basis van een vragenlijst zal de verzekeraar nagaan of er aanwijzingen zijn dat de verzekerde een verhoogd risico loopt op overlijden. Een, door de verzekeraar aangestelde, arts zal uitgaande van deze vragenlijst:

• een positief advies uitbrengen naar de verzekeraar,
• of de kandidaat-verzekerde verzoeken om aanvullende medische gegevens, bijvoorbeeld in de vorm van:
  • een aantal antwoorden op gerezen vragen die gesteld worden aan de kandidaat-verzekerde,
  • een aantal vragen dat beantwoord dienen te worden door de huisarts of specialist van de kandidaat-verzekerde,
  • een uitnodiging van de kandidaat-verzekeringsnemer voor een medisch onderzoek (doorgaans bij een door de verzekeraar erkende arts).

Pas op het moment dat er sprake is van medische acceptatie, zal de verzekeraar een definitieve dekking geven. De arts kan de verzekeraar echter ook het advies geven om bij bepaalde aandoeningen een aanvullende premie te vragen als de verzekering wordt aangegaan.

Hoeveel moet je verzekeren?

Indien er sprake is van twee partners die gezamenlijk een schuldsaldoverzekering afsluiten, dan is het van belang om de juiste keuze te maken ten aanzien van de bedragen die verzekerd worden.

• Allebei de partners kunnen een dekking nemen voor de helft van het geleende geldbedrag waardoor er samen een dekking van 100 procent ontstaat. De verzekering zal dan dus 1 keer het volledige geleende geldbedrag dekken. In de praktijk blijkt dit echter niet in alle gevallen voldoende te zijn. Indien de verzekerde komt te overlijden, dan kan het immers gebeuren dat de afbetaling voor de langstlevende partner te zwaar uitvalt omdat bijvoorbeeld alle overige kosten voor het levensonderhoud eveneens voor rekening van deze persoon zullen komen.
• De meest veilige weg om te bewandelen is: allebei de partners kiezen voor een dekking voor de gehele leensom. Bij overlijden zullen dan de afbetalingen voor de langstlevende partner volledig wegvallen waardoor er dus gesproken kan worden van een dekking van 200 procent. Het geleende geld zal op die manier dus 2 keer worden gedekt. Aan deze vorm van schadesaldoverzekering zal echter wel een aanzienlijk hogere premie zijn verbonden.
• Een goed compromis is een totale dekking die ergens ligt tussen de 100 en de 200 procent van de openstaande schuld. Uiteraard kan bij deze vorm van verzekeren rekening worden gehouden met de inkomens van allebei de partners op een manier dat de premies het meest optimaal uit zullen vallen en dus beperkt kunnen blijven. Tevens dient er een garantie te zijn dat de langstlevende partner de restschuld af kan betalen.

Hoe betaal je de premie van een schuldsaldoverzekering?

Als verzekerde kun je ervoor kiezen om de premie van de schuldsaldoverzekering in één keer te betalen (betaling van de koopsompremie). Dit wil zeggen dat de verzekerde dus maar één premie betaalt aan het begin van de verzekering. De meeste verzekerden kiezen echter liever voor de betaling van gespreide premies. Er kunnen allerlei verschillende manieren aan worden gewend om de premiebetaling plaats te laten vinden, zoals een jaarlijks betaling van een variabele premie of juist in constante premies.

Het meest voorkomend systeem om de premie van een schuldsaldoverzekering te betalen in ons land België houdt in dat er voor de duur van twee derde van de looptijd van de verzekering premies zal worden betaald. Ook in dit geval kan de verzekerde ervoor kiezen om jaarlijks of gespreid (bijvoorbeeld maandelijks) premies af te dragen.

Het is uiteraard vanzelfsprekend dat op het moment dat de premiebetaling stopt, de dekking eveneens verloren zal gaan. De (eenmalige) koopsompremie is overigens de meest voordelige optie, maar daar staat tegenover dat de verzekerde op het moment van de lening uiteraard wel genoeg geld over dient te houden om deze premie in één keer te voldoen. Daarnaast kan er later eveneens een situatie ontstaan waarin er sprake zal zijn van een vervroegde terugbetaling van de lening, bijvoorbeeld vanwege de verkoop van een woning waar de lening voor aan is gegaan. In een dergelijke situatie kan de betaalde premie van de schuldsaldoverzekering helaas niet terug worden gevraagd.

Verschillende betalingsopties bij een schuldsaldoverzekering

Verzekeraars bieden hun verzekerden die een schuldsaldoverzekering aan willen gaan in de regel één van de eerder genoemde optie aan om de premie van deze verzekering te kunnen voldoen. Toch hebben we hieronder een opsomming gemaakt van alle mogelijkheden waar een verzekerde doorgaans uit zou kunnen kiezen.

• Eenmalige betaling van de premie: bij het afsluiten van de verzekering zal dan in één keer de premie worden betaald. Dit is de meest voordelige formule, maar de verzekerde dient dan wel enkele duizenden euro’s ineens te kunnen afdragen.
• Jaarlijkse een constante premie betalen over tweede derde van de looptijd: deze formule is weliswaar wat duurder, maar biedt als voordeel dat de verzekerde de betaling over enkele jaren uit kan spreiden.
• Jaarlijkse aanpassing van de premie gedurende de volledige looptijd: een formule waarmee de verzekerde de premies over een langere periode uit kan spreiden, maar uiteindelijk zal hij, of zij, wel aanzienlijk meer betalen dan wanneer de keuze was gevallen op één van de eerder genoemde opties.

Wat is het meest gunstig: een gegarandeerd tarief of ervaringstarief?

Bij het klassieke gegarandeerde tarief zal het tarief gewaarborgd zijn voor de duur van de volledige looptijd zoals die in verzekeringscontract staat vermeld. Bij een aantal verzekeraars kan de verzekerde eveneens kiezen voor een verlaagd tarief: het ervaringstarief. In dit laatste geval staan de premies vast voor de duur van de eerste 3 jaar en na deze periode kan er een herziening van de premies plaatsvinden.

Bij de berekening van de premies zullen zogenaamde sterftetabellen een belangrijke rol spelen. Deze tabellen geven immers een goed beeld van de gemiddelde levensverwachting van mannen en vrouwen en worden elk jaar opnieuw aangepast. Op het ogenblik dat de levensverwachting in de komende jaren een daling te zien zou geven, dan zouden de premies bij het ervaringstarief vast en zeker verhoogd worden en ook wanneer een verzekerde een eenmalige premie betaald heeft zal de levensverwachting daarbij een stijging betekenen.
De levensverwachting zal de komende jaren echter nog steeds blijven stijgen en de verwachting is dat deze trend zich de komende jaren op die manier voort blijft zetten. Het is om die reden dan ook niet heel waarschijnlijk dat de premies van het ervaringstarief in de lift terecht zullen komen waardoor het interessanter zal zijn om als verzekerde voor het ervaringstarief te gaan.

Fiscale aspecten van de schuldsaldoverzekering

Het afsluiten van een schuldsaldoverzekering zal een aantal fiscale aspecten absoluut gaan beïnvloeden en daar dien je je, als verzekerde zeker van bewust te zijn. Je hierbij onder andere denken aan effecten ten aanzien van:

Fiscale stelsels

Wanneer je een schuldsaldoverzekering af hebt gesloten kun je een belastingvermindering ontvangen op de premies die je betaald voor deze verzekering. Het fiscaal voordeel zal daarbij afhangen van het fiscale stelsel dat je bij de afsluiting van de verzekering hebt gekozen:

• Schuldsaldoverzekering buiten een fiscaal stelsel: de verzekerde heeft er bewust voor gekozen om de premies niet fiscaal aan te geven. Hij, of zij, kan in een dergelijk geval dus geen extra fiscaal voordeel krijgen op de premies. Bij overlijden van de verzekerde zal daarentegen het uitgekeerde kapitaal niet belast worden. Veel mensen kennen deze mogelijkheid echter niet (voldoende) of vergeten er gebruik van te maken.
• Schuldsaldoverzekering binnen het fiscaal stelsel van de woonlening: dit wordt ook wel als deel van de fiscale aspecten van het woonkrediet aangeduid en houdt in dat de premies voor de schuldsaldoverzekering terecht zullen komen in dezelfde fiscale korf waar eveneens de aflossingen en de rente van de schuld in verzameld worden. Het belastingvoordeel dat een verzekerde zal ontvangen kan echter van gewest tot gewest verschillen. Vaak zullen de volledige aflossingen en rente van de schuld de fiscale korf al helemaal kunnen vullen en zal de verzekerde op geen extra fiscaal voordeel hoeven rekenen door eveneens de schuldsaldoverzekering onder te brengen in dit fiscaal stelsel. Hij, of zij, zal in dat geval zelfs een extra belasting dienen te betalen in de vorm van fictieve rente zodra het verzekerde kapitaal uitgekeerd dient te worden. Deze optie is wellicht wel nuttig op het ogenblik dat de verzekerde een hypotheek in de laatste maanden van het jaar af heeft gesloten omdat dan gedurende het allereerste jaar de fiscale korf nog niet helemaal gevuld zal zijn met aflossingen en rente van de openstaande schuld. Wanneer een verzekerde een eenmalige premie betaalt, dan kan deze premie in worden gebracht om de fiscale korf helemaal op te vullen in de loop van het jaar waarin het hypotheek af is gesloten. Zo kan de verzekerde wel profiteren van een optimaal belastingvoordeel.
• Schuldsaldoverzekering binnen het fiscaal stelsel van pensioensparen: de premies voor de schuldsaldoverzekering worden zo ondergebracht in de fiscale korf die bestemd is voor het pensioensparen. Deze korf is niet verbonden met de fiscale korf die bestemd is voor het lange termijn sparen en zo kan een verzekerde een bijkomend fiscaal voordeel binnenhalen op de premie, zelfs op het ogenblik dat de korf voor de woonlening al helemaal is gevuld. Om de premie voor de schuldsaldoverzekering onder te kunnen brengen in dit stelsel, zal de verzekerde aan dezelfde voorwaarden dienen te voldoen als eerder al zijn beschreven. Als nadeel van deze methode kan worden genoemd dat bij uitkering van het verzekerde kapitaal wel belasting betaald dient te worden. De belastingdienst heft dan 10 procent belasting op het uitgekeerde geldbedrag. Dit is zelfs aan de orde op het moment dat de verzekerde slechts één enkele storting voor de schuldsaldoverzekering in mindering heeft gebracht op diens belasting.

Is het verstandig om de schuldsaldoverzekering fiscaal in te brengen?

Het zal altijd een persoonlijke keuze zijn om een schuldsaldoverzekering al dan niet onder te brengen in een fiscaal stelsel. Bij het maken van een dergelijke keuze zal het essentieel zijn om je niet blind te gaan staren op het belastingvoordeel dat je mogelijk kunt behalen op de premie en bovendien zul je ook rekening dienen te houden met eventuele fiscale nadelen waar een verzekerde mee te maken kan krijgen als er sprake is van een uitkering van kapitaal.

Aanvankelijk kan het inbrengen van de premie onder het stelsel van pensioensparen interessant lijken vanwege het feit dat de fiscale korf niet verbonden is met de korf voor het lange termijn sparen. Aan de andere kant zal het zeker aan te bevelen zijn om deze pensioenkorf zeker te gaan gebruiken om voor de opbouw van extra pensioen. Voor verzekerden die niet aan pensioensparen doen, zal deze optie dan ook interessant zijn, maar wanneer er al maximaal aan pensioensparen wordt gedaan, dan kiest de verzekerde beter voor een andere optie.

Wat wordt er bedoeld met de fictieve rente?

Op het ogenblik dat je besluit om een schuldsaldoverzekering af te sluiten onder het stelsel van lange termijn sparen, dan dient de begunstigde van deze verzekering, bijvoorbeeld de langstlevende partner, belasting te betalen op het geld dat door de verzekering uit wordt gekeerd. Dit zal immers gebeuren volgens het systeem van de fictieve rente. In de praktijk zal dit betekenen dat er voor een vast aantal jaren een gedeelte van de uitgekeerde geldsom aangeven dient te worden als deel van het belastbaar inkomen en de begunstigde meer belasting moet betalen voor een bepaalde periode. De leeftijd, bij uitkering van de verzekerde geldsom, van de begunstigde zal bepalend zijn voor het omzettingspercentage dat wordt gehanteerd en de duur van de heffingsperiode.

Commercialisering van de schuldsaldoverzekering

De kredietverstrekkers (in het bijzonder banken en kredietmaatschappijen) zullen natuurlijk de vragende partij zijn in het geval van een schuldsaldoverzekering. Deze verzekering zal immers het risico dat zij lopen naar beneden bijstellen ten aanzien van het niet terugbetalen van het uitgeleende geld op het moment dat een kredietnemer komt te overlijden voordat de lening volledig is afgelost. De laatste jaren hebben banken bovendien te maken met scherpe concurrentie waardoor de winstmarges die zij op hun woonkredieten hanteren niet altijd even ruim uit zullen vallen. Door het verkopen van schuldsaldo’s aan te moedigen, proberen de banken dan ook de ontstane financiële kloof wat meer te dichten. Een kredietnemer die een schuldsaldoverzekering afsluit zal dan ook vanwege deze twee redenen in de regel kunnen rekenen op een lager tarief dat betaald dient te worden over de afgesloten lening.

Uitbetaling van een schuldsaldoverzekering

Indien er sprake is van het overlijden van de verzekerde, dan zal de schuldsaldoverzekering uit worden gekeerd aan de kredietverstrekker. Indien echter de lening, om welke reden dan ook, inmiddels terug is betaald, dan zal de verzekering uitbetalen aan de, in het verzekeringscontract vermelde, begunstigde of aan de erfgenamen van de verzekerde.  Zelfdoding zal echter bij het gros van de verzekeraar uit zijn gesloten op het moment dat deze in de beginperiode van de polis plaats heeft gevonden.

Het berekenen van een schuldsaldo

Om een schuldsaldo te kunnen berekenen, kun je uiteraard een ingewikkelde rekenformule loslaten op je persoonlijke situatie en –wensen. Je moet je dan wel bedenken dat je in de regel een heleboel tijd en moeite kwijt zult zijn voordat je erachter bent gekomen wat de meest voordelige optie zal zijn. Gelukkig hebben steeds meer verzekeraars, die een schuldsaldoverzekering aanbieden, hier een prima oplossing voor gevonden, namelijk een handig simulatietool die je doorgaans op hun website kunt vinden.

Het gebruik van een dergelijke simulator om je schuldsaldo te berekenen is over het algemeen vrij eenvoudig. Het enige wat je hoeft te doen, is het invoeren van de gevraagde gegevens met betrekking tot de lening die je aan wilt gaan en je persoonlijke situatie. Binnen een paar minuten zal de tool je een uitkomst laten zien in de vorm van een offerte. Indien je van deze offerte gebruik wilt maken, kun je veel gevallen met een simpele klik een officiële aanvraag indienen bij de betreffende verzekeraar. Uiteraard zul je dan wel een aantal zaken moeten staven om de schuldsaldoverzekering verder af te kunnen ronden. Welke documenten je exact in moet dienen, zal overigens ook altijd duidelijk aan worden gegeven tijdens de aanvraagprocedure. Ook nu kan een kind eveneens de was doen.