Wie dacht dat de Vivaldi-ploeg met een fors standpunt van premier Alexander De Croo (Open Vld) en zelfs een tussenkomst van Frank Vandenbroucke (Vooruit) tot één lijn zou komen, en de PS haar tegenstand wel zou inslikken, komt bedrogen uit: de Franstalige partijbaas Paul Magnette is al heel de week ontstemd, en duwt nu door. Want bij de vakbonden in de zorg in Franstalig België rommelt het: daar pikt men niet dat het weigeren van een vaccin zou leiden tot ontslag. En dus eist de PS dat die beslissing, nochtans genomen in de federale kern, teruggedraaid wordt. Een gevaarlijk precedent voor de regering van De Croo. Diens coalitie was gisteren in de Kamer alweer zichtbaar verdeeld. En deze keer over de saus die Vivaldi tot nu toe bijeen hield: corona.

In het nieuws: Een premier die in de Kamer geen applaus krijgt van de grootste fractie in z’n coalitie. En die fractie die vervolgens lijnrecht tegen hem in gaat;

De details: Er is zo’n gewenning over dit soort situaties, dat men er nauwelijks nog van opkijkt.

• “Vandaag zijn er vier staten waar een vaccinatieplicht geldt: Turkmenistan, Tadzjikistan, Micronesië en Indonesië. Geen enkel Europees land overweegt dat. Er zijn een heleboel redenen waarom mensen geen vaccin nemen, een gebrek aan vertrouwen, een gebrek aan toegang, een gebrek aan informatie. Persoonlijk denk ik dat overtuigen doeltreffender is dan verplichten.”
• Overigens was die landenlijst van de premier gisteren nog geldig, vandaag niet meer: Europees land Oostenrijk voerde vanmorgen een verplichte vaccinatie voor iedereen in. Het debat woedt dus niet alleen in België.
• Met een stevige tussenkomst probeerde premier Alexander De Croo (Open Vld) gisteren om het debat over het verplicht vaccineren stil te liggen. Het applaus op de meerderheidsbanken was matig, behalve op de banken van de liberalen. En niemand bij de PS kreeg de handen op elkaar.
• Nochtans had De Croo strategisch de heetste aardappel aan zijn schaduwkopman gelaten: Frank Vandenbroucke (Vooruit) verdedigde het verplichte vaccin voor het zorgpersoneel. En tegelijk stelde die zich genuanceerd op over algemeen verplichte vaccinatie: “Dat is een debat dat we moeten voeren. maar morgenvroeg hebben we in de eerste plaats solidariteit nodig, geen theater”, zo ging hij in crescendo.
• Daarop goot de PS-fractie ijskoud water op de coalitie. Laurence Zanchetta (PS) stelde expliciet “namens heel de PS-fractie te spreken”, en kwam met een niet mis te verstane boodschap: “Is hier één iemand die denkt dat wij bij de PS gaan raken aan de sociale rechten van de verpleegsters en verplegers, zonder sociaal overleg? Dan zeg ik duidelijk: u vergist zich.” Enkel luid applaus op de PS-banken volgde, Vivaldi zweeg als vermoord.
• Maar opvallend: ook Nawal Farih, een duidelijk opkomend talent bij CD&V, richtte zich rechtstreeks tot de premier, om hem openlijk tegen te spreken. “U sprak over een fausse bonne idée, maar ik denk dat verplichte vaccinatie in tijden van crisis wel een goed idee kan worden.” Eerder had ze vaccineren al “een wapen dat werkt” genoemd “dat overal moet worden ingezet om de zorgsector te redden”.
• Zo waren de barsten in de meerderheid voor iedereen goed zichtbaar. Maar het was PVDA-fractieleider Raoul Hedebouw die exact de vinger op de wonde legde. “Open Vld, CD&V, Groen en Vooruit, hoe hebben jullie kunnen beslissen om het niet-gevaccineerde zorgpersoneel gewoon buiten te gooien?”
• En ook Dominiek Sneppe (Vlaams Belang), die in de Kamer ronduit op de lijn van antivax leek te zitten, beukte op dat verplicht ontslag, als zorgpersoneel een vaccin zou weigeren. “In België zijn er 416.038 zorgmedewerkers; 90 procent van hen is gevaccineerd. Dat wil zeggen dat u 41.000 medewerkers wil ontslaan. Onbegrijpelijk. 41.000 mensen ontzegt u hun roeping door uw tunnelvisie; 41.000 mensen stort u door uw dictatoriale grillen in de werkloosheid.”
• Overigens moeten we voor de volledigheid hier meegeven dat zich in datzelfde debat een boeiend verbaal opbod voordeed tussen Vandenbroucke en Jean-Marie Dedecker (Onafhankelijk), waarbij de minister Dedecker verweet Darwinist te zijn, omdat die voor natuurlijke groepsimmuniteit pleitte: “U bent voor Darwin. Dat betekent duizenden extra doden. Dat komt u hier vertellen.” Daarop sneerde die terug: “Ik geloof in Darwin. Ik geloof meer in Darwin dan in Stalin.”

Om te volgen: De PS eist aanpassingen, vanmorgen op de kern

• Daar waar maandag op de kern de PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne nog akkoord kon gaan met het voorstel om het zorgpersoneel te ontslaan, als die in april, na maanden nog de kans te hebben gekregen, zich niet zouden laten vaccineren, trok de PS-voorzitter Paul Magnette dinsdag die beslissing al in.
• Maar die boodschap leek maar niet door te dringen bij de coalitiepartners. Openlijk daagden Open Vld en MR, niet voor het eerst met combatieve voorzitters, de PS uit: die beslissing is genomen en blijft genomen, zo stelden ze over de kern. Niet bepaald een methode om een smeulend vuur in de coalitie te doven, zeker niet als je partij de premier levert.
• Opvallend: ook Frank Vandenbroucke (Vooruit) bewandelde nochtans die lijn: hij herhaalde nog eens expliciet op de persconferentie na het Overlegcomité die boodschap, een woord op de kern, is een woord.
• Alleen, dat was toch buiten het heftig vakbondsprotest in Wallonië gerekend, aangevuurd door de PVDA-PTB daar. De bonden kunnen absoluut niet verteren dat bij permanente weigering uiteindelijk ontslag zou volgen.
• Vanmorgen op de kern zal de PS dus een aangepast voorstel op tafel leggen. Geen naakt ontslag meer voor al wie een vaccin weigert, wel altijd toegang tot een vervangingsinkomen via de tijdelijke werkloosheid: zo daalt die vergoeding ook niet degressief in de tijd. Pas nadat er ook een algemene vaccinatieverplichting zou ingevoerd worden, zou dan een ­definitief ontslag volgen.
• Afwachten of de andere partijen de PS die gijzeling van hun afgeklopte maatregel gunnen. Zeker voor Vandenbroucke, die maanden sjiekte op het voorstel, valt dit zwaar: een stok achter de deur wordt plots congé payé.

De essentie: Vivaldi is nu, voor het eerst, echt diep verdeeld over corona.

• “Talent wins games, teamwork wins championships.” Met die quote van Michael Jordan bezegelde de premier-in-wording Alexander De Croo in oktober 2020 de start van zijn coalitie. Met uitgerekend Paul Magnette naast hem, op de trappen van het Egmontpaleis.
• Het moet vandaag voor heel de coalitie wat nostalgisch terugdenken zijn aan die periode, waarin Vivaldi nog vol goede moed en pure voornemens aan de opdracht begon, verenigd in het positivisme en de ploeggeest, zich afzettend van de ‘afbraakpolitiek’, die de oppositie van N-VA maar ook Vlaams Belang en PVDA-PTB verzinnebeeldde.
• Want over een pak sociaal-economische dossiers, gaande van de fiscaliteit, over de pensioenen tot en met arbeidsmarkthervorming, piept en kraakt de federale regering: van een ploeg is al lang geen sprake meer.
• Bovendien werkt de ‘afbraakaanpak’ van de oppositie blijkbaar wonderwel. Zeker langs links. Tekenend deze week: de langdurig zieken die manifest weigeren om een vragenlijst in te vullen, deel van een ‘heractiveringsproces’, zullen ook in 2022 geen boete daarvoor krijgen. Hoe klein ook de kruimel: symbolisch was dat dossier voor de liberalen van groot belang. Eindelijk zou er iets van stok verschijnen, los van wortels, om langdurig zieken te doen bewegen. Maar deze week liet bevoegd minister Vandenbroucke dus weten dat het ook niet voor volgend jaar zou zijn. Meteen was PVDA er als de kippen bij om te laten weten “dat hun protest had gewerkt”. En het moet gezegd: de PS heeft er alles aan gedaan, met PVDA hijgend in de nek, om het dossier tegen te houden.
• Wat veel erger is voor De Croo en co: ook over hét dossier dat deze ploeg wel samenhield, de crisisaanpak van corona, dreigt het nu mis te gaan. Nochtans was dat crisismanagement het kroonjuweel van De Croo I tot nu toe, met de geroemde ’tandem’ tussen premier en Vandenbroucke, liberaal en socialist, schouder aan schouder.
• Maar vandaag moet ook Vooruit vaststellen dat de PS maar zo ver wil gaan: het verplicht vaccin voor de zorgsector moet op de schop. Vanmorgen op Radio 1 probeerde Conner Rousseau (Vooruit) nog de meubels te redden: “Er is een heel groot draagvlak om te zeggen, je moet gevaccineerd zijn, overal. Er is in de zorg nood aan. Als die regel er is, dan moet er ook een sanctie zijn. Ik ben er voorstander van om die regel te houden, we verliezen al heel veel tijd door politiek gekissebis en gehakketak.”
• Alleen, de tijd dat de grootste coalitiepartner PS zomaar over zich heen laat lopen, lijkt definitief gedaan voor Vivaldi. Het geduld bij de top van de PS werd bij het laatste begrotingsconclaaf al zwaar op de proef gesteld, toen men moest vaststellen dat de partij van de vicepremier die weg liep, liefst drie keer, daarna het privilege kreeg om rechtstreeks via de telefoon met de premier de zaak uit te onderhandelen. Die methode, weg van het collegiaal overleg met de zeven partijen binnen de regering, zette kwaad bloed, niet alleen bij de PS.
• Dat de Open Vld vervolgens eenzijdig een akkoord aankondigde, en de premier zelf naar zijn bed trok, terwijl de PS gefrustreerd achter bleef, en plots ook een ‘njet’ afriep, kon vervolgens heel de Wetstraat vaststellen. Het laat wonden.
• Wat nu volgt, is niets minder dan het systematisch ondergraven van het gezag van de premier zelf. Als beslissingen van de kern in vraag gesteld worden, wat rest dan nog van de essentie van hoe een regering werkt, met een collectieve beslissingsmethode?
• En dat uitgerekend op het dossier van een algemene vaccinatieplicht zo gas wordt gegeven, net op het moment dat de premier het wil sussen, heeft iedereen gezien: niet toevallig staan de liberalen er geïsoleerd. Alle andere regeringspartijen zijn voorstander, net als oppositiepartij N-VA. Lastig vol te houden dus, ook al parkeerde men het dossier voorlopig bij de coronacommissaris.
• Uitgerekend vandaag komt De Croo bovendien met een boodschap, in Het Nieuwsblad: “de permanente verbale oorlog” die de politiek is geworden, werkt volgens hem “zeer destabiliserend”. Hij heeft het over een “onwaarschijnlijke verruwing” in de Wetstraat. Die zorgt ervoor “dat het bijzonder moeilijk is geworden om nog duurzame menselijke relaties te onderhouden met mensen uit andere partijen. En zonder die sterke banden kom je geen meter vooruit om akkoorden te sluiten.”
• Opvallend dus, dat de premier zoiets zegt, terwijl hij manifest de relatie met zijn grootste coalitiepartner ondertussen verder laat verpieteren, of overlaat aan de liberale partijvoorzitters, die duidelijk niet dezelfde agenda hanteren als de premier. Het herstel van één sterke band: die tussen De Croo en Magnette, dringt zich op.
• Bovendien is het dossier van verplichte vaccinatie helemaal niet weg, ondanks een ‘studie’ bij de regeringscommissaris. Het was een bevlogen Joachim Coens (CD&V) die gisteren op Terzake zijn collega van Vlaams Belang danig in de problemen bracht, op dat dossier. De CD&V-voorzitter heeft duidelijk kant gekozen, en verdedigde met panache dat standpunt, terwijl Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zichtbaar niet anti-vax wilde zijn, maar moeite had de juiste lijn dan wél te vinden. Een winnende formule dus, die men niet zal lossen.

Opgemerkt: Annelies Verlinden (CD&V) in moeilijkheden.

• Een ongeluk komt nooit alleen in politiek. Terwijl ze al door een trip naar de VS een Overlegcomité miste, en dus zo CD&V niet echt kracht kon bijzetten in het laatste rondje corona, is er nu het aanhoudend politieprotest dat Annelies Verlinden (CD&V) parten speelt.
• Dat protest loopt de spuigaten uit: het lijkt wel alsof de boswachters met bijzonder veel enthousiasme plots stropers geworden zijn.
• Duizenden mensen ondervonden de afgelopen dagen hinder van de protest op de wegen, tot frustratie van velen.
  • Doelbewust doet men daarbij acties die mensen echt treffen: files veroorzaken zodat mensen hun vliegtuig missen, is geen lachertje meer.
  • Nog erger: medisch personeel dat urgentie inroept, wordt blijkbaar weggelachen. De zaak van een arts die in spoed moest opereren, maar niet doorgelaten werd, haalde Het Nieuwsblad. Indien een klassieke actie bij pakweg een staalfabriek dergelijke stunt zou uithalen, zou de reactie bij opiniemakers van een andere ampleur zijn.
  • Blijkbaar is ook het koningshuis een doelwit: al twee keer werden publieke optredens van de oud-koning Albert luidruchtig verstoord.
  • Tegelijk is wat heisa ten opzichte van journalisten ook niet ver weg. Zo werd VTM-journaliste Rosalie Peeters belaagd met bommetjes, waarvan eentje zelfs live afging, onder haar voeten. Een excuus achteraf klinkt dan heel flauw.
• Opvallend overigens, vanuit de politie zelf kwam al weerwerk over de acties. Toeval of niet, Jack Vissers, de korpschef van Schoten, de thuisbasis van Verlinden, haalde fel uit op Radio 1: “Als korpschef en als lid van de geïntegreerde politie, heb ik begrip voor de eisen van al het politiepersoneel. Ik respecteer de vraag naar een betere verloning en de syndicale vrijheden van elk politielid, maar mijn persoonlijke visie is dat de wijze waarop men dit wil afdwingen, deontologisch niet correct is.”
• Maar zonder veel tegenstand van de politiek in de pers, krijgen leiders als Vincent Houssin van het VSOA de vrije baan in hun strijd om de publieke opinie voor zich te winnen. Verlinden is immers in de VS.
• In de Kamer moest haar collega Sammy Mahdi (CD&V) dan maar de zaak komen verdedigen, omdat ook Vincent Van Quickenbrone (Open Vld), de minister van Justitie, niet aanwezig kon zijn. Kritische vragen vanuit de meerderheid over het optreden van de vakbonden kregen het obligate antwoord: Mahdi kon niet veel meer doen dan de exuberante protesten veroordelen.
• Dat Verlinden ondertussen in de VS een onderhoud had met haar politieke tegenhanger, secretary of Homeland Security Alejandro Mayorkas via een videoconferentie, maakt haar zaak niet sterker: de vraag stelt zich of ze dat dan niet evengoed vanuit Brussel had kunnen doen. Dat bovendien nog op Twitter gooien, is communicatief ook niet de slimste aanpak.
• Het doet wat denken aan Jan Jambon (N-VA), Vlaams minister-president, die begin deze week ook in Catalonië was op officieel bezoek, om dan van daaruit een videoconferentie te doen met Carles Puigdemont, de Catalaanse leider in ballingschap, die zich … in België bevindt. Veel gekker hoeft het niet te worden met meetings tijdens politieke reizen.

De essentie: Het geld en de steun vanuit de kern is er niet voor Verlinden.

• Vanuit de VS tweette Verlinden vervolgens opnieuw een oproep aan de bonden: “Wat mij betreft kunnen de onderhandelingen met de vakbonden worden voortgezet, maar dat gebeurt mijns inziens best aan de onderhandelingstafel zonder rookbommen op de achtergrond. Daar wordt niemand beter van. Ik blijf beschikbaar voor overleg.”
• Maar of dat de zaak kan in beweging zetten, is maar de vraag. Dat de vakbonden zo opgenaaid zijn, heeft een en ander te maken met de boodschap die Verlinden hen meegaf bij het laatste contact deze week. De bonden eisen een loonsverhoging, de herziening van de eindeloopbaanregelingen en extra middelen. Maar Verlinden heeft simpelweg het geld niet.
• Bij het laatste begrotingsoverleg was geen ruimte voor haar vraag, in contrast met bijvoorbeeld Defensie, waar minister Ludivine Dedonder (PS) wél een loonsverhoging binnen haalde voor de beroepsmilitairen. Dat die fors gesteund werd door haar vicepremier Pierre-Yves Dermagne (PS) én dat de PS de zaak eigenlijk al tijdens de regeringsonderhandelingen had binnengehaald, maakt het natuurlijk een pak makkelijker.
• Maar de vakbonden van de politie, deze keer historisch verenigd in één front, waren bijzonder boos omdat in mei Verlinden nog communiceerde dat er 68 miljoen euro zou zijn om toch loonsopslag te geven. Maar dat bedrag viel na de begrotingscontrole blijkbaar terug tot 19 miljoen, zo stellen de vakbonden.
• De vergadering gisteren, via video, verliep dus ijskoud. “Eigenlijk viel er niet veel te babbelen. De laatste keer kregen we te horen dat er geen geld meer op tafel ligt. We zijn aan het lijntje gehouden”, zegt Diederich Poisket van het ACOD in Het Laatste Nieuws.  
• De minister kijkt nu naar de lokale besturen: want voor de federale politie is wel een enveloppe, maar 80 procent van de politiediensten zit bij de lokale budgetten. Ze moet dus volgende week, wanneer ze eindelijk terug is, aan de slag met die lokale besturen. Evident wordt dat niet: de gemeentefinanciën ogen niet rooskleurig.
• In de Wetstraat wordt met veel aandacht de hele zaak gevolgd: als nieuwkomer verbaasde Verlinden vriend en vijand door meteen te scoren als minister van Binnenlandse Zaken, en in de peilingen omhoog te schieten. A star was born, maar dat levert in politieke salons en zelfs in de eigen partij niet alleen vrienden op. Het is afwachten hoe tegenstanders nu mogelijks de moeilijke situatie van de Antwerpse gaan gebruiken. 

Opvallend: In Franstalig België voert Caroline Désir (PS) een klein mondmaskeroorlogje.

• Op het Overlegcomité woensdag ging het nog bijzonder heftig over de mondmaskerplicht: vanaf 9 jaar of niet? Hoewel de PS en ook heel de Vlaamse regering niet stonden te springen, kwam er toch zo’n verbod, vanaf tien jaar dan uiteindelijk.
• Maar … niet voor het onderwijs, want dat is geen federale bevoegdheid. En dat zullen ze geweten hebben op het Overlegcomité. Ben Weyts (N-VA) legde in Vlaanderen al meermaals zijn eigen accenten. Maar dat blijkt klein bier met de positie die Caroline Désir, zijn tegenhanger aan Franstalige kant neemt.
• Ze is in sneltempo bekend aan het worden aan de andere kant van de taalgrens, en profileert zich in heel de crisis duidelijk. “Het is aan de volwassenen om zich te beschermen. Punt”, zo is haar boodschap vandaag in La Libre.
• Immers, in het lager onderwijs komt er in Franstalig België geen enkele verplichting. Aan Vlaamse kant was die er al langer wel, in het vijfde en zesde leerjaar.
• Désir schermt met een Franse studie waarbij “kinderen enorm kloegen over hoofdpijn, problemen met concentratie en minder snel leren”. “Kinderen lijden niet onder ernstige vormen van Covid, zelfs de Delta-variant verandert daar niets aan. Het is aan de ouderen om zich te beschermen.”