Het Russisch leger is donderdagochtend gestart met een invasie van Oekraïne. In eerste instantie ging het om luchtbombardementen en cyberaanvallen, maar doorheen de dag trokken ook de Russische troepen aan de grond op. Een verslag van een duistere dag in de Europese geschiedenis.

• 21.50: Ook Europese Unie heeft een nieuwe reeks sancties aangekondigd. Net zoals de VS, zullen vooral de vermogens van de grootste Russische banken bevroren worden. Waardoor alle toegang tot de Europese financiële markten de Russen ontzegd wordt. Ook zal de EU de export naar Rusland strikt beperken. Het pakket werd volgens Reuters door de Europese vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken Josep Borell omschreven als “de strikste die we ooit hebben geïmplementeerd.” Er lijkt bij de EU-27 enige verdeeldheid te zijn tussen de oostelijke lidstaten – die het liefst directe, strikte sancties zien – en de andere leden die een geleidelijke opbouw van de sancties voorstaan.

• 20.02: Amerikaans president Joe Biden kondigde extra sancties aan in een persconferentie. Biden heeft besloten de activa van 4 extra Russische banken te blokkeren. Daarbovenop zal de VS zijn export van hoogtechnologische goederen richting Rusland verminderen, om zo de militaire en financiële sectoren te treffen. Wat Ruslands verbanning uit het SWIFT-systeem betreft, liet Biden te kennen geven dat die mogelijkheid nog op tafel ligt, maar dat de Europese bondgenoten niet bereid waren om nu al tot die stap over te gaan. “Poetin wordt een paria op het wereldtoneel”, zei Biden.

• 19.05: Russische troepen zouden de controle genomen hebben over de Oekraïense kerncentrale in Tsjernobyl. Dat bevestigt Mykhailo Podolyak, een adviseur van de Oekraïense president Zelenski. “Het is onduidelijk of de kerncentrale veilig is na een compleet zinloze aanval door de Russische troepen”, zei Podolyak.

• 18.32: In verschillende steden in Rusland trekken burgers naar de straten en pleinen om er te betogen tegen de oorlog. Eerder op de dag riepen verschillende publieke figuren alvast op om door middel van protest de invasie te veroordelen. Betogers worden onmiddellijk gearresteerd.

• 18.12: De Britse premier Boris Johnson kondigt bijkomende sancties aan tegen Rusland. Alle Russische banken worden uitgesloten van het Britse financieel systeem en vliegtuigen van de Russische bouwer Aeroflot mogen niet meer landen in het Verenigd Koninkrijk.

• 17.26: De website van het Kremlin, www.kremlin.ru, is down, net als enkele andere overheidswebsites van Rusland. Mogelijk gaat het om een tegen Rusland gerichte cyberaanval.

• 16.56: De Duitse voetbalclub Schalke 04 kondigt aan zijn jarenlange sponsor Gazprom, de Russische gasproducent, te verwijderen van zijn shirt. De druk stijgt ook op voetbalbond UEFA om de Champions League-finale, gepland in Sint-Petersburg, van Rusland af te nemen.

• 16.00: Russische troepen proberen de kerncentrale van Tsjernobyl in te nemen. Dat meldt de Oekraïense president Zelenski op zijn Twitteraccount. “Onze verdedigende troepen offeren hun levens op zodat de ramp van 1986 zich niet zal herhalen”, zegt de president. “Dit is een oorlogsverklaring aan heel Europa.”

• 15.58: De regering van Amerikaans president Joe Biden overweegt om meer van zijn troepen die in Europa gestationeerd zijn, richting het oosten te sturen. Dat meldt CNN. “Vandaag hebben we de NAVO-verdedigingsstrategie geactiveerd die onze bevelhebbers meer autoriteiten geeft om troepen te verplaatsen en ze in te zetten indien nodig, uiteraard kunnen daar elementen van de NATO Response Force bij horen”, zei NAVO-topman Jens Stoltenberg.

• 14:40: Ondertussen zouden Russische troepen de Oekraïense hoofdstad Kiev hebben bereikt. Enkele uren geleden veroverden ze Gostomel en lanceerden ze een aanval op de luchthaven. Nu zouden ze oprukken naar de hoofdstad zelf.

• 14.55: De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, roept alle bondgenoten van Oekraïne op om Rusland zo hard mogelijk te straffen met sancties. “Elke overheid die hoopt dat deze crisis zal overwaaien is naïef. Maak niet dezelfde fouten uit het verleden. Tref Rusland onmiddellijk met harde sancties.”

• 14.00: De Franse president Emmanuel Macron sprak de natie toe, met de vlag van Oekraïne op de achtergrond. Hij gaf de internationale cenakels aan waarin sancties tegen Rusland de komende uren besproken zullen worden: de G7, een Europese Raad en een NAVO-top.

• 13:51: Het uitvoerend comité van de UEFA, de Europese voetbalbond, zal morgen bij elkaar komen in het licht van de Russische invasie. De voetbalbond is onder meer de organisator van de Champions League, waarvan de finale in Sint-Petersburg zou worden gespeeld. Sponsor van de competitie (en van het stadion) is tevens Gazprom, de Russisch staatsgasmaatschappij.
  De UEFA liet alvast weten dat het de finale van het kampioenenbal zal verplaatsen uit Rusland.

• 13:21: Een Oekraïens Antonov An-26-transportvliegtuig werd neergeschoten door Russische troepen. Aan boord waren 14 mensen, al zeker 5 overleden. Boven Kiev kon een dog fight worden waargenomen, een gevecht tussen twee gevechtsvliegtuigen. De Oekraïense MiG-29 zou zijn neergestort.
  In de Zee van Azov hebben Oekraïense raketten vanuit Marioepol twee Russische vrachtschepen geraakt, de SGV-Flot en Serafim Sarovsky. Op de SGV-Flot zou brand zijn uitgebroken en is een bemanningslid gewond geraakt.

• 13:00: Russische troepen hebben de Gostomel veroverd, een voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev. Dat bericht het Oekraïens ministerie van Binnenlandse Zaken. De slag rond Kiev lijkt zo ingezet.

• 12:53: De NAVO gaat extra militairen sturen naar Oost-Europa. Dat laat de verdedigingsalliantie weten na een overleg in Brussel. De details (hoeveel soldaten, van welke lidstaten en naar welke locaties) zijn voorlopig nog niet bekend.

• 12:21: In het zuiden van Oekraïne zijn Russische troepen, afkomstig uit de Krim, opgerukt tot aan de Dnjepr. De soldaten hebben een Russische vlag gehesen bovenop de elektriciteitscentrale in de stad Kakhovka.

• 11:27: Business AM had een telefoongesprek met journalist Arnaud De Decker, die momenteel in Kiev vertoeft. “Het is een chaos in de stad. Alle burgers zijn van de straat verdwenen, ik zie alleen nog journalisten met kogelwerende vesten en soldaten rondlopen”, zo vertelt De Decker.
  Het volledige artikel lees je hier.

• 11:19: België grijpt in tegen Rusland. In Vlaanderen werd besloten de lopende leveringsvergunningen naar Rusland op te schorten. Volgens minister-president Jan Jambon (N-VA) gaat het om een tijdelijke maatregel die dagelijks wordt herbekeken. Voor transacties die geen vergunningen vereisen, roept de dienst Controle Strategische Goederen van de Vlaamse overheid op tot waakzaamheid.
  Ook federaal worden maatregelen bekeken. Sammy Mahdi, staatssecretaris voor Asiel en Migratie voor CD&V, roept de Europese Commissie op om de visumaanvragen van Russen in de EU volledig op te schorten. Dat staat te lezen op zijn website.

• 10:47: In het oosten van Oekraïne worden burgers massaal geëvacueerd “met alles wat rijdende is”. Dat bericht NOS-verslaggever Kees van Dam. Inwoners van de regio’s rond de steden Charkov, Marioepol en Odessa worden richting Kiev gebracht. Waar ze van daaruit heen gaan is nog onbekend. Momenteel komt al een vluchtelingenstroom op gang richting Polen, Slowakije en Hongarije.

• 10:41: Oekraïne snijdt de diplomatieke relaties met Rusland door. Dat meldt president Zelenski. Daarnaast roept hij ook Russen op op straat te komen en te protesteren tegen Poetin. Verder zegt hij dat Oekraïne Rusland al zware verliezen heeft toegebracht: al 50 Russische soldaten zouden zijn gedood, vier tanks en zes vliegtuigen zouden zijn vernield.

• 10:30: Het kernkabinet komt momenteel samen voor een spoedoverleg. Het kernkabinet bestaat uit premier Alexander De Croo (Open VLD) en de vicepremier, maar voor deze gelegenheid zullen ook Pascal Heyman (Belgisch ambassadeur bij de NAVO), Michel Hofman (Chef van Defensie) en Wim Robberecht (het hoofd van de ADIV, de militaire inlichtingendienst) deelnemen.

• 10:24: Ook Polen bereidt zich al voor op een vluchtelingenstroom. Die zou zelfs al op gang zijn gekomen. Vanuit Lviv, een Oekraïense stad in het westen, zijn de eerste vluchtelingen onderweg naar Polen. Dat meldt Wouter Zwart, correspondent voor de Nederlandse NOS. In de stad staan momenteel lange rijen aan de geldautomaten, iedereen wil cash in de hand hebben.

• 10:05: Moldavië roept de noodtoestand uit voor vluchtelingen uit Oekraïne. Het buurland is bereid om tienduizenden vluchtelingen op te nemen. In het land bevindt zich echter ook de pro-Russische regio Transnistrië, waar ook Russische militairen aanwezig zijn. Die zouden ondertussen ook betrokken zijn bij beschietingen van steden in Oekraïne.

• 09: 52: Eén van de mogelijk sancties die Rusland riskeert is een uitsluiting van SWIFT, het wereldwijde transactiesysteem dat onder meer gebruikt wordt door banken.
  Lees de analyse daarover hier.

• 09:45: De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft opdracht gegeven de Russische invasie tegen te houden en “maximale verliezen” toe te brengen. Dat verklaarde majoor-generaal Valeri Zaluzhni, het hoofd van de Oekraïense strijdkrachten.

• 09:29: Over de precieze gevechten is weinig bevestigd nieuws bekend. Zo verklaart Rusland dat het het volledig Oekraïense luchtafweergeschut zou hebben uitgeschakeld. Oekraïne zou naar eigen zeggen minstens vijf Russische vliegtuigen uit de lucht hebben geschoten, de separatisten in Donetsk en Loehansk beweren dan weer dat ze twee Oekraïense vliegtuigen neerschoten.

• 09:01: Oekraïne rapporteert de eerste slachtoffers. Minstens 7 mensen zijn gedood, 9 mensen raakten gewond. Dat bericht van de autoriteiten in Kiev bereikt ons via persagentschap Reuters. Volgens CNN, dat een bron bij het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken citeert, gaat het al om honderden slachtoffers.

• 08:55: De impact van de invasie is er niet enkel op militair en politiek vlak. Ook de aandelenmarkten wereldwijd krijgen rake klappen bij het openen. Zo zakt de Russische aandelenmarkt, die deze ochtend even was opgeschort maar ondertussen weer is geopend, als een pudding in elkaar. Ook andere beurzen wereldwijd zagen de invasie een impact hebben op de koers.

• 08:36: Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen en Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de Unie, houden een gezamenlijke persconferentie: “Vandaag presenteren we en gigantisch, nooit eerder gezien Europees sanctiepakket voor Rusland aan de lidstaten. Hiermee blokkeren we Rusland de toegang tot belangrijke technologieën en Europese financiële markten”, klonk von der Leyen.
  Momenteel houdt de NAVO ook een spoedoverleg, vanavond komt een extra Europese Top bijeen. Ook in eigen land heeft premier Alexander De Croo (Open VLD) het kernkabinet bijeen geroepen.

• 08:32: Oekraïners proberen massaal te vluchten uit het land. Hieronder de huidige verkeerssituatie rond de hoofdstad Kiev.

• 08:27: De internationale luchthaven van Kiev wordt geëvacueerd. Andere luchthavens, zoals die in de westelijke stad Ivano-Frankivsk, in Charkov, Cherson en Kramatorsk, worden bestookt met artilleriebombardementen.

• 08:11: Tanks en Russische troepen zouden de grens met Oekraïne zijn overgestoken vanuit Wit-Rusland. Die grens ligt vlak bij de Oekraïense hoofdstad Kiev, wat meteen ook het doelwit van de troepen lijkt. Ook vanuit de Krim zijn troepen de grens overgestoken, dat valt te zien uit bewakingscamera’s van de grensposten. Die troepen zouden onderweg zijn naar de stad Cherson.

• 8:11: – Analist Rob Lee: “Mijn eerste conclusie: dit is een grootschalige militaire operatie die een grondinvasie vanuit verschillende richtingen zal inhouden. Het doel is veel ambitieuzer dan alleen de herovering van de Donbas. De ergste scenario’s, waaronder een wisseling van het regime en een bezetting, zijn waarschijnlijk.”

• 08:09: De meeste Oekraïense militaire basissen en vliegvelden zijn naar verluidt vernietigd. Rusland beweert dat ook het volledige luchtafweergeschut van de Oekraïeners is uitgeschakeld, en dat het dus heer en meester is in het luchtruim.

Dit bericht wordt doorheen de dag verder aangevuld.

Met bijdragen van Jeremy Van der Haegen, Arno Meijnen, Laurens Bouckaert, Floris Cup, Louis Peckstadt en Emmanuel Vanbrussel.