Op het moment dat je al een lening bij een bank, of andere financiële instelling, af hebt gesloten, dan kun je ter aanvulling hierop eveneens een onderhands geld gaan lenen. Veel mensen weten echter niet precies wat het betekent om onderhands geld te lenen eigenlijk is, wanneer er wordt gesproken van een onderhandse lening en op welke aspecten je in het bijzonder goed moet letten als je er één af wilt sluiten. Daarnaast is het zaak om een goede rente te kiezen, want zelfs over een renteloze lening zul je een bepaald bedrag aan belasting moeten betalen. Vanwege het feit dat onderhands geld lenen een uitstekende manier is om bijvoorbeeld je kind of een ander familielid geld te lenen zonder dat je eerst een vaak dure notaris in de arm hoeft te nemen, er geen bank aan deze lening te pas hoeft te komen als kredietverstrekker en een check bij het CKP niet uitgevoerd hoeft te worden, hebben we hieronder allerlei nuttige informatie over deze leenvorm verzameld.

Wat is een onderhandse lening?

Je zou kunnen stellen dat een onderhandse lening eigenlijk niets meer is dan een lening die je afsluit bij een andere kredietverstrekker dan een bank. Bovendien zullen de kredietverstrekker en de kredietnemer direct met elkaar in onderhandeling gaan over de voorwaarden van de lening. Het is zelfs mogelijk om een woning door middel van een onderhandse lening te financieren. Er zal in dat geval dus geen notaris bij betrokken zijn en de lening zal niet geregistreerd dienen te worden in de openbare registers die daarvoor in het leven zijn geroepen.

Geen CKP-check bij een onderhandse lening

Een CKP-check kan in een heleboel gevallen bij de aanvraag van een lening nog al eens roet in het eten gooien of zelfs de toekenning van de betreffende lening een behoorlijke tijd langer op zich laten wachten. Niet alle financiële instellingen zijn overigens aangesloten bij het CKP zodat er niet bij alle aanvragen van een lening een check plaats zal vinden. Op het moment dat je een lening onderhands af wil sluiten, dan heb je dus geen last van het CKP, maar dat betekent wel dat je samen met de kredietverstrekker wel altijd duidelijke afspraken dient te maken met betrekking tot alle belangrijke aspecten die bij deze manier van geld lenen aan de orden kunnen komen.

Onderhands of bij een bank geld lenen?

In bepaalde situaties, bijvoorbeeld wanneer je al eerder één of meerdere leningen aan bent gegaan of wanneer er veranderingen op zijn getreden in je persoonlijke of gezinssituatie, dan kan soms behoorlijk lastig zijn om een lening bij een bank af te sluiten. Met dit soort problemen zul je echt niet te maken krijgen op het ogenblik dat je onderhands geld gaat lenen. Voor een onderhandse lening hebt je de tussenkomst van een bank namelijk helemaal niet nodig. Het enige dat je wellicht wel nodig hebt is een betaalrekening bij een bank waarop je het geleende geld gestort krijgt en/of waarmee je de betalingen van de aflossing van de lening kunt regelen. De onderhandse lening kan op die manier dus prima een banklening vervangen en je verschillende voordelen bieden, zoals:

• De kredietnemer en de kredietverstrekker kunnen in de regel een relatief gunstige rente overeenkomen,
• Er kunnen door beide partijen specifieke afspraken gemaakt worden over het moment dat de aflossingen voldaan moeten zijn en wat de hoogte zal zijn van de rente die over de lening betaald dient te worden. Zo kan er onder andere overeen worden gekomen dat er in een bepaalde periode nog geen rente of aflossing betaald hoeft te worden.
• Een kredietverstrekker die onderhands geld wil uitlenen, kan soms eerder bereid om een lening te verstrekken dan de reguliere bank, bijvoorbeeld omdat deze persoon veel vertrouwen heeft in de kredietnemer.
• Een onderhandse lening kan verder soms worden beschouwd als een voorschot op een erfenis, een nalatenschap of zelfs als een schenking. Dit zijn ondermeer een aantal goede redenen om een onderhandse lening aan een kind, of ander familielid te verstrekken.

Wanneer kies je voor onderhands geld lenen?

Indien je een particuliere lening af wilt sluiten dan dien je jezelf de vraag te stellen welke projecten je langs deze weg kunt financieren. Ongeacht of je nu een gering bedrag wil gaan lenen of juist een omvangrijke lening van enkele duizenden euro’s, af wilt sluiten, een onderhandse lening kan hiervoor een prima oplossing zijn. Een onderhandse lening zal namelijk niet gebonden zijn aan allerlei formele handelingen en procedures die wel altijd zullen gelden als je met professionele kredietverstrekkers in zee gaat, bijvoorbeeld wanneer je ervoor kiest om een consumentenkrediet af wilt sluiten.

Vanwege het feit dat professionele kredietverstrekkers een maximum looptijd hanteren die afhankelijk is van het geldbedrag dat je leent, kun je samen met de aanbieder van de lening vrij overeenkomen welk bedrag binnen welke termijn terug betaald dient te zijn. De onderhandse lening kan als gevolg van dergelijke onderhandelingen dus gebruikt worden voor de financiering van de meest uiteenlopende leendoelen of kosten. Indien je dus een kind of ander familielid hebt die van plan is om een eigen bedrijf op te starten, dan kan een onderhandse lening prima dienst doen als het vereiste startkapitaal. Dit geldt eveneens voor situaties waarin je geld wilt lenen zonder tussenkomst van een bank om het nodige krediet bij de afsluiting van een hypotheek te kunnen beperken. Je kind kan dan een deel van de aankoopprijs van diens woning bij een reguliere bank gaan lenen, maar daarnaast het resterende gedeelte van jou als ouder lenen. In de meeste gevallen is deze laatste lening minder belast met bijvoorbeeld een hoge rente. Vaak zal er zelfs helemaal geen rente over een dergelijke onderhandse lening in rekening worden gebracht door een ouder.

Wat is een win-winlening?

In Vlaanderen kun je geld lenen in de vorm van een zogenaamde win-winlening. Een dergelijke leenvorm kan worden beschouwd als een bijzondere vorm van onderhands geld lenen. Bij een win-winlening zul je namelijk een familielid, of een andere bekende, ondersteunen door hem of haar te steunen met het uitbreiden van diens beginnende onderneming. In dit geval is een win-winlening een uitstekende manier om op een fiscaal- en financieel vriendelijke wijze in een bedrijf te investeren. In ruil voor de verstrekte leensom, waarmee de beginnend ondernemer geld beschikbaar kan stellen aan diens bedrijf, krijgt je als kredietverstrekker een vaststaand percentage aan belastingkorting op het openstaand kapitaal.

Op het moment dat het geleende geld echter niet terugbetaald zou kunnen worden, dan krijg je als kredietverstrekker toch een bepaald gedeelte van de leensom terugbetaald in de vorm van een belastingvermindering. Zodra je dus een onderhandse lening af zou sluiten om een eigen bedrijf op te starten, dan zal het absoluut de moeite lonen om eens een goede vergelijking op te stellen tussen de gemiddelde onderhandse lening en de Vlaamse win-winlening.

Rente over een onderhandse lening betalen

Zoals al eerder uit is gelegd, zal er bij een onderhandse lening sprake zijn van een volledige contractvrijheid. De kredietverstrekker en de kredietnemer kunnen dan ook volkomen vrij overeenkomen welke rente er van toepassing zal zijn op de geldsom die wordt geleend zonder enige tussenkomst van een reguliere bank. Bepaalde mensen die nauw betrokken zijn bij het verstrekken van leningen raden desondanks toch aan om de rente van een onderhandse lening niet te laag, of zelfs helemaal op nul, vast te stellen omdat de bevoegde fiscale overheden (bijvoorbeeld de Vlaamse Belastingdienst) bij een eventueel overlijden van de kredietverstrekker de onderhandse lening als een schenking zouden kunnen beschouwen. In de praktijk zal duit betekenen dat de schenkingsregels hierop van toepassing zullen zijn. Deze zienswijze zal evenwel voorbij gaan aan de modaliteiten van het opgestelde leencontract. Een onderhandse lening blijft namelijk in alle gevallen een lening die na verloop van tijd terugbetaald hoort te worden, terwijl er bij een schenking aflossing niet aan de orde zal zijn. Om echter discussies te vermijden is het zeker aan te bevelen om de formaliteiten duidelijk te vermelden.

Voordelen en nadelen van onderhands geld lenen

Tijdens het maken van een vergelijking van meerdere onderhandse leningen zal in de regel al snel duidelijk worden dat de rente, die wordt gerekend over de leensom, aanzienlijk lager zal liggen dan de rentevergoeding die wordt gehanteerd wanneer je een klassieke persoonlijke lening of een hypotheek afsluit. Een onderhandse lening zal namelijk toe worden gezegd door familielieden, goede vrienden of kennissen waardoor de doorslag voor het uitlenen van het geld niet wordt bepaald door economische motieven. De rente die berekend wordt over de onderhandse lening zal om die reden voor de kredietverstrekker niet doorslaggevend zijn. De kredietverstrekker wil namelijk diens familielid of vriend steunen bij het uitbreiden van zijn, of haar, project.

De terugbetaling van het geld dat je via een onderhandse lening hebt geleend, kan op soort gelijke manier worden gespreid over een langere looptijd. Bij een reguliere lening zal immers een zekere bescherming van kracht zijn ten aanzien van consumentenkredieten waardoor er een maximum terugbetalingstermijn aan verbonden zal zijn. Daar staat tegenover dat bij een onderhandse lening je zelf kunt bepalen binnen welke tijdspanne het geleende geld en de daarbij behorende rente af dient te zijn gelost.

Verder zal een onderhandse lening eveneens gepaard gaan met aanzienlijk minder plichtplegingen en formaliteiten. Zo dien je bij de aanvraag van een persoonlijke lening, naast de eigenlijke aanvraag, ook een heleboel bewijsstukken te voegen. Hierbij kun je onder andere denken aan het meesturen van een bewijs van inkomsten. Ook zal een kredietverstrekker een check bij de CKP uit dienen te voeren. Bij een onderhandse lening zul je echter volkomen vrij zijn om dit soort bewijsstukken op te vragen. Als familielid of vriend zul je echter in de meeste gevallen in vertrouwen een geringe lening verstrekken.

Een onderhandse lening kan niet alleen vast worden gelegd in de vorm van een onderhandse leenovereenkomst, maar eveneens als notariële akte. Als nadeel van een onderhandse lening wordt echter wel regelmatig aangevoerd dat gezinnen met financiële moeilijkheden vooral van deze leenvorm gebruikmaken. Op het moment dat een bank niet meer bereid is om een lening te verstrekken, zullen deze huishoudens dan ook vaak richten op iemand in hun directe omgeving waar geld bij kan worden geleend. Op die manier kunnen de kosten waar zij mee te maken krijgen alsnog worden gefinancierd. Je zou onder meer een onderhandse lening af kunnen sluiten om een ontstane achterstand op een persoonlijke lening bij een bank af te betalen. Beter zouden deze mensen echter ervoor zorgen dat leningen en schulden zich op blijven stapelen door bij een ander geld te lenen. In bepaalde gevallen kan het bovendien erg lonend zijn om alle openstaande schulden ineens af te lossen nadat je één omvangrijke lening hebt afgesloten. Door te gaan herfinancieren kun je immers een heleboel op de leenkosten besparen.

Voorbeeld van een onderhandse lening

Een voorbeeldcontract voor een onderhandse lening opstellen is meestal niet echt heel eenvoudig vanwege het feit dat iedere lening een eigen leendoel kent en ook een eigen terugbetalingstermijn zal hebben. In principe zou het zelfs mogelijk zijn om een leenovereenkomst enkel en alleen mondeling af te sluiten. Hoewel een dergelijk leencontract mondeling op een geldige manier tot stand kan komen, zal dit echter wel tot moeilijkheden kunnen leiden op momenten dat de kredietverstrekker of de kredietnemer de rente of de lening op zich gaat betwisten. Om die reden is het meer ideaal om gebruik te maken van een geschreven leencontract.

Om een onderhandse lening op een verantwoorde en verstandige manier wijze af te sluiten, kunnen de volgende formaliteiten op worden genomen:

• Gegevens om de kredietnemer en de kredietverstrekker te kunnen identificeren, zoals:
  • naam,
  • voornaam,
  • woonplaats

van de particuliere kredietver strekker evenals van de kredietnemer;

• De hoofdsom: dit is het geldbedrag dat uit wordt geleend door middel van de onderhandse lening;
• Het leendoel van de onderhandse lening: het doel van de lening, bijvoorbeeld het opstarten van een eigen bedrijf of het financieren van een eigen huis, maar ook eventuele gevolgen op het ogenblik dat de openstaande schuld voor een ander leendoel zou worden gebruikt.
• De rente die eventueel wordt berekend over een onderhandse lening: deze vorm van vergoeding kan door de kredietverstrekker en de kredietnemer eventueel toe worden gepast. Er dient dan een keuze te worden gemaakt tussen een vaste- of een variabele rente;
• Het moment van de aflossingen: het geleende geld en de eventuele rente kan elke maand, maar ook elk kwartaal of zelfs ieder jaar, terug worden betaald. In andere gevallen kan het zelfs zo worden afgesproken dat de openstaande in één keer voldaan zal worden,
• De looptijd van de onderhandse lening,
• De opzeggingsmogelijkheden van een onderhandse lening: dit zijn de mogelijkheden die een kredietverstrekker en een kredietnemer hebben bepaald ten aanzien van het vervroegd beëindigen of de aflossing van de onderhandse lening, maar eveneens de rente die in dat geval dient te worden voldaan,
• De datum waarop de leenovereenkomst is opgesteld,
• Het aantal opgemaakte exemplaren van de leenovereenkomst. Hoewel een handgeschreven vermelding op de leenovereenkomst niet als een wettelijk vereiste kan worden gezien, zal deze wel het gevoel van een echt contract meer versterken.
• Een officiële handtekening van zowel de kredietverstrekker als van de kredietnemer.

Conclusie

Indien je een onderhandse lening aan wilt gaan, dan weet je zeker dat je samen met de kredietverstrekker kunt bepalen wat de exacte afspraken zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van een eventuele rente die betaald dient te worden over de openstaande schuld, de manier waarop het geleende geld terugbetaald gaat worden, binnen welke tijdspanne de terugbetalingen dienen plaats te vinden en waarvoor je een bepaalde geldsom wilt lenen.

Hoewel er aan het onderhands lenen van geld een groot aantal voordelen met zich mee zal brengen, zul je je altijd goed moeten beseffen dat je een financiële verplichting aangaat voor een bepaalde periode en dat je je strikt aan de gemaakte afspraken dient te houden. In de regel leen je namelijk een bepaald geldbedrag van iemand uit je directe omgeving en loop je dus het risico op beschadiging van een goede relatie als je je beloftes niet kunt, of wilt, komen.

Voordat je dan ook onderhands geld gaat lenen, is het niet alleen erg belangrijk om jezelf af te vragen of je wel in staat zult zijn om de openstaande schuld probleemloos en volgens de gemaakte afspraken terug te betalen. Indien je twijfels hebt, of van tevoren al met zekerheid kunt zeggen dat de aflossingen wel eens gepaard kunnen gaan met de nodige problemen, dan doe je er uiteraard verstandig aan deze onderhandse lening direct resoluut af te blazen.

Bovendien is het altijd aan te bevelen om een degelijke leenovereenkomst (zoals hierboven al is beschreven) op te stellen. Het contract met betrekking tot de onderhandse lening dien je overigens altijd in tweevoud op te stellen en ervoor te zorgen dat dit document door beide partijen wordt ondertekend en van de correcte datum van ondertekening wordt voorzien.

Uiteraard kun je ook besluiten om de gemaakte afspraken ten aanzien van de onderhandse lening door een erkende notaris vast te laten leggen. In dat geval dien je echter wel rekening te houden met aardig wat extra kosten die deze persoon voor zijn, of haar, verleende diensten aan je zal berekenen. De leges die aan een notaris betaald moeten worden als er een onderhandse lening af wordt gesloten, zullen over het algemeen gedragen worden door de kredietnemer. In de praktijk betekent dit dus dat de notariële kosten nog bovenop de onderhandse lening en de rentevergoeding zullen komen.