Heeft de wetenschap een oplossing klaar om ons leven aanzienlijk te verlengen? Dat zou best eens kunnen. Onderzoekers zijn erin geslaagd het leven van knaagdieren te verlengen met een experimenteel vaccin. Het is wel nog niet duidelijk of het “wondermiddel” bij mensen werkt.

Zo lang mogelijk jong blijven is een van de grote dromen van de mensheid. Daarom zijn anti-verouderingsoplossingen (verzorging, chirurgie, levensstijl) nog steeds zo populair en worden ze voortdurend opnieuw uitgevonden. Hoe dan ook eist ouder worden zijn tol. Daar probeert de wetenschap nu een antwoord op te bieden.

Een experimenteel vaccin

Amerikaanse onderzoekers zijn erin geslaagd een vaccin te ontwikkelen dat verouderende cellen uit het lichaam van muizen verwijdert en zo het leven van de dieren verlengt. Paul Robbins, geassocieerd directeur van het Institute for the Biology of Aging and Metabolism aan de Universiteit van Minnesota, zegt dat de resultaten van de studie bij muizen bijzonder sterk en veelbelovend zijn, zodat het proces ook bij mensen zou kunnen werken.

Het valt nog te bezien of dit veilig zal zijn. Voordat het vaccin bij mensen kan worden ingeënt, moeten onderzoekers het eerst testen op dieren, waaronder primaten.

Verouderende cellen aanvallen

De oplossing die de Amerikaanse onderzoekers overwegen om het verouderingsproces te vertragen, bestaat erin de senescente cellen aan te pakken, d.w.z. cellen die stoppen met zich te vermenigvuldigen ten gevolge van schade of stress en die zich in het lichaam opstapelen omdat ons immuunsysteem minder doeltreffend wordt in het elimineren ervan naarmate de jaren verstrijken.

Naarmate de cellen aftakelen, geven ze verbindingen af die ontstekingen veroorzaken en nabije gezonde cellen beschadigen. Aangenomen wordt dat zij bijdragen tot de ontwikkeling van leeftijdsgebonden ziekten, waaronder kanker, de ziekte van Alzheimer en atherosclerose.

Door dit soort cellen aan te vallen, zou het verouderingsproces dus kunnen worden vertraagd. Dit is een denkspoor dat reeds in talrijke studies is verkend. De eerste proeven zijn veelbelovend gebleken, waardoor geneesmiddelen om die cellen te elimineren nu worden getest in klinische proeven op menselijke patiënten.

Oplossing op lange termijn

Nu gaat het echter om een vaccin dat het mogelijk zou maken het probleem aan te pakken voordat de senescente cellen verschijnen. Bovendien zou het immuunsysteem worden getraind om dit soort cellen op te sporen en te elimineren, terwijl het nemen van geneesmiddelen slechts een kortetermijnoplossing zou bieden tijdens de behandelingsperiode.

Om hun senolytisch vaccin te ontwikkelen, identificeerden de onderzoekers een component van de cellen als een doelwit voor het immuunsysteem. Maar omdat verschillende celtypes in het menselijk lichaam op verschillende manieren afbreken, is het onmogelijk om ze allemaal met één vaccin aan te pakken. De onderzoekers isoleerden daarom een eiwit van een specifiek celtype, het “non-metastatic melanoma protein B glycoprotein” (MPBG), dat wordt aangetroffen in senescente vasculaire endotheelcellen in de slagaders, aders en haarvaten van het hart.

Het vaccin zorgde ervoor dat het immuunsysteem van de muizen specifieke antilichamen aanmaakte tegen de GPNMB-eiwitten. Ze hebben zich aan hen vastgeklampt en ze gemarkeerd voor vernieling.

Vervolgens vergeleken ze de beweeglijkheid van de muizen na zes maanden. Degenen die een dosis kregen, bewogen meer dan degenen die een placebo kregen en leefden ook langer. Dit wijst erop dat het vaccin inderdaad de levensduur van knaagdieren en mogelijk ook van mensen kan verlengen. De onderzoekers merkten ook op dat er tot nu toe geen bijwerkingen zijn vastgesteld.

Zij hopen in de nabije toekomst klinische proeven op mensen te kunnen uitvoeren, en zich ook te kunnen richten op andere celtypes door specifieke vaccins te ontwikkelen. In ieder geval neemt de belangstelling voor dit onderzoeksgebied toe. Er is onlangs een nieuwe subsidie ingesteld om dit soort onderzoek te bevorderen. “Het doel op lange termijn is een senolytisch vaccin of geneesmiddel te ontwikkelen dat verschillende aspecten van veroudering tegelijk kan tegengaan,” benadrukte Robbins.

(mah)