In verschillende West-Europese landen begint men zich vragen te stellen over de traagheid waarmee het vaccinatieproces op gang komt. Ook in België. Politici krijgen het steeds moeilijker om aan de bevolking uit te leggen waarom we in vergelijking met Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, de VS en vooral Israël, er maar niet in slagen om het vaccinatieproces op gang te krijgen.
Na het fiasco van de mondmaskers (eerst onnodig, dan onmisbaar) en de coronatests (3 tot 4 dagen wachten op de uitslag), moest Christie Morreale (PS), een van onze 9 ministers van Volksgezondheid, maandagochtend op LN24 de Belgen ervan overtuigen dat ‘we niet traag zijn’. ‘Het is een valse beoordeling’, antwoordde Morreale op de vraag van een kijker. Volgens haar is in overeenstemming met de woonzorgcentra overeengekomen om het al maanden overbelaste personeel een week vakantie te gunnen. Dat alvorens op 5 januari de vaccinering in te zetten.
Volgens de minister zal België vanaf dinsdag 5 januari 40.000 mensen per week kunnen vaccineren op basis van de 87.000 dosissen die door Pfizer ter beschikking zijn gesteld. 2 doses per persoon dus.
Zijn die 2 doses wel nodig?
Maar zijn die 2 doses wel nodig? Verschillende landen bekijken onder druk van de omstandigheden of het niet beter is om een groter deel van de bevolking één keer in te enten dan een kleiner deel twee keer. Is het met andere woorden niet interessanter om 80 procent van de bevolking één keer te vaccineren dan 40 procent van de bevolking twee keer? De Amerikanen overwegen zelfs om mensen tussen 18 en 55 slechts twee keer een halve dosis toe te dienen. Dat zou volgens de verantwoordelijke van Operation Warp Speed een bijna identiek resultaat opleveren.
Midden december hadden epidemioloog Michael Mina en socilologe Zeynep Tufekci de kwestie al aangehaald in een opiniestuk in de New York Times.
Het vaccin van Moderna zou met één inenting een effectiviteit van 92 procent geven, tegen 94 procent voor twee inentingen. Dat van Pfizer-BioNTech (waar op dit moment een tekort van is) zou mits één enkele inenting een effectiviteit van meer dan 80 procent behouden. Het vaccin van AstraZeneca versterkt deze piste verder. Wie zich één keer laat inenten zou 12 weken lang voor 70 procent beschermd zijn. Een gelijkaardig percentage als wanneer men 2 dosissen toegediend krijgt.
Tweede injectie verlengt de immuniteit
Toch geven bovenvermelde percentages niet het volledige plaatje weer. In de Franse krant Le Monde zegt immunoloog Jean-Daniel Lelièvre, dat de tweede inenting net bedoeld is om die immuniteit langer te doen duren. Op dit ogenblik zijn er volgens hem geen aanwijzingen dat één enkele dosis eenzelfde bescherming biedt in de tijd. Dat is nochtans een cruciale factor om groepsimmuniteit te bereiken, wat deel uitmaakt van de doelstellingen op lange termijn.
Men heeft dus de keuze. Ofwel vaccineert men meer mensen die dan minder lang immuun blijven. Ofwel vaccineert men minder mensen die dan wel langer immuun blijven.
Geen van de drie voormelde vaccins is gebaseerd op één enkele inenting, net omdat de tweede inenting het verschil maakt. De andere vaccins, die nog in ontwikkeling zijn, zouden mogelijk wel eenzelfde effect genereren met een enkele dosis. Maar zover is het dus nog niet.
Breekt de nood straks de wet?
Nu verschillende landen opnieuw hun lockdowns verstrengen, dreigt de nood straks wel eens de wet te moeten breken. Indien men er niet in slaagt de toename in ziekenhuisopnames te stoppen zal men genoodzaakt zijn voor een éénmalige inenting te kiezen. Geen optimale oplossing, wel een noodoplossing.
Michael Mina en Zeynep Tufekci stellen ondertussen voor om de besmettingsgraad te bestuderen van de mensen die aan de klinische test deelnamen, maar vroegtijdig – na een eerste inenting – afhaakten. Raakten die niet besmet, dan is dat nog geen garantie. Maar raakten ze wel besmet, dan weten we dat één enkel inenting geen oplossing is.
