Moldaviës gascrisis was een waarschuwing aan Europa voor de risico’s die een afhankelijkheid van het Russisch staatsbedrijf Gazprom met zich meebrengen. Dat zegt gasbaron Pawel Majewski, CEO van het Poolse energiebedrijf PGNiG.
“Gazprom is geen vriend van de EU”
Waarom is dit belangrijk?
De EU is momenteel voor 35 procent van haar gasimport afhankelijk van Gazprom. De gasgigant ligt onder vuur omdat hij de gasleveringen aan West-Europa dit jaar heeft beperkt tot de voorraden waarvoor langetermijncontracten zijn gesloten, terwijl het bedrijf zijn opslagfaciliteiten op het continent voor de winter tot een ongewoon laag niveau heeft laten leeglopen. Critici beweren dat deze maatregelen een energiecrisis hebben verergerd. Gazprom heeft dergelijke beweringen echter herhaaldelijk ontkend. De Russische president Vladimir Poetin zei vorige maand zelfs dat het "complete onzin" was om te beweren dat het Kremlin gasleveringen als een politiek wapen gebruikt …Moldavië riep vorige maand de noodtoestand uit nadat gasaanbieder Gazprom de leveringen aan de Oost-Europese natie met een derde verminderde. Gazprom had de kleine Oost-Europese natie in de tang; het langlopend contract tussen de twee spelers was verstreken en de gasgigant eiste dat Moldavië meer dan het dubbele van de vorige prijs betaalde om de gaskraan weer open te draaien.
Geopolitieke concessies
Volgens bronnen van Britse zakenkrant de Financial Times had Gazprom bij de nieuwe pro-EU regering van Moldavië aangedrongen op politieke concessies in ruil voor goedkoper gas. Gazprom ontkende dit en zei dat de gesprekken “uitsluitend op commerciële voorwaarden” plaatsvonden.
De twee partijen ondertekenden vrijdag een nieuw langetermijncontract voor de levering van gas, maar uit een kopie van de overeenkomst die door de FT werd ingezien, blijkt dat Moldavië wel degelijk geopolitieke concessies heeft gedaan. Rusland zou onder meer de Moldavische regering gevraagd hebben om handelsafspraken met de EU te herzien, in ruil voor lagere gasprijzen, weet de NOS.
Europa wakker schudden
Pawel Majewski, CEO van PGNiG, zegt dat dit voorval Europa wakker moet schudden. Hij waarschuwt dat de pas voltooide Nord Stream 2-pijpleiding van Gazprom, die gas van Rusland naar Duitsland zal transporteren en nog op goedkeuring van Berlijn wacht om in gebruik te worden genomen, Europa kwetsbaarder maakt.
“Deze situatie (in Moldavië) is symbolisch omdat zij duidelijk laat zien wat Europa, dat zijn gasinfrastructuur voor een groot deel in Russische handen legt, te wachten zou kunnen staan,” aldus Majewski in de FT.
“Dit is het bewijs van wat we al vele maanden zeggen: dat de belangen van de belangrijkste gasleverancier uit het oosten helaas hard worden afgedwongen. Gazprom is geen vriend van de EU.”
Gas van een niet-Russische bron
Vóór de nieuwe overeenkomst van Gazprom met Moldavië sloot PGNiG een overeenkomst om bijna 2 miljoen kubieke meter gas aan het land te leveren. Dat was de eerste keer dat de voormalige Sovjetstaat, ingeklemd tussen Oekraïne en Roemenië, gas van een niet-Russische bron heeft ontvangen.
Majewski geeft toe dat de overeenkomst slechts een fractie behelst van het jaarlijkse gasverbruik van ongeveer 1 miljard kubieke meter in Moldavië. Maar hij zegt dat PGNiG bereid is om in de toekomst meer te leveren indien nodig. “We waren bereid te helpen en zullen dat ook blijven doen als er extra gasvolumes nodig zijn.”
Wantrouwig
Landen in Centraal-Europa zijn zeer wantrouwig tegenover de Europese deal met Gazprom. Zo verzet Polen zich al jaren tegen de komst van de Nord Stream 2-pijpleiding, met het argument dat het de afhankelijkheid van de EU van Moskou zal vergroten.
Het Duitse ministerie van Economie zei vorige maand dat het toestaan van Nord Stream 2 om gas te gaan leveren aan Europa de energiezekerheid van Duitsland of de EU niet in gevaar zou brengen. De analyse van het ministerie zal waarschijnlijk de weg vrijmaken voor de pijpleiding om een certificering te ontvangen van Duitsland’s Federale Agentschap voor Netwerken.
Majewski stipt aan dat Polen 600 pagina’s informatie had ingediend bij het Duitse ministerie van Economie, waarin de redenen voor zijn bezorgdheid over Nord Stream 2 uit de doeken worden gedaan. Hij zegt “uiterst verbaasd” te zijn dat het ministerie dit in minder dan vier werkdagen heeft beoordeeld, en nog steeds zijn zegen aan de pijpleiding gaf. (mah)
