In het nieuws: Van deglobalisering is geen sprake, besluit de Nationale Bank (NBB) op basis van recente handelsdata en bedrijfsenquêtes. Al bij al blijft het terughalen van verre productie naar Europa – een hot topic tijdens de coronacrisis en de aanvankelijke tekorten van essentieel medisch materiaal – erg beperkt.

“De globalisering is niet dood – ze ligt zelfs niet op sterven”, schrijven de NBB-economen. “Een snelle deglobalisering is niet erg waarschijnlijk, behoudens ernstige langdurige geopolitieke schokken zoals een directe militaire confrontatie tussen ’s werelds belangrijkste economische blokken.”

Toch is er iets veranderd: Westerse bedrijven lijken wel hun risico’s te diversifiëren en een deel van hun productie naar bevriende landen te verplaatsen. Dat hoeft niet per se om landen te gaan met de westerse democratie als politiek systeem. Het kan ook gaan om regimes die politiek en business doorgaans gescheiden houden, in tegenstelling tot Rusland en China.

Concreet: Volgens die logica zullen West-Europese bedrijven bereid blijven om met goedkope toeleveranciers te werken, ook al liggen ze geografisch ver weg.

• Binnen de EU gaan ze vooral zoeken in landen als Polen, Roemenië en Tsjechië.
• Buiten de EU komt wellicht ook Turkije, met de opportunistische autocraat Recep Tayyip Erdogan aan het roer, in aanmerking. Oekraïne hoopt zich na de oorlog te kunnen profileren als een digitale hub voor techbedrijven in Londen, Parijs of Berlijn.
• In Azië kijken zowel Europese als Amerikaanse bedrijven vooral naar India, (het communistische) Vietnam en Thailand.

De grote specialisten: de Amerikanen. De Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen lanceerde eerder dit jaar een term voor de nieuwe aanpak, die ook het uitgangspunt lijkt te zijn van de regering-Biden: friend-shoring. Dat is verwijzing naar de meer ingeburgerde termen offshoring (produceren in het goedkoopste land), reshoring en nearshoring (het terughalen van productie naar eigen land of regio).

Het viel in elk geval op hoe president Joe Biden tijdens zijn recente rondreis door Azië zoete broodjes bakte met collega-regeringsleiders uit landen als India, Zuid-Korea en Japan. Zulke landen kunnen voor Amerikaanse bedrijven een alternatief zijn voor China, waar de VS minder afhankelijk van wil zijn.

Ook Duitsland: De Duitse regering lijkt in dezelfde richting te denken. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz bezocht eerder deze maand niet alleen China, maar onder meer ook Vietnam. Met in zijn kielzog tientallen managers van bedrijven als industriereus Bosch, energiebedrijf Messer en Duitse toeleveranciers voor de auto-industrie.

Apple als rolmodel: Techgigant Apple maakte de voorbije jaren vaart om een deel van zijn Chinese productie naar India en Vietnam te verhuizen. Al waarschuwen experts dat Apple nog jaren afhankelijk zal blijven van China.

De megafabriek van toeleverancier Foxconn in Zhengzhou (vrij centraal in China gelegen) telt liefst 200.000 werknemers en is de grootste iPhone-fabriek ter wereld. Zo’n vestiging vervang je niet van de ene dag op de andere. De site was de afgelopen dagen wereldnieuws door de afgekondigde coronalockdown en grote sociale onrust onder de werknemers.

Conclusie: Corona en de recente geopolitieke spanningen doen grote bedrijven nadenken over hun internationale toeleveringsketen. Maar ze leiden niet meteen tot een repatriëring van industriële activiteiten die om prijsredenen naar Azië gedelokaliseerd werden.

Westerse multinationals blijven voor goedkope productie nog steeds op verre landen rekenen. Er is wel een trend ingezet naar geografische diversificatie van de toeleveringsketens, waarbij de banden met bevriende regimes een grotere rol spelen dan voorheen.

(as)