Expert IBM: ‘Artificiële intelligentie schept nieuwe jobs, maar België moet zich klaarmaken’

Kunstmatige intelligentie wordt niet de jobvernietiger die sommige economen vrezen, zegt Joan Van Loon, expert bij IBM. ‘We gaan naar een nieuwe fase, waarbij de mens voortdurend in interactie gaat met de slimme computer. Maar daar heb je wel personeel met de juiste skills voor nodig.’

Van de algoritmes die ons suggesties doen op Spotify of YouTube tot de spraakassistenten Siri, Alexa en straks ook Kate van KBC : artificiële intelligentie sluipt ons dagelijkse leven binnen. Er wordt wel nogal kwistig met de term AI gestrooid, vindt Joan Van Loon. De Antwerpenaar is Enterprise Unit Leader bij IBM en ook ambassadeur van Watson, het AI-platform van de Amerikaanse technologiereus. Hij was onlangs te gast op een webinar van de kamer van koophandel Amcham.

‘Bij échte artificiële intelligentie denkt een cognitieve oplossing helemaal zoals een mens zou doen. De technologie leert dan stelselmatig van haar interacties en verwerkt beelden en teksten zoals wij. Ze is dan een kopie van het menselijke brein. Maar zo ver zijn we nog niet.’

In welke fase zitten we dan wel?

Van Loon: ‘In de overgangsfase van wat experten ‘narrow AI’ noemen, waarbij de nadruk ligt op specifieke taken, naar ruimere toepassingen rond creatief denken. Denk aan de linker- en rechterhelft van het menselijke brein. De huidige toepassingen van AI zijn vergelijkbaar met de analytische functies van het linkerdeel. Waar we naartoe gaan, is een verruiming naar de intuïtieve, zintuiglijke en empathische functies van de rechterhelft. Maar we hebben nog een hele weg te gaan. Veel zit nog maar in de onderzoeksfase.’

Sommige economen voorspellen dat AI het einde van een heleboel jobs zal betekenen.

‘Ik verwacht dat AI 100 procent van de jobs zal veranderen. Het takenpakket van elke werknemer zal er anders uitzien. Een job kan je zien als een set van taken, en een slimme computer zal een deel van die taken overnemen. Maar volgens onze schattingen zal hoogstens 2,5 procent van de jobs volledig verdwijnen door AI. De overgrote meerderheid van de jobs blijft bestaan. Meer nog: we verwachten dat er een netto positieve impact zal zijn op de werkgelegenheid. AI zal dus meer jobs creëren dan vervangen, op voorwaarde dat de nodige skills aanwezig zijn bij de werkenden.’

Hebben we die skills, in vergelijking met regio’s als de VS of China?

‘Onvoldoende. Op dit moment is er een vrij lage adoptie van AI in België, omdat te weinig mensen met de technologie vertrouwd zijn. We doen het niet beter of slechter dan de buurlanden. Het gaat om een Europees fenomeen. Maar we moeten ons als samenleving wel klaarmaken, bijvoorbeeld met nieuwe opleidingen. Een job in de toekomst zal een hogere toegevoegde waarde opleveren, maar de werknemer moet wel voldoende ‘empowered’ zijn om dat werk te kunnen uitvoeren. Organisaties en de werkkrachten zelf zullen moeten investeren in hun AI-skills. Ik verwacht dat er een ‘war for talent’ zal ontstaan.’

Moet iedereen kunnen programmeren in de nieuwe AI-wereld?

‘Nee. Bij ‘narrow AI’ gaat het inderdaad nog vooral om algoritmes schrijven. Maar in de fase die we nu ingaan, zal alles draaien rond de interactie tussen mens en machine en het interpreteren van inzichten. Uiteraard zal je de basis van de technologie moeten begrijpen, maar we zullen bijvoorbeeld ook linguisten en cognitieve wetenschappers nodig hebben.’

Cimon, de slimme assistent die de teams van IBM Watson en Airbus ontwikkelden als hulpje voor astronauten – foto Airbus

Er is veel te doen rond ‘verantwoordelijk gebruik’ van AI. IBM stapte uit gezichtsherkenning, wegens het risico op etnische profilering door overheidsdiensten. Hoe kijkt u er tegenaan?

‘Onze CEO Arvind Krishna heeft er een brief naar het Amerikaanse Congres over geschreven. Die tekst spreekt voor zich.’

Hoe helpt AI in de coronacrisis? Velen hoopten dat supercomputers de data uit de tracing-apps zouden verwerken om de pandemie in kaart te brengen , maar daar komt weinig van in huis.

‘De meeste landen hebben om privacyredenen gekozen voor een gedecentraliseerde tracing-app, zonder centrale server. Daardoor is een verwerking op macroniveau inderdaad niet mogelijk. Toch zijn er AI-toepassingen mogelijk. In zo’n app kan een overheid een chatbot met ‘natural language processing’ (NLP) inbouwen om burgers te informeren. Een ander voorbeeld: ons AI-platform Watson heeft samen met The Weather Channel en overheidsdiensten als het Amerikaanse CDC een interactieve coronavirus-tracker gebouwd.’

‘Supercomputers helpen ook bij de zoektocht naar een coronavaccin, via de snelle verwerking van data van bestaande medicatie. En ze helpen de dokters bij de analyse van longbeelden, om sneller infecties op het spoor te komen. Kortom: de coronacrisis leidt tot een versnelling van artificiële intelligentie in het domein van gezondheid.’

De Covid19-tracker van The Weather Channel

Lees ook:

Meer