De Europese Unie (EU) heeft de import van Russische steenkool drastisch verlaagd. Daarmee bereidt het blok zich voor op een volledig importverbod, dat vanaf 10 augustus van kracht gaat. En dat doet de angst voor een energiecrisis enkel verergeren.
In juni importeerde de EU slechts 1,7 miljoen ton Russische steenkool, ofwel zo’n 50 procent minder vergeleken met een maand ervoor. Dat is meteen de grootste daling sinds 2019, becijferde grondstoffenconsulent CRU, en is een teken dat het blok zich schrap zet voor een volledig importverbod. Dat zal vanaf 10 augustus in werking treden, waarbij wordt verwacht dat Rusland 8 miljard euro per jaar zal verliezen.
Een kanttekening die daarbij moet worden gemaakt, is dat de Unie de voorbije maanden een flinke voorraad Russische steenkool heeft aangelegd: van maart tot mei steeg de hoeveelheid die het blok importeerde, ondanks de oorlog in Oekraïne. Op die manier willen Europese bedrijven zich voorbereiden op de komende importstop.
Dmitry Popov, een analist bij CRU, vertelde aan Financial Times dat Europese bedrijven grote volumes importeerden en dat sommigen zelfs gevraagd hadden om hun leveringen vroeger te ontvangen. “Er is zelfs niet genoeg opslagplaats voor ijzererts, omdat ruimte daarvoor overgenomen is door steenkool”, zegt de analist. Toch dreigt de huidige koolvoorraad niet te voldoen aan de Europese noden.
Moeilijke winter loert om de hoek
Door de oorlog in Oekraïne is de Europese energievoorziening helemaal overhoop gegooid. Ondanks de geplande energietransitie, is de harde realiteit dat veel Europese landen nog altijd heel afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. En dat Rusland nu juist een van de grootste exporteurs van aardgas, olie en steenkool blijkt te zijn, is geen goed nieuws.
Landen als Duitsland en Oostenrijk zijn bijvoorbeeld sterk afhankelijk van Russische fossiele brandstoffen. Nu de gaskraan wordt dichtgedraaid, worden zij gedwongen om terug steenkoolcentrales te gebruiken, om zo toch het hoofd te kunnen bieden aan het nakende energietekort. Nu ook de steenkoolvoorraad in gevaar lijkt te komen, begint het steeds duidelijker te worden dat energieprijzen in de komende maanden wel eens scherp kunnen stijgen.
Shell-topman Ben van Beurden voorspelt zelfs dat het blok afstevent op een situatie waarin energie moet worden gerantsoeneerd. ““Ik denk dat we in Europa een heel strenge winter tegemoet gaan”, zei van Beurden gisteren op een energieconferentie in het Britse Oxford. Ook Faith Birol, directeur van het Internationale Energieagentschap (IEA) opperde die mening. Volgens Birol moet Europa daarom kiezen voor de ‘nucleaire optie’: de Europese landen moeten de kernuitstap uitstellen.
Andere oorden
Intussen zoekt de EU ook naar alternatieve bronnen van steenkool. Sinds de invasie van Oekraïne begon, heeft de Unie intussen al zo’n 15,8 miljoen ton thermische steenkool geïmporteerd uit andere landen. Dat wordt voornamelijk overgescheept van Australië en Zuid-Afrika.
Maar de vrees dat ook dat niet zal voldoen, blijft bestaan. De prijs van steenkool in Europa is verdrievoudigd op een jaar tijd en nu Rusland de gaskraan dicht dreigt te draaien, zal de vraag enkel toenemen. Volgens sommige analisten zou er nog eens 30 miljoen ton steenkool nodig zijn om gas te vervangen, bovenop de 40 miljoen ton die al uit Rusland werd geïmporteerd.
Intussen lijkt de situatie voor Rusland iets minder bijtend: het land exporteert recordhoeveelheden steenkool naar China en India. De Aziatische landen maken gebruik van het feit dat de prijs van Russisch kool ferm is gedaald door de handelsbeperkingen met het Westen. Daardoor heeft het Kremlin geen keuze, behalve om de steenkool fel af te prijzen. Hetzelfde gebeurt met gas: ook dat wordt aan een flinke korting aangeboden in Azië.
(evb)
