Jean-Marc Nollet, de baas van Ecolo, doet even de Wetstraat verstommen. Op de RTBF-radio vanmorgen gaf hij openlijk toe zich niet aan de regel van de bubbel en één knuffelcontact te houden. “Ik ben ook maar een mens”. Daarmee doorbreekt hij de hypocrisie die onder politici heerst: zij doen angstvallig alles volgens het boekje, terwijl de rest van de bevolking al lang een deel van de maatregelen lijkt gelost te hebben. Met z’n uitspraken zet Nollet alvast nog meer druk op de ketel voor een Overlegcomité van vrijdag over versoepeling. Tegelijk toont het de interne spanningen binnen Vivaldi: PS-voorzitter Paul Magnette haalde al scherp uit naar Nollet.

In het nieuws: Het opbod richting vrijdag blijft duren.

De details: Het rommelt binnen Vivaldi daarover.

• De stellingen zijn al langer bekend: de socialisten zijn, met vaandeldrager Frank Vandenbroucke (Vooruit), de minister van Volksgezondheid, diegenen die voor een “strenge” koers staan. Daarbij lost premier Alexander De Croo (Open Vld) zijn vicepremier voor geen centimeter: een recept waarbij de eerste minister en de “manager” van de crisis, de minister van Volksgezondheid, speling laten tussen de standpunten, of erger in conflict raken, is dodelijk. De vorige regering, met daarin permanente spanningen tussen premier Sophie Wilmès en minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) bewees dat pijnlijk.
• Tot nu toe speelde vooral Georges-Louis Bouchez (MR) vanop de liberale flank de rol van “stoorzender” door telkens maar te blijven drukken op het hernemen van een reeks vrijheden en het heropenen van sectoren.
• Die rol in de buitenbaan van Bouchez leidde tot grote ergernis bij de socialisten: Paul Magnette (PS) riep al publiekelijk iedereen op om te stoppen “allerlei voorstellen te lanceren”, op het moment dat premier De Croo probeerde in de crisis het momentum weer naar zich te halen, door volop te communiceren met de specialisten rondom zich om de verwachtingen over een afbouw van de maatregelen te temperen. In de wandelgangen was wat kritiek te horen op het feit dat De Croo zijn liberale familie maar niet ter orde roept.
• Maar nu doen de groenen, de derde grote speler in de Vivaldi-coalitie, daar een forse schep bovenop. Meyrem Almaci, voorzitter van Groen, stak al de neus aan het venster door deze week te suggereren dat de bubbel van vier fors kon uitgebreid worden door van vier naar acht personen te gaan. Totaal revolutionair is dat niet: rapporten suggereren ook dat het zou kunnen om die groep, in de buitenlucht, wat uit te breiden. Ook Groen-vicepremier Petra De Sutter trad haar voorzitter bij: als straks die versoepeling van de maatregel er komt, kan Groen die pluim op de hoed steken.
• Op de RTBF ging Jean-Marc Nollet, voorzitter van Ecolo, toch een hele stap verder. Niet zozeer met z’n eigen eisenbundel, maar wel met de persoonlijke bekentenis die hij er deed: dat hij zich niet echt aan de regels houdt, “zoals elke mens”.
  • “Neen, ik kom er niet meer aan toe om me aan de regels van de bubbel te houden, sinds enkele weken laat ik mezelf toe om koppels te ontvangen.”
  • “Ik doe het maximum, maar ik ben een menselijk wezen. Menselijk contact is vitaal.”
  • “Eén enkel contact sinds november, dat beschouw ik eigenlijk als niet houdbaar. Als het moet zal ik wel een boete betalen voor mijn houding.”
  • “Er is een enorm sociaal lijden vandaag, en daar moet men rekening mee houden. Bovendien is de situatie niet dezelfde als in maart vorig jaar: we kennen het virus veel beter.”

De essentie: Met zijn uitspraken doorprikt Nollet de bubbel waar de Wetstraat, noodgedwongen, in leeft.

• Politici hebben een “voorbeeldfunctie”, iets wat hen de afgelopen periode, zeker sinds de verstrenging van de maatregelen sinds oktober, al meermaals is ingewreven. Bijgevolg let iedereen in het wereldje wel zeer goed op wat ze doen: bij de minste overtreding van de regels wacht hen de publieke schandpaal op sociale media, maar evengoed bij een paar zeer heftige klassieke mediakanalen.
• Tegelijk zijn politici mensen van vlees en bloed, met een eigen vriendenkring of familie die niets met de Wetstraat te maken heeft. Menig partijvoorzitter bevestigde de afgelopen maanden in gesprekken in de wandelgangen goed te beseffen dat mensen de maatregelen moe zijn en er zich niet meer aan houden.
• “De sociale prijs die we als maatschappij betalen om toch maar de “gouden generatie” van 80-plussers te beschermen, is absurd geworden. Maar dat is een taboe dat niemand durft uit te spreken“, zo duidde een kopstuk. “Natuurlijk houden zelfs mijn kinderen zich niet aan al die regels, dat gaat gewoon niet meer voor jongeren“, zo stelde een ander.
• Maar, zo vertellen ze er systematisch bij: het is zeer moeilijk om tegen de pensée unique over de aanpak van de crisis in te gaan. Dat men het in titels van kranten doodleuk over de “versoepelingsbrigade” heeft, als zou het een soort carnavalsgroep zijn, om de politici te duiden die op minder strenge maatregelen aansturen, is veelzeggend voor de tijdsgeest.
• Wat Nollet deed, houdt dus een zeker politiek risico in. Om luidop te zeggen wat menig burger al veel langer binnenskamers zegt: dat hij als mens zich niet altijd aan de regels houdt omdat die niet langer menselijk naleefbaar zijn.
• Meteen reageerde alvast de PS bijzonder fel: “Als een voorzitter van een politieke partij publiekelijk verklaart dat hij de regels niet naleeft, wat verwachten wij dan dat burgers ze nog zouden naleven? Mijn broek zakt hiervan af“, zo tweette Paul Magnette (PS), de coalitiepartner van Nollet in de federale, Waalse en Brusselse regering. “Geen hypocrisie aub“, zo reageerde Nollet op Twitter droog.
• De hele zaak is wat gênant voor de meerderheid, op z’n minst. Want uitgerekend vanmorgen liet Kamervoorzitter Éliane Tillieux (PS) triomfantelijk weten dat voor Dries Van Langenhove (Vlaams Belang), die afgelopen weekend in Parijs is gaan demonstreren op een extreemrechtse betoging, “niet kan gelden dat hij in zijn hoedanigheid van parlementslid” naar de Franse hoofdstad ging.
• Het parket van Halle-Vilvoorde vond het in die zaak nodig om voor de verplaatsing van Van Langenhove zowaar een onderzoek te openen. Dat leidde tot grote verontwaardiging bij Vlaams Belang, die zich geviseerd voelen: heeft het parket daar dan niets beters te doen? En ook: “Het is zijn job als parlementslid om op te komen voor vrije meningsuiting.” “Het is nu aan het parket om te zien of ze willen vervolgen, en dan te vragen of de onschendbaarheid van het Kamerlid kan opgeheven worden“, zo stelde Tillieux ferm vanmorgen.
• Maar wanneer iemand als Nollet dan zelf de “hypocrisie”, zoals hij het noemt, doorprikt, blijft dat uiteraard niet zonder gevolgen voor heel de coalitie. Alvast geen leuke toestand voor premier De Croo en zijn minister van Volksgezondheid om vrijdag sereen het Overlegcomité aan te vatten.

Om ook te volgen: De andere regeringen in de Belgische constructie roeren zich ook voor vrijdag.

• De vorige sessie van het Overlegcomité liet een bittere nasmaak, onder meer bij de Vlaamse Regering, die de kotbubbels wilde uitbreiden maar dat niet kreeg. Evengoed leefde er frustratie aan Franstalige kant, waar de enige liberale minister-president zit, met Pierre-Yves Jeholet (MR) die de Franse Gemeenschap leidt. En zelfs Elio Di Rupo (PS), voormalig premier en nu Waals minister-president, voelde zich in het verleden al regelmatig “niet gerespecteerd”.
• Vandaag bericht De Standaard nu over een “gezamenlijk signaal” dat de deelstaten sturen naar het federale duo, om vrijdag op z’n minst deftig mee te beslissen.
• Jeholet, aangevuurd door z’n voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR), komt met een waslijst aan versoepelingen voor het onderwijs en de cultuur- en sportsector. Ook de jongeren moeten versoepelingen krijgen: een standpunt dat aan Vlaamse kant ook fel gedeeld wordt door Benjamin Dalle (CD&V). Die gebruikte alvast de CD&V-jongeren om zich mee achter een eis te scharen om de bubbel tot liefst tien mensen uit te breiden.
• Daarnaast duwt de Vlaamse regering, met N-VA steeds prominenter in de rol van “versoepelaars”, zoals de MR die speelt aan Franstalige kant, op het dossier. Intern bij N-VA is er ook wel wat kritiek te horen op Jan Jambon (N-VA), de Vlaamse minister president, die “wel heel amicaal omgaat met zijn “vriend” Alexander, maar toch eens z’n tanden zal moeten tonen”.
• De Duitse Gemeenschap ten slotte vecht al weken als het Gallische dorp tegen het verbod op reizen naar het buitenland. Dat komt hoe dan ook op tafel: de druk vanuit de EU op België is gigantisch.

Een hyperbelangrijk dossier: De PS lost een schot voor de boeg over de pensioenen.

• De Vivaldi-coalitie heeft grote ambities voor de pensioenen: die moeten hervormd worden en daarbij is beloofd dat het minimumpensioen omhoog moet tot 1.500 euro netto. De PS, die met Karine Lalieux (PS) ook de minister van Pensioenen levert, duwt het gaspedaal in: tegen september wil ze haar voorstel klaarhebben.
• Maar koken kost geld: er zal liefst 1,8 miljard euro nodig zijn om alle plannen te betalen. En kijk, de PS heeft een idee: Lalieux wil dat de houders van een aanvullend pensioen mee betalen voor de verhoging van de minimumpensioenen. Die piste komt ook voor in een werknota die momenteel circuleert binnen de Hoge Raad voor Financiën.
• Op die manier wordt er meer “solidariteit” ingebouwd in het pensioensysteem. Want nu krijgen diegenen die sparen voor hun pensioen in dat systeem fiscale kortingen, die tot 2 miljard euro per jaar aantikken. Het is een systeem dat zeker bij de betere verdieners veel voorkomt: de werkgever en werknemer doen samen aan pensioensparen, waardoor er dus dat fiscaal voordeel is.
• De facto betekent dat dus voor een pak mensen dat straks een deel van hun gespaard pensioen misschien wel wat meer belast zal worden. Het zijn vooral de hogere inkomens en dus wil de PS meer “solidariteit”. “Het is hoog tijd om zulke ontsporingen te hervormen. We verliezen bijna 2 miljard euro aan een anti-herverdelende maatregel. Dat is niet waar ik voor sta in de politiek”, zo stelt ze aan Het Nieuwsblad.
• Het tekent meteen de discussie waar de regering De Croo straks voor staat: wie gaat het allemaal betalen? De PS heeft al haar antwoord op die vraag klaar.
• Meteen mocht Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert alweer aan de slag om te corrigeren, en te “wijzen op het regeerakkoord”: niet bepaald de eerste keer dat de Vlaamse liberalen de Franstalige socialisten proberen te temperen.
• “Aanvullende pensioenen zijn belangrijk om velen een degelijk pensioen te bieden. In het regeerakkoord werd afgesproken dit net uit te breiden. Dat zal niet bereikt worden door onrust te zaaien of door ballonnen op te laten rond een belasting daarop”, zo tweette Lachaert.
• Dat de pensioenen hét politieke dossier van het najaar worden, lijkt nu al vast te staan. Het is ook een uiterst gevoelig thema, met veel kiezers, ook aan Vlaamse kant, die systematisch verouderen. De Zweedse regering van Charles Michel (MR) verkoos om erg offensief te communiceren over de verhoging van de pensioenleeftijd, wat hen een pak krediet kostte, ook bij de eerder “rechtse” kiezers.
• De oppositie van N-VA, maar evengoed een aantal critici uit het liberale kamp, reageren al meteen als bloedhonden op het voorstel. Want één van de grote moeilijkheden: volgens de cijfers van de Nationale Bank zit 80 procent van dat spaargeld in een aanvullend pensioen wel aan Vlaamse kant. Dus niet alleen een “extra taks”, maar ook een “extra transfer” straks?

Opvallend: Premier Alexander De Croo (Open Vld) duwt samen met Mette Frederiksen, de Deense premier, de oprichting van een Europees Agentschap voor Biodefensie door.

• Europa zit met de handen in het haar over de vaccins: in vergelijking met de US, de UK en zeker Israël slaan we een belabberd figuur. Er moet een betere Europese vaccinaanpak komen, met name de aansturing van de productie van vaccins moet beter. Twee landen, met elk een grote farmaceutische industrie, België en Denemarken nemen het voortouw nu.
• Daarvoor zat Alexander De Croo samen met Mette Frederiksen om met concrete voorstellen uit te werken hoe het beter kan. Zo zetten ze druk op de Europese Commissie en de andere Europese landen: ze werkten een non-paper uit met voorstellen.
• Ondertussen sloten Spanje, Polen en Letland aan, en stapten ze naar de Commissie. Heel concreet willen ze dat er een nieuw “agentschap voor Biodefensie” komt, naar het voorbeeld van de Amerikaanse Biomedical Advanced Research Development Authority (BARDA). Die slaagde erin in de VS snel de vaccins goedgekeurd te krijgen en de vaccinaties er in hoog tempo door te duwen.
• “Men moet veel meer in een oorlogsmodus komen. Het is geen business as usual. Europa met sneller en beter”, zo laat het kabinet van De Croo weten.
• De Commissie zelf is alvast enthousiast. Ursula von der Leyen, de commissievoorzitter die hevig onder vuur ligt over de belabberde aanpak, tweette al haar steun voor het voorstel. 

Verdere details: De VRT en ook Sihame El Kaouakibi bevestigen tegelijk dat zetelen in de raad van bestuur én factureren aan de openbare omroep, niet kon.

• Na kritische vragen in de Raad van Bestuur maandag, kwamen de VRT en nadien ook El Kaouakibi zelf met duiding. Alles draait rond twee facturen voor prestaties die het Open Vld-Parlementslid leverde aan de openbare omroep, op een moment dat ze tegelijk ook namens de Vlaamse liberalen lid was van de raad van bestuur van de VRT.
• Het gaat daarbij om één factuur van 2.500 euro voor een danschoreografie voor een Move Tegen Pesten, die de broer van El Kaouakibi uitwerkte in 2017. Daarnaast is er een factuur van 33.000 euro om een event voor MNM te organiseren, in februari 2017. Het ging om een ruildeal: de 33.000 euro werd niet cash betaald, zo stelt El Kaouakibi aan De Morgen, maar MNM zond in ruil voor de prestaties de show wel live uit. “Ik heb onvoldoende beseft dat deze ruildeal in conflict zou kunnen komen met mijn mandaat als bestuurder”, zo stelt ze.
• Beide prestaties vielen dus midden in de periode dat El Kaouakibi zetelde in de raad van bestuur, van begin 2015 tot midden 2018. Dat maakt dat de VRT zelf bijzonder formeel reageert en terugduwt richting haar voormalig bestuurslid: “Dit was een fout van El Kaouakibi, die dit minstens had moeten melden aan de voorzitter van de Raad van Bestuur, Luc Vandenbrande. Die was niet op de hoogte.” Woordvoerder Bob Vermeir wijst erop dat dit “in strijd is met het charter van de VRT dat bepaalt dat een bestuurslid onmogelijk tegelijk via een onderneming diensten kan leveren aan de VRT”. Op de vraag of de VRT hierin zichzelf iets moet verwijten, antwoordt hij negatief.
• Ook minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) is scherp: “De leden van de raad van bestuur moeten deontologisch de hoogste standaarden hanteren. Elke vorm van belangenvermenging kan en mag niet getolereerd worden. Het is aan de raad van bestuur en aan de VRT om daarop toe te zien. De minister kan zich moeilijk uitspreken over zaken uit het verleden. Transparantie, integriteit en deontologie staan wel centraal in de nieuwe beheersovereenkomst, die eind vorig jaar werd afgesloten.”