“I’m still standing.” Zelf gelooft Vincent Van Quickenborne (Open Vld) rotsvast dat hij de absurd-Belgische crisette rond zijn persoon overleeft. De minister van Justitie zag zich gisteren verplicht om aan bevriende journalisten de beelden te delen van zijn eigen bewakingscamera, die hem zouden moeten vrijpleiten in ‘Pipigate’. Daarbij plasten gasten van hem tijdens zijn verjaardagsfeestje herhaaldelijk tegen een politiecombi die voor de deur van de minister geparkeerd stond. Van Quickenborne beweerde bij hoog en laag “niets te weten van dat incident”, tot het uitlekte in de media. Maar camerabeelden van de politie zouden dat tegenspreken: zelf ging hij om 4 uur ’s nachts ook de combi openen, en maakte hij een beweging alsof hij zou plassen. “Ik deed luchtgitaar”, zo klinkt het bij Van Quickenborne. Maar die beelden van de politie, die nog niet zijn gelekt of vrijgegeven, zouden veel duidelijker de nachtelijke bewegingen en handelingen laten zien. Zo bereikt de heisa rond Van Quickenborne een hoogtepunt: morgen moet hij in de Kamer tekst en uitleg geven. Zelf spreekt hij van een “afrekening van de vakbonden”. Binnen de eigen rangen klinkt nochtans scherpe kritiek: binnen Vivaldi, waar zeker Ecolo er fijntjes op wijst “dat onze ministers bij de minste twijfel ontslag nemen”. Maar net zo goed binnen Open Vld, waar ‘Q’ lang niet alleen vrienden heeft. “Klassiek Vincent, na hoogmoed komt de val”, zegt een blauw kopstuk.

In het nieuws: Pipigate wordt ondertussen internationaal nieuws: een Belgenmop.

De details: Doordat Van Quickenborne zo stellig communiceerde “niet op de hoogte te zijn geweest”, maakte hij zich extra kwetsbaar voor de aanvallen van de boze politievakbonden.

• De Franse pers schrijft er volop over, de Nederlandse kranten hebben het ontdekt, de Nederlandse radio NPO ging vanmiddag zelfs gretig door: ‘Pipigate’ is ondertussen ruim buiten België gegaan. Het lijkt daarbij sterk op een ‘Belgenmop’: een uiterst bizar en erg banaal verhaal van ontsporing, over de Belgische vicepremier en minister van Justitie, die voor z’n 50ste verjaardag een tuinfeestje gaf, bij z’n villa in Kortrijk.
  • Dresscode daarbij: helemaal in het wit.
  • Genodigden: enkel mannen, vrienden van de vicepremier.
  • Gefilmd: plassende gasten, meermaals, tegen een lege politiecombi.
  • Resultaat: een politiek schandaal, met morgen zelfs een speciale bijeenkomst van de commissie Justitie in de Kamer.
• Dat het feestje en het bijhorende ‘Pipigate’ nu ondertussen internationaal nieuws is, konden weinigen deze zomer vermoeden, op moment dat het verhaal lekte: toen leek het nog een banale bevestiging dat het wel echt komkommertijd was, putje zomer.
• Vandaag is het een politiek dossier dat tot hoongelach leidt in het buitenland, en hoogspanning in de Wetstraat. Vlaams Belang, PVDA en N-VA eisen ondertussen het ontslag van de minister, “als zou blijken dat hij de waarheid niet heeft verteld“, maar ook binnen de meerderheid zijn er ondertussen kritische stemmen.
• Zo haalde Ecolo-co-voorzitter Rajae Maouane vanmorgen op LN24 hard uit. Zij zijn immers niet vergeten dat ‘hun’ Sarah Schlitz (Ecolo), ex-staatssecretaris voor Gelijke Kansen, uiteindelijk moest ontslag nemen onder druk van de Open Vld-premier Alexander De Croo.
• “De normen van Ecolo op het gebied van ethiek en goed bestuur zijn extreem hoog. Dus zodra we twijfels hebben, treden onze ministers af. We verwachten van Vincent Van Quickenborne donderdag in het Parlement hetzelfde. Ik hoop dat hij zich heel duidelijk zal verklaren en we zullen zien of de beelden hem vrijspreken of niet”, zo stelde Maouane.
• In de wandelgangen van de meerderheid wijst men ook naar de nieuwe deontologische code voor ministers, die Vivaldi onder impuls van premier Alexander De Croo (Open Vld) goedkeurde. “Let even op punt C”, zo liet men ons weten. Dat luidt als volgt: “Waardigheid: De regeringsleden gedragen zich in alle omstandigheden gepast, verantwoordelijk, en respectvol ten aanzien van personen en instellingen.”
• Eerder verklaarde cd&v-voorzitter Sammy Mahdi ook al “blij te zijn dat dit niet om iemand van mijn partij gaat”, waarna cd&v online een betalende campagne begon over “respect voor de politie”. Bij Open Vld konden ze dat maar matig pruimen.
• Tegelijk klinkt in eigen blauwe rangen toch ook wel harde kritiek op Van Quickenborne. “Het is weer typisch Vincent. Hij is soms zo overtuigd van zichzelf, en zo impulsief, dat hij zichzelf in de voet schiet, en dat is hier wel echt gebeurd”, zo duidt een Open Vld’er die jaren teruggaat met de vicepremier.
• Een kopstuk is tegelijk veel strenger. “Klassiek Vincent. Na hoogmoed komt de val. Hij had dit simpel kunnen vermijden, door niet zo agressief te ontkennen, maar wat empathie te tonen voor de politiediensten, en zich misschien te excuseren. Maar goed, ook in de partij heeft hij een bikkelharde stijl en gaat hij over lijken. Dan moet je niet verbaasd zijn dat sommigen, zoals de politievakbonden, uw vel willen”, zo duidt een Open Vld-figuur.

De essentie: Van Quickenborne zelf kiest andermaal de aanval, als beste verdediging.

• “I’m still standing“, vertelde Van Quickenborne ondertussen aan De Standaard, waarbij hij naar eigen zeggen “met het volste vertrouwen naar de commissie Justitie trekt morgen. “Maar jullie mogen mijn overlijdensbericht altijd achter de hand houden. In de politiek moet je tegen een stoot kunnen. Dit maakt me sterker, dit geeft positieve energie“, zo beweert hij.
• En andermaal koos Van Quickenborne gisteren voor de aanval. Hij kon niet anders, nadat de VRT op basis van het zien van de politiebeelden had opgesomd wat er precies die avond gebeurd was.
  • Een aantal van de gasten van Van Quickenborne vond al snel de weg naar een lege politiecombi, die voor de deur van de villa geparkeerd staat.
  • Die staat er als afschrikmiddel voor dreigingen uit het drugsmilieu, en helaas voor de baldadige gasten staat er ook een politiecamera gericht op de combi, die alles filmt.
  • Op drie verschillende momenten, in groepjes van drie, zelfs zes personen en daarna opnieuw één iemand, werd er geplast tegen de combi, en is men ook in de combi gaan zitten.
  • De sloten van het politievoertuig werken immers niet meer, omdat vermoedelijk de batterij leeg is: de combi staat er al lang.
  • Maar meest bezwaarlijk: het was de minister zelf die om 4 uur ’s nachts opdook, op de beelden, met een vriend. Ze stonden rond de combi, keken op de smartphone van de minister, lachten daarbij luid en Van Quickenborne maakte ook een soort “plassende beweging”, volgens de VRT.
  • En nog lastiger: ook Van Quickenborne opende de deur van de combi, gedurende vijf seconden.
• Dat zette de ontkenning van Van Quickenborne helemaal op losse schroeven: hoe kon hij dan beweren “totaal niet op de hoogte te zijn geweest?”
• Bij VTM en De Standaard ging hij dus in de tegenaanval, waarbij hij zelf ook eigen camerabeelden toonden, van een bewakingscamera aan z’n huis. Eerder had hij de uitleg van die beelden door de VRT al “ongefundeerde interpretaties” genoemd. Dat zette hij, met de beelden erbij, nu kracht bij:
  • Over het kijken op zijn smartphone: “Sommigen leiden daaruit af: die is beelden aan het bekijken van het incident, maar op dat ogenblik maak ik een selfie.”
  • Over de “plassende beweging”: “Ik speelde luchtgitaar, al ben ik niet helemaal zeker.”
  • Over het openen van de combi: “Ik zag dat die niet goed in het slot hing.”
• Van Quickenborne laat er ondertussen geen twijfel over bestaan: hij is naar eigen zeggen het slachtoffer van een hetze met de politievakbonden. De vier grote bonden bij de politie leven al langer op voet van oorlog met Open Vld, sinds de begrotingsopmaak van 2022. Daarbij schrapte heel Vivaldi gezamenlijk de deal die minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) had gesloten met de bonden, over de Navap-pensioenregeling. Die liet politiemensen toe om op 58 jaar al met pensioen te gaan, maar dat kon niet langer.
• Daarbij keerden de bonden zich niet tegen cd&v of andere regeringspartners, maar viseerden ze de Vlaamse liberalen “die ook hun handtekening hadden gezet”, iets wat Van Quickenborne altijd bleef ontkennen. Met name voormalig voorzitter Egbert Lachaert werd op de korrel genomen, haast elke bijeenkomst die hij organiseerde kreeg te maken met luidruchtig protest. En nu zegt Van Quickenborne het volgende slachtoffer te zijn.
• Net omdat Open Vld in woelig water zit, en omdat de premier het vertrek van zijn rechterhand en vicepremier kan missen als kiespijn, is er geen enkele reden om aan te nemen dat Van Quickenborne ook effectief ontslag zou nemen.
• Alleen: de videobeelden van de politie circuleren wel in het Kortrijkse bij de politiemensen, waarbij zelfs insinuaties over de geaardheid van de minister zouden gemaakt zijn volgens Van Quickenborne. De kans dat die beelden, die het parket zelf niet wil vrijgeven wegens “het onderzoek dat nog loopt”, toch nog een nieuw, pijnlijker licht op de zaak werpen, is niet onbestaande, volgens betrokkenen. Als dat zou lekken voor de commissie Justitie morgen, heeft ‘Q’ een bijkomend probleem.

The Big Picture: Van Quickenborne is de kat met negen levens.

• Weinigen in de Wetstraat zijn zulke overlevers als de minister van Justitie. Wat daarbij zeker speelt: hij is gruwelijk intelligent én een machtige communicator. Plus, hij heeft de gave van de timing, een heel belangrijk element in de politiek. Koppel daaraan een stevige zin voor opportunisme, en je krijgt het pakket dat Van Quickenborne een erg succesvolle en al lange carrière bezorgde in de politiek.
• Ooit begon Q als erg linkse en Belgicistische ideoloog aan zijn carrière bij Triangel, een nieuwe politieke beweging die zich ‘Test-Aankoop van de politiek’ noemt. Hij belandt daarna via ID21 bij de Volksunie van Bert Anciaux (tegenwoordig Vooruit), raakt zo in 1999 in de Senaat. Daar laat hij zich opmerken omdat hij een jointje wil blowen in het Parlement, maar ook door een pak dadendrang met nieuwe wetsvoorstellen.
• Wanneer de VU in 2001 implodeert, kiest Van Quickenborne aanvankelijk voor Spirit. Maar hij volgt die niet, wanneer Anciaux met de socialisten in zee gaat: Quickie heeft een deal met de liberalen van Guy Verhofstadt (Open Vld). Hij zal in 2003 staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging worden, in diens tweede kabinet. Daar maakt hij naam in zijn strijd tegen ‘Kafka’, en is hij al de vertrouweling van de premier.
• Hij blijft onafgebroken minister in Verhofstadt II, Leterme I, Van Rompuy I, en dan Leterme II. Dat kabinet brengt hij samen met de jonge partijvoorzitter Alexander De Croo, dan voor het eerst zijn compagnon de route, ten val in 2010. Nadien krijgt hij nog promotie van De Croo: hij wordt vicepremier voor Open Vld in de regering Di Rupo.
• Daarin kan hij weinig winnen, en hij trekt in 2012 weg om burgemeester in Kortrijk te worden. Maar in 2020 keert hij langs de grote poort terug, nadat hij als enige van alle blauwe kopstukken, samen met opnieuw De Croo al zijn geld gezet heeft op Egbert Lachaert als nieuwe voorzitter. Dat daarbij een fors rechtse koers wordt bepleit, die dan bij Vivaldi vervelt tot iets helemaal anders, zal de vicepremier niets deren. Hij geldt voortaan als trouwste verdediger van De Croo en diens compromissen, vaak tot frustratie van de eigen partij.
• Met Justitie krijgt hij z’n droompost binnen Vivaldi. En het valt op: voorganger Koen Geens (cd&v) moest veel harder opboksen tegen kritische pers en ploegen voor hervormingen, terwijl Van Quickenborne de ene na de andere belofte doet over de strafuitvoering en andere hervormingsmaatregelen, maar veel minder concrete resultaten kan voorleggen. Alleen: de pers focust daar niet op, maar wel op de bedreiging van z’n gezin door de drugsmaffia, die Van Quickenborne stevig uitspeelde.
• “Maar wie de deur van zijn huis openzet voor de pers, voor alles wat er gebeurt in het gezin, moet niet verbaasd zijn dat er ook naar de vuile was wordt gekeken“, luidt een boutade in de Wetstraat. Dat dreigt nu voor Q, met ‘Pipigate’.

Opvallend: De derde klacht tegen Conner Rousseau (Vooruit) is ook geseponeerd.

• De Vooruit-voorzitter houdt zich opvallend afzijdig in de Wetstraat, bij de terugkeer: geen debatten, geen grote interviews voorlopig. Schaarste creëren drijft de prijs op, dat geldt ook in de media. Want vroeg of laat zal de socialistische kopman wel zijn zeg willen doen, over de beschuldigingen, de roddels, en de drie onderzoeken van het gerecht, die liepen naar hem.
• Daarbij gaf het parket van Oost-Vlaanderen gisteren een signaal, dat een zucht van opluchting aan de Keizerlaan, het Vooruit-hoofdkwartier, veroorzaakte: zij seponeren een derde en laatste klacht tegen Rousseau. “De klacht werd grondig onderzocht. Het onderzoek heeft evenwel geen elementen opgeleverd die erop wijzen dat Conner Rousseau strafbare feiten heeft gepleegd”, zo stelde het parket. 
• Het ging om de klacht van een acteur, een meerderjarige man, die op 22 juni Rousseau had aangeklaagd voor zedenfeiten. Zijn advocate Manon Cop, nam de zaak vreemd genoeg pro deo aan, dus zonder betaling te vragen.
• Rousseau reageerde ook gisteren niet. Christine Mussche, de advocate van de Vooruit-voorzitter, deed dat wel: “Er was mijn cliënt niets te verwijten. Het werd mij als advocaat van de heer Rousseau al van bij het begin duidelijk dat deze dossiers niet tot een vervolging zouden kunnen leiden.”
• Heel opvallend is dat Mussche ook expliciet uithaalde naar twee journalisten van VTM Nieuws, die maandenlang een onderzoek voerden naar Rousseau. “Mijn tevredenheid over dit nieuws wordt evenwel overschaduwd door het feit dat er in alle drie de dossiers duidelijk werd vastgesteld en in processen-verbaal werd vastgelegd dat de gerechtelijke stappen door de klagers pas werden gezet op herhaaldelijk aandringen van en mede werden georganiseerd door personen extern aan het dossier, met name door twee journalisten. Dit maakte ik tijdens mijn lange baliecarrière nooit eerder mee.”
• Met deze derde seponering, heeft Rousseau nu wel wat munitie om zich te verdedigen. De jonge voorzitter kwam in het oog van een storm terecht nadat in juli het parket van Antwerpen nog een klacht over ongepast gedrag onderzocht, die al snel geseponeerd werd. Zeker omdat daarvoor ook al bij parket van West-Vlaanderen een gelijkaardige melding was onderzocht, die ook werd geseponeerd. Het is de eerste keer dat het kamp-Rousseau nu openlijk naar de VTM-journalisten wijst, als bron van heel de heisa.
• De vraag voor de Wetstraat blijft nu of de kous daarmee af is. Want de acteur, wiens klacht nu geseponeerd is, kan nog steeds opnieuw een strafklacht indienen, deze keer met burgerlijke partijstelling. Dan moet hij wel uit de anonimiteit treden, maar zijn advocate overweegt om dat te doen. Dan zou het parket meteen verplicht zijn de zaak opnieuw te onderzoeken, ook al is de kans klein dat het tot een ander resultaat zou leiden.

Opvallend: Een zoveelste alarm over de belabberde overheidsfinanciën.

• De KBC-studiedienst becijferde op basis van IMF-gegevens dat nergens in de EU de schuldgraad zo snel gaat stijgen als in België. Bij ongewijzigd beleid stevent België af op een schuldgraad van bijna 120 procent van het bbp in 2028, terwijl het EU-gemiddelde net afstevent op een daling, tot ruim 80 procent.
• De Belgische staatsschuld flirt met de kaap van 600 miljard euro en de schuldgraad komt dit jaar naar verwachting uit op 106 procent van het bbp, een van de hoogste cijfers in Europa. Maar nog verontrustender: zonder ingrijpen wordt België het EU-land met de sterkste stijging van de schuldgraad tussen 2022 en 2028, zo waarschuwt KBC-econoom Johan Van Gompel.
• De schuldgraad is de verhouding tussen de schuld en het bruto binnenlands product. Nu ging dat (nominale) bbp er in 2021 en 2022 sterk op vooruit door het prijzeneffect als gevolg van de forse inflatie-opstoot.
• Door het spel van teller en noemer ging de schuldgraad telkens lager, zelfs al ging in 2021 de schuld in miljarden euro’s uitgedrukt nog flink hoger. Maar dat feestje is bijna voorbij. De Belgische schuldgraad zal vanaf dit jaar weer beginnen op te lopen, voorspelt Van Gompel.
• Een pijnlijke sanering vanaf 2024 lijkt onafwendbaar, zegt de KBC-econoom, zeker als de Europese Commissie na de aangekondigde hervorming van de begrotingsregels straks streng gaat optreden.
• “Het ziet ernaar uit dat de nieuwe Europese begrotingsregels België sowieso tot een harde sanering zal dwingen”, voorspelt hij in het rapport. “Voor België zouden de nieuwe regels een forse sanering impliceren van zo’n 0,8 procent van het bbp per jaar.”
• Dat zou neerkomen op een slordige 4,5 à 5 miljard euro per jaar die de volgende regering zal moeten besparen. “Om de nodige sanering te doen slagen, zal meer begrotingsdiscipline nodig zijn dan in het verleden het geval was”, waarschuwt Van Gompel nog.

Hij blijft gaan: Didier Reynders (MR) heeft een nieuwe portefeuille gekregen binnen de Europese Commissie. Het blijft echter afwachten voor hoe lang.

• Op dinsdag heeft Didier Reynders de portefeuille Mededinging overgenomen die vrijkwam na het vertrek van Margrethe Vestager. De beslissing is voorlopig: er spelen verschillende factoren een rol.
• In eerste instantie kondigde Vestager, vooral bekend om haar harde aanpak van de Amerikaanse Big Tech, aan dat ze haar functies zou neerleggen. De vicevoorzitter en Deense commissaris streeft naar het voorzitterschap van de Europese Investeringsbank (EIB).
• “Na de aankondiging van het vertrek van mevrouw Vestager kreeg ik de verantwoordelijkheid voor de portefeuille Mededinging toevertrouwd. Ik zal blijven zorgen voor strikte naleving van het mededingingsbeleid en de regels van de Europese Unie. Ik dank president von der Leyen voor haar vertrouwen en kijk ernaar uit om samen te werken met DG Concurrentie (Directoraat-generaal, red.)” schreef de Belgische commissaris op X. Ter herinnering, Reynders is al Europees commissaris voor Justitie sinds december 2019.
• In principe zou Vestager snel te weten kunnen komen of ze wordt gekozen om aan het hoofd van de EIB te staan. De EU-ministers van Economie en Financiën zullen de knoop doorhakken. Ze kunnen een beslissing nemen tijdens hun volgende vergadering, gepland voor het weekend van 15 en 16 september in Santiago de Compostela (Spanje).
• Als Vestager de functie krijgt, moet Denemarken een nieuwe commissaris aanwijzen, die niet per se de (belangrijke) bevoegdheden zal uitoefenen die haar tot nu toe zijn toevertrouwd, zo meldt Le Soir. In het andere geval zou ze moeten teruggrijpen naar wat haar toebehoorde. Reynders zou dan snel de portefeuille van Mededinging verliezen.
• Maar Reynders flirt met een verlengde politieke loopbaan. Onlangs heeft hij verklaard dat hij overweegt een “actieve” terugkeer naar het politieke toneel te maken. Als dat bevestigd wordt, moet hij tijdens de hele campagne afscheid nemen van de Commissie. Anderen hebben dat onlangs al gedaan: Frans Timmermans heeft vorige maand zijn functie als commissaris voor Klimaat neergelegd, terwijl Mariya Gabriel, die belast was met Innovatie en Onderzoek en Onderwijs, Cultuur en Jeugd, medio mei is afgetreden.
• Alleen kan het best zijn dat Reynders vooral wil laten weten nog mee te willen spelen: hij aast volgens insiders op een verlengd verblijf in de Commissie. Dan zou de MR hem na de verkiezingen van 2024 weer moeten voordragen in de regering (vermoedelijk in lopende zaken) en daar dan een prijs voor betalen door minder ministerportefuilles te hebben.