Vandaag een ongemakkelijk partijbureau bij cd&v. Want veel christendemocraten schuifelen ongemakkelijk met de voeten, na de actie van hun voorzitter Sammy Mahdi (cd&v) in de zaak Reuzegom. De jonge Vilvoordenaar katapulteerde met zijn TikTok-video zichzelf wel midden in het debat, maar nam daarbij de verdediging van omstreden YouTuber Acid op, én ging nadien nog feller in de aanval tegen de klassieke media. Maar vooral z’n standpunt dat de “werkstrafjes” veel te licht waren, waarbij hij de rechters een beoordeling gaf, doet de partij pijn. Want met een zeldzame reactie sprak het college van Hoven en Rechtbanken zich zeer streng uit: “Onbegrijpelijk dat sommige politici opruiende taal gebruiken en impliciet een alternatief sanctionerend circuit steunen”, zo stelden die. Symptomatisch bovendien: Mahdi overlegde zijn offensieve communicatie helemaal niet vooraf met zijn partijtop. Van daaruit klonk ook weinig steun: niemand van de top verdedigde zijn aanval op de rechters, zowel Annelies Verlinden (cd&v) als Benjamin Dalle (cd&v) verwezen naar het partijbureau van vandaag “om verder te praten daarover”. Het is niet de eerste keer dat de voorzitter soleert, en tegen de muur gaat: zijn onervaren entourage van vrienden corrigeert hem daarbij niet. Maar niemand bij cd&v heeft zin om veel te zeggen: de lijstvorming komt eraan, en daardoor is de spanning te snijden.

In het nieuws: “Wanneer men aan één van de poten van de democratische stoel zaagt, wankelt de hele stoel”, zo komt het College van Hoven en Rechtbanken met een mededeling.

De details: Zelden spreken de rechters zich uit. Hier zetten ze fors Sammy Mahdi (cd&v) in de hoek, pijnlijk voor een partij met zo’n rijke traditie op het departement Justitie. Maar Mahdi is er de persoon niet naar om z’n voet terug te trekken: hij ging nog verder in de aanval richting de media.

• “Politici hebben een mandaat van de bevolking en een duidelijke rol in de samenleving. Het is essentieel dat iedereen zijn rol ernstig neemt en nadenkt over welke uitlatingen en welk gedrag gepast zijn en welke niet. Dat betekent: geen complottheorieën voeden, geen maatschappij-ontwrichtende uitspraken doen, met kennis van zaken over de rechterlijke procedures communiceren, er alles aan doen om het vertrouwen van de burger in de instellingen te herstellen door in verbinding te gaan, uitleg en duiding te geven en niet door te polariseren.”
• Veel duidelijker kon de vingerwijzing niet zijn, van het College van Hoven en Rechtbanken, de officiële spreekbuis van de rechters in België. Dat die zo’n fors bericht uitsturen, met als titel dus “zagen aan één van de poten van de democratische stoel“, is wel veelzeggend: de rechterlijke macht stond in rep en roer, de afgelopen dagen.
• Dat alles was het resultaat van een communicatie die Mahdi vorige week opbouwde, na het vonnis in het proces rond Reuzegom. Daarbij lanceerde hij een TikTok-filmpje, om de verdediging van de omstreden YouTuber Acid op zich te nemen, waarbij hij stelde dat tegen die man “een heksenjacht” bezig was, én hij hekelde ook de strafmaat van het vonnis, waarbij hij het over “werkstrafjes” had.
• “Dus wanneer vandaag heel wat mensen klagen over klassenjustitie, over het feit dat voor de ene groep blijkbaar heel veel kan en voor de andere helemaal niets, en je denkt dat probleem op te lossen door Acid te straffen, dan hebt ge helemaal niks begrepen”, zo sneerde hij.
• In een tweede fase ging het dan over “het maatschappelijk debat aansnijden”, en hekelde Mahdi ook de media die “met twee maten en twee gewichten werkte”. Bovendien wuifde hij de kritiek weg dat hij olie op het vuur had gegooid met een simpele repliek: “Ik denk dat er al heel veel olie op en rond het vuur lag.”
• Het kwam vervolgens tot een pijnlijke stilte in de partij: niemand van de ministers voelde zich geroepen om de uitspraken van Mahdi over het gerecht te gaan verdedigen. De standpunten van zowat alle kranten op zaterdag, van De Tijd over De Standaard, tot Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws, waren voor een keer uniso, samen met de rechters: Mahdi, voorzitter van een beleidspartij met een staatsdragend palmares, was compleet uit de bocht gegaan.
• Enkel ondervoorzitter Robrecht Bothuyne (cd&v), een hondstrouwe aanhanger van de voorzitter, ging daarop in de aanval, met een wat voorspelbare calimero-techniek: “Wat opvalt in de kranten… hoe intelligentsia over elkaar heen buitelen met hun opinie over Sammy Mahdi. En dus moeite hebben met politici als ‘volksvertegenwoordigers’. Als de Wetstraat het debat van de Dorpstraat niet durft te voeren, zal die laatste zich van de eerste afkeren.”

Opvallend: Voor het eerst toch kritiek tussen de lijnen, voor Mahdi. Dat volgt vandaag ongetwijfeld.

• Vandaag kan Mahdi zich dus aan een ernstig debat op het partijbureau van cd&v verwachten. Een pak kopstukken wilde immers “niet veel zeggen”, en dat “voor de interne discussie maandag” houden.
• Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) ging zondag op VTM wél duidelijk een lijn trekken.
  • “Iedereen heeft zijn rol en een partijvoorzitter doet bepaalde communicatie. Maar ik als minister, als jurist, maar vooral inwoner en als mens geloof ik in de rechtstaat“.
  • “Ik heb geen enkele reden om eraan te twijfelen dat men heel goed zijn werk gedaan heeft, gewikt en gewogen heeft, geluisterd heeft naar slachtoffers, burgerlijke partijen en de verdediging.”
  • “Zoals in heel veel vriendengroepen, families, … zijn er mensen met verschillende ideeën en dat is ook maar goed. Ik ga ervan uit dat we dit zullen bespreken intern.”
• En ook minister van Media Benjamin Dalle (cd&v) zette zich duidelijk op die positie. “De rechters van het Hof van Beroep in Anderlecht hebben alle stukken heel goed bekeken. Zijn in eer en geweten tot een uitspraak gekomen. Het past niet dat ik daar als politicus geen begrip voor zou opbrengen of dat ik daar kritiek op zou hebben.”
• Al paste Dalle veel meer het adagium ‘enerzijds anderzijds’ van cd&v toe, en durfde hij duidelijk z’n voorzitter niet af te vallen: “Elke vogel zingt zoals hij gebekt is”, klonk het flauw. Plus, de minister van Media ging meteen mee met zijn voorzitter, door nu ‘de media’ te viseren: “Hier hebben de media heel duidelijk gekozen voor de anonimiteit van de veroordeelden. Maar men maakt niet in alle gevallen een even grondige analyse van de situatie.”
• Bij cd&v heeft men niet de gewoonte om openlijk tegen de voorzitter in te gaan: eerder volgen dolkstoten van uit de coulissen. Maar tegelijk heerst er wel degelijk frustratie in de oranje rangen, omdat een aantal lijnen samenkomen in de TikTok van de voorzitter:
  • Ten gronde positioneert Mahdi zich behoorlijk rechts en ‘koud’ met zijn standpunten, niet enkel in de zaak Reuzegom. Ook z’n boek ‘Van Hol naar Vol’ liep niet over van vergevingsgezindheid of mededogen, toch twee deugden die met de christendemocratie verbonden zijn. Die positionering scoort dan wel likes op sociale media, ze staat haaks op de partij.
  • Dat daarbij een aanval op het gerecht volgt, én vervolgens een dergelijke reprimande vanuit de rechterlijke macht, is slikken voor de vele topjuristen die cd&v telt: niet toevallig zijn zowel Dalle als Verlinden experten op dat domein, maar evengoed zijn er oud-ministers als Koen Geens (cd&v) en Jo Vandeurzen (cd&v), of juristen als Hilde Crevits (cd&v) en Servais Verherstraeten (cd&v). Voor elk van hen moet een dergelijke tik op de vingers voor de voorzitter pijn aan het juridische hart doen.
  • Tenslotte blijft het bijzonder lastig om het op één of andere manier vanuit cd&v op te nemen voor een figuur als Nathan Vandergunst, beter bekend als Acid. In latere communicatie distantieerde Mahdi zich noodgedwongen: de man zijn YouTube-account werd geschorst omdat hij fake news verspreidde, namen noemde van Reuzegommers die niet veroordeeld waren én zelfs politici erbij monteerde die in de verste verte niets met het schandaal te maken hadden. Pijnlijk, om dan tegelijk een minister van Media te leveren die net luidkeels strijdt tegen dat “fake news”.

The Big Picture: De spanning bij cd&v is hoog, met de lijstvorming die in volle hevigheid bezig is, slechte peilingen, en een voorzitter die omringd is met ‘ja-knikkers’.

• Dat het rommelt binnen cd&v kan niemand verbazen: de conjunctuur zit niet goed in de peilingen. Een opsteker(tje) van 11,8 procent in een peiling eind maart, werd gevierd binnen de partij alsof de wederopstanding was ingezet. Intern gingen cijfers tot “15 procent” rond. Een opluchting: voorganger Joachim Coens (cd&v) moest gaan omdat hij net onder de 10 procent peilde. De ontnuchtering volgde in mei: de partij peilde met 9,2 procent op de voorlaatste plek, net voor Groen.
• Dat maakt dat de vragen over ‘positionering’ aan het komen zijn voor Mahdi. Die koos immers voor een aanpak die doet denken aan Georges-Louis Bouchez (MR): steeds communicatie met de voeten vooruit, en weinig empathie voor de coalitiepartners. Zeker op Vlaams niveau leidde dat tot twee verschroeiende crisissen voor Jambon I: zowel over de kinderbijslag als het stikstof waren er achteraf enkel verliezers in de coalitie. Een bijzonder atypische houding voor cd&v, traditioneel de partij van de beleidsmakers, van het compromis en de rede.
• Uitgerekend voorganger Joachim Coens zette die tweespalt haarscherp uiteen, vorige week, in een gesprek met de Krant van West-Vlaanderen. “Ik wou het verschil maken met twee dingen: goed bestuur en nabijheid. Het goed bestuur is niet gelukt zoals ik het voor ogen had. De redenering dezer dagen is: ‘Zelfs al zitten we in de regering, we gaan toch ruzie maken‘. Deze evolutie is in Franstalig België begonnen, met Bouchez en de PS, en daarna overgewaaid naar Vlaanderen. De mensen kijken daarnaar met grote ogen. Weet je wat ik vooral te horen krijg? ‘Je ziet blij daje van diene boel verlost ziet, zeker?’.”
• Komt daarbij dat er, net als bij voorganger Coens, wel wat kritiek is op de manier waarop Mahdi de concrete leiding invult van zijn partij. Hij omringt zich daarbij door een groepje getrouwen, vrienden, die volgens insiders manifest ervaring missen. Zo kan de partijwoordvoerder enkel wat voorgaande jobervaring bij de Brusselse Bianca Debaets (cd&v) voorleggen: niet bepaald een leerschool om plots op het hoogste niveau te willen meespelen. “Wie spreekt daar van zijn entourage hem ooit tegen?”, zo stelt men zich de vraag.
• De peilingen én die interne twijfel over de koers maken dat de zenuwachtigheid bij cd&v bijzonder hoog is over de lijstvorming: enkel de lijsttrekkersplaatsen en hier en daar de nummer twee zijn nog zeker van een zetel. En die plekken worden uiteraard mee door de voorzitter uitgedeeld. Maar die krijgt geen vrijgeleide, ook niet om de eigen getrouwen neer te zetten.
  • Hilde Crevits gaf vorig weekend daarover in Gazet van Antwerpen al een schot voor de boeg: “Ik geloof niet dat Sammy Mahdi heeft gezegd dat ik weg moet”, was de titel van een veelzeggend interview. In de nasleep van de crisis rond de kinderbijslag in september lekte wat ongelukkig uit de onervaren entourage van Mahdi dat “Crevits nog goed was voor de stemmen, maar daarna weg moest”. Crevits laat de voorzitter nu weinig keuze: in West-Vlaanderen wordt zij samen met Nathalie Muylle de lijsttrekker, normaal gezien.
  • In Antwerpen kreeg Orry Van de Wauwer, iemand uit de entourage van Mahdi, plots het lijsttrekkerschap voor de stad Antwerpen in 2024. De kansen van Van de Wauwer, in 2018 goed voor 621 stemmen, worden zo laag ingeschat dat hij nauwelijks nationale pers haalde met dat nieuws. Het lijkt ondenkbaar dat het Vlaams Parlementslid straks opnieuw ook nationaal aan de bak kan: Verlinden trekt hoe dan ook de Kamerlijst, en Tinne Rombouts (cd&v) wordt genoemd als lijsttrekker voor de Vlaamse lijst.
  • In Limburg krijgt Nawal Farih (cd&v) ook bijzonder veel persaandacht de laatste weken. Maar ook daar lijkt een peiling Mahdi parten te gaan spelen: hoe kan hij Wouter Beke (cd&v) opzij zetten als lijsttrekker, als die daar na Zuhal Demir (N-VA) de populairste politicus van Limburg blijkt te zijn?

Gevolgd: Conner Rousseau (Vooruit) helemaal in overwinningsmodus: “In 2024 is het chaos en stilstand, of Vooruit”.

• Als je wint, heb je vrienden. Dat adagium geldt niet alleen in het voetbal, maar ook in politiek: goede peilingen kunnen een partij helemaal naar hogere sferen tillen. Afgelopen weekend combineerde voorzitter Rousseau dat bovendien met een feilloos gevoel voor volksvermaak, door in één beweging heel het Plopsland-park af te huren en zijn leden en sympathisanten er een familiedagje te laten beleven.
• En passant hield hij er ook nog een congres, dat door de locatie kon pochen met zo’n 10.000 aanwezigen. De speech van Rousseau zelf, ondertussen voltijds BV, werd zeker niet door allen bijgewoond. Maar Rousseau pookte de zaal op, als een volleerd volksmenner.
  • “Herinnert ge u nog 2019? Minder zetels dan ooit, niemand was nog geïnteresseerd in wat we te zeggen hadden. Vandaag, vier jaar later, staan we er weer.”
  • “Weet ge waarom we stilstaan? Waarom slaagt de politiek er niet in om echte oplossingen te bieden? Te veel politici, te veel ruzie, te veel kleine politieke spelletjes. En niemand die daar beter van wordt.”
  • “De keuze in 2024 is glashelder: chaos en stilstand of Vooruit. Een stem voor de extremen is chaos en achteruitgang, een stem voor de separatisten is geruzie en een stem voor een klassieke tussenpartij is stilstand.”
  • “Wij gaan het dus moeten doen. Alleen wij hebben tegelijk het lef om te hervormen, maar ook de bekwaamheid om het land te leiden.”
• Rousseau bouwde de afgelopen weken fors op naar zijn congres, met een reeks opvallende en soms ook controversiële voorstellen. Intern wordt het congres dan ook als “zeer geslaagd” bestempeld: de climax van hard en lang werken. Dat Rousseau als voorzitter meteen ook met 96 procent van de stemmen herverkozen werd, was het orgelpunt.
• Het doet de jonge dertiger dromen: want met zijn Vooruit ligt hij helemaal midden het bed. De socialisten lijken zo veruit de grootste familie te worden, en hij moet daarbij als Vlaming dan logischerwijze de brug maken tussen de PS en anderzijds de Vlaamse coalitiepartners: of dat nu N-VA of de Vivaldi-keuze is. Het maakt dat hij in alle stilte kan lonken naar het premierschap: zelfs huidig vicepremier Frank Vandenbroucke (Vooruit) lijkt eerder te mikken op een vervolg als vakminister, dan een verblijf in de Zestien.
• Tegelijk levert de status van Rousseau, als tweede populairste politicus in de peilingen na Bart De Wever (N-VA) ook veel tegenkantingen op, en een leven onder een vergrootglas. Opvallend was dus een bericht, na zijn congres, op Instagram, waarin Rousseau aankondigde om het even wat minder te gaan doen, en wat rust te nemen. “Om voor anderen te kunnen opkomen moet ik zelf op m’n best zijn. Daarom ga ik de komende tijd wat gas terug nemen. Minder actief hier. Minder snel reageren. Even voor mezelf alles op een rijtje zetten. Alles laten bezinken. Op adem komen. Om dan sterker dan ooit campagne te voeren.”

Opgelet: Premier Alexander De Croo (Open Vld) was even buiten westen.

• “Vallen met de fiets, dat is altijd wat lullig”, zo stelde De Croo zelf, vanmorgen op Radio 1. Maar dit weekend was het toch even spannend: zaterdagavond op fietstocht met z’n zoon maakte hij een lelijke val, in het Groot Kapittel, vlak bij z’n huis in Michelbeke.
• De premier viel op het hoofd en verloor bewustzijn. De zoon belde de hulpdiensten, die de premier ter observatie voor een nachtje naar het UZGent brachten.
• Vader Herman stond meteen de pers te woord: “Hij slaapt nu maar zal geen gevolgen overhouden aan de val”. Naar eigen zeggen “nam hij de taken van de premier over”: zoon Alexander corrigeerde vanmorgen op de radio “dat dat niet echt zo was, hij is naar een paar sociale activiteiten gegaan”.
• Geheel in lijn met z’n communicatie en positionering van de afgelopen weken ging de premier wél zelf communiceren, in een persoonlijk videootje op al z’n sociale media. “Ik ben opnieuw thuis en wil iedereen van het personeel bedanken. En gelukkig had ik mijn helm op”, zo stelde die.

Opvallend: Wat lopen Russische milities met Belgische FN-geweren te doen?

• Een opvallend randverhaal in het Oekraïens-Russische conflict: aan de grens tussen beide landen is een groepje Russische ‘rebellen’, duidelijk gesteund door Oekraïne, bezig om een lapje Russisch grondgebied te veroveren. Het gaat om omstreden groeperingen, met extreemrechtse sympathieën, maar vooral: duidelijk bewapend met westers wapentuig.
• Onder meer pantservoertuigen die recent nog vanuit NAVO-landen aan Oekraïne geleverd zijn. En op beelden is te zien hoe die rebellen ook FN-machinegeweren hanteren. Die kunnen maar van één land komen: België. Het was de Washington Post die dat dit weekend uitbracht.
• “De regels voor wapenleveringen zijn zeer strikt: enkel voor het gebruik van verdediging van het Oekraïens grondgebied”, zo stelde De Croo vanmorgen. De federale regering zit duidelijk in haar maag met de zaak. “Sta mij toe niet onmiddellijk te reageren, we willen eerst alle feiten kennen. Maar dit is een ernstige zaak”, zo zei de eerste minister. Het is nu aan minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) en minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) om de zaak uit te klaren, in contacten met de Oekraïense autoriteiten
• Meer specifiek gaat het om zogenaamde SCAR-aanvalsgeweren van FN Herstal. Twee groepen hebben die in handen: het legioen “Vrijheid van Rusland” en het “Russische Vrijwilligerskorps”, omstreden milities.
• Dat er uit Oekraïne wapens weg gesmokkeld worden, stond in de sterren geschreven: het land scoorde voor de oorlog bijzonder hoog op alle indexen van corruptie. In dit geval is het nog niet eens een pure zaak van winstbejag, maar eerder het bewapenen van ‘bevriende’ troepen. Maar hoe dan ook in strijd met de afspraken met de NAVO-landen.

Oeps: Een officieel bezoek naar Niger kreeg plots een heel dunne spoeling van ministers.

• Ze zouden met drie ministers gaan: zowel Buitenlandse Zaken, met Hadja Lahbib (MR), Defensie, met Ludivine Dedonder (PS) als Ontwikkelingssamenwerking, met Caroline Gennez (Vooruit). Bestemming: Niamey, hoofdstad van Niger, een Afrikaans land midden in de Sahel, dat strategisch toch wel van belang is. Europa worstelt al langer met terrorisme én migratiedruk van vanuit die onstabiele regio, en laat Niger nu één van de weinige stabiele partners daar zijn, tussen onder meer het woelige Mali en Soedan in.
• Belangrijk dus, en daarom ging men ook met drie gaan. Pakte dat even anders uit, zo bericht De Standaard. Want Lahbib was volop bezig met de Iraanse ruildeal rond Olivier Vandecasteele: die leverde naast de Belg ook nog twee Oostenrijkers en een Deen op, die dankzij België bevrijd worden. Een diplomatiek succes dus, dat Lahbib wil oogsten, en daarom kan ze niet naar Niamey. Maar goed: zij en haar evenknie zitten binnenkort samen in Saoedi-Arabië, dus dat valt goed te maken.
• Ander verhaal voor Dedonder: haar militair toestel, waarmee ze eerder naar Benin was gevlogen, stond daar in Cotonou in panne, en raakte maar niet hersteld. Uiteindelijk moet de minister van Defensie onverrichter zake met een commerciële vlucht terug naar Brussel.
• Gennez raakte als enige wél in Niamey, maar had dan weer een ander probleem: zij zou met Dedonder en haar toestel mee terug naar België reizen. Maar zonder die militaire vlucht, zit er niets anders op dan een dag eerder een commerciële vlucht terug te nemen, om toch maar op tijd in Plopsaland te zijn, voor het partijcongres. Of hoe een Belgisch ‘hoog bezoek’ in de Sahel helemaal in het water viel.