Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert voert de druk op z’n Vlaams Parlementslid Sihame El Kaouakibi op: ‘Ze moet dringend transparantie geven, ik verwacht tekst en uitleg’. Lachaert kan moeilijk anders, na interne druk. Het nieuws dat El Kaouakibi voor haar lancering in de politiek in 2019 liefst 50.000 euro vanuit haar vennootschap mocht factureren, sloeg bij de achterban van Open Vld in als een bom, nadat eerder al drie onderzoeken naar het beheer van haar vzw werden geopend. Voor Open Vld, dat niet kan beslissen of ze nu het Parlementslid verdedigt of niet langer aan boord houdt, is het geheel een bijzonder lastige zaak.

In het nieuws: Een wat aangeslagen Lachaert, vanmorgen op Radio 1.

De details: De zaak El Kaouakibi zet Open Vld in rep en roer.

• ‘Ja, campagnes zijn duur. Ik ben zelf aan de basis van onze partij begonnen. Het was voor mij in het verleden ook soms kiezen tussen een nieuwe badkamer leggen of geld in de campagne steken. Ik begrijp de frustraties en verontwaardigde reactie van onze leden.’ Met die veelzeggende bekentenis stak Egbert Lachaert, voorzitter van de Vlaamse liberalen, vanmorgen van wal op Radio 1.
• Het was bijzonder veelzeggend: dat begrip voor de achterban. Want die reageerde vol ongeloof, op het nieuws dat nieuwkomer El Kaouakibi bij haar komst naar de partij in 2019 liefst zo’n 50.000 euro bedong als ‘steuntje in de rug’, een optelsom van facturen die ze bovendien nog eens door haar eigen vennootschap liet factureren aan de partij.
• Het was dat element, toch bijzonder vreemd in de Wetstraat, dat als een bom insloeg: steun van de partij is één zaak, maar het is hoogst ongebruikelijk om dat via de eigen vennootschap te laten lopen. ‘Destijds drong ze daar enorm op aan, om zelf die bedragen te mogen beheren, en het geld zoals zij wilde te besteden’, zo is binnen de voormalige partijtop te horen.
• Opvallend was dat men bij Open Vld de afgelopen 24 uur al bij al de discipline erin hield binnen de partij: niemand van de andere ministers of parlementsleden voelde zich geroepen om on the record te communiceren. De enige die wel naar buiten kwamen, waren jongerenvoorzitter Tess Minnens (Open Vld) en oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld).
• Die laatste zou eerst naar ‘Terzake’ afzakken, maar besefte in de loop van de dag dat een Facebook-bericht, dat meteen dan door alle media zou opgepikt kunnen worden, een betere oplossing was. Wat ze daarin zei:
  • ‘De partij heeft in 2019 in afspraak met haar kosten op zich genomen voor om en bij de 50.000 euro.’
  • ‘Het gaat hier om een betaling van kosten aan de firma van El Kaouakibi door Open Vld voor haar ondersteuning en lancering in de politiek.’
  • ‘Het gaat dus om reële kosten die door de partij zijn betaald en die zijn aangegeven op de aangifte van verkiezingsuitgaven door El Kaouakibi voor haar kandidatuur op de Antwerpse lijst.’
  • ‘Onze partij was op dat moment van oordeel dat deze financiële investering in de professionele politieke lancering van El Kaouakibi een goede investering was voor de ganse partij, in Antwerpen en daarbuiten. Signaalfiguren ondersteunen op die manier een bredere boodschap.’
• Maar Minnens, ook al een van de weinige kritische stemmen in het hele dossier op de partijraad maandag, gaf op ‘Terzake’ gisterenavond een heel ander signaal:
  • ‘Dit is een kaakslag. Natuurlijk moet er geïnvesteerd worden in de partij, maar je verwacht dat dat op een eerlijke, transparante manier gebeurt.’
  • ‘Wij proberen jonge kandidaten te stimuleren, om zich te lanceren, om zelf hun eigen geld te investeren in een campagne.’
  • ‘Dan is dit zwaar om te zien, dat sommige personen meer waard zijn dan anderen.’
• Wat Minnens verwoordde, leefde veel breder binnen Open Vld: ‘all candidates are equal, but some are more equal than others‘, zo vatte een parlementslid van Open Vld het samen. ‘Het gevoel dat onze vrijwilligers en al onze kandidaten als voetvolk worden behandeld, terwijl sommigen dus wél gigantische sommen partijgeld krijgen.’ Maar: niemand heeft op dit moment zin om die kritiek nu luidop te gaan geven.

De essentie: De Open Vld-voorzitter zet nu druk op El Kaouakibi, maar duwt tegelijk ook niet helemaal door. Zo blijft de affaire gisten.

• Vanmorgen kwam dus Lachaert op het voorplan om zijn partij en diens aanpak in de zaak te verdedigen, op Radio 1. Daarbij was het opvallend dat hij voorzichtig bleef, en geen scherpe keuzes maakte in het gesprek, dat wat rommelig verliep.
  • Lachaert duidde de keuze van de partijtop destijds om het bedrag uit te trekken en bleef daar loyaal aan: ‘Men heeft het beslist om redenen die valabel en legitiem zijn. In een kieskring die zo belangrijk is investeren, was toen een goeie beslissing.’
  • Over de details van de zaak bleef hij opvallend op de vlakte: ‘Neen, ik heb daar de laatste dagen kennis van genomen en contact gehad met mijn voorganger’, en ook ‘het is voor mij moeilijk om alle omstandigheden te kennen‘. Nochtans zitten de facturen allemaal netjes in de boekhouding van de partij: alle financiële details zijn dus behoorlijk helder. Maar het was duidelijk dat de huidige voorzitter zo veel mogelijk afstand wil houden.
  • Tegelijk duwde hij wel in de richting van El Kaouakibi. ‘Wij zouden meer transparantie en duidelijkheid willen krijgen over wat er aan de gang is’, en even later, ‘Ik heb van Sihame nog maar zeer weinig uitleg gekregen. Ze moet dringend transparantie geven. Ik verwacht tekst en uitleg. Wij kunnen als partij niet verder met een persoon die dat niet doet.’
• Daarmee lijkt Lachaert dus wat afstand in te bouwen tussen zijn partij en het Antwerpse Parlementslid, maar zegt hij haar nog niet de wacht aan. Dat was overigens ook de conclusie van een spoedberaad van de Open Vld-fractie in het Vlaams Parlement, die gisteren bijeenkwamen om de zaak te bespreken.
• Zo blijft Lachaert z’n partij wel verder in het vagevuur hangen. El Kaouakibi kwam de afgelopen week in een maalstroom terecht, nadat drie bestuurders van haar vzw opstapten en een voorlopig bewindvoerder werd aangesteld door de handelsrechtbank. Ondertussen lopen er drie onderzoeken, waarvan één van het gerecht, naar de geldstromen tussen haar vzw en haar persoonlijke vennootschappen.
• Op de vraag of El Kaouakibi nog een toekomst heeft bij de partij, antwoordde Lachaert dat ‘iedereen onschuldig is tot het tegendeel bewezen is’, een boodschap die de partij logischerwijze van bij het begin van de affaire herhaalt. Zelf wacht hij vooral het persoonlijk gesprek met zijn parlementslid af, een contact dat gepland staat.
• Achter de schermen loopt de frustratie tegelijk behoorlijk op: de schade wordt elke dag groter. El Kaouakibi is al maanden niet te zien in het Vlaams Parlement, haar werkplek. En ze heeft de partijleiding of haar collega-fractieleden nauwelijks enige uitleg gegeven over haar zaak, tot op vandaag. Lachaert en co moeten dus zowat alle details van de zaak vernemen in de pers, of haar reactie op Instagram bekijken.
• Over dat gebrek aan communicatie was Lachaert toch wel duidelijk: ‘Als je te lang wacht, maak je het jezelf steeds moeilijker. Wij worden meegezogen maar wij hebben recht op transparantie als partij. Fijn is dit niet, hier word je mee geconfronteerd. Als er iets aan de hand is, verwacht je een actieve houding.’
• Andere bronnen in de partij duiden haar houding: ‘Niet vergeten dat er voor Sihame nu een communicatieaanpak is als parlementslid en politica, maar dat er tegelijk een strafzaak is geopend. Anything you say, can and will be used against you, het is niet voor niets dat dat altijd gezegd wordt in de VS. Er zijn dus twee zaken die door elkaar lopen: het politieke en het juridische’, zo duidt een bron aan de liberale top.
• Maar zo zitten Open Vld en voorzitter Lachaert met een huizenhoog dilemma, dat vanochtend op de radio alvast duidelijk te horen was: loyaal blijven aan een voormalig goudhaantje, en steun blijven geven terwijl het onderzoek loopt, of de banden doorknippen en niet langer de slagen tellen. Geen keuze maken is communicatief vaak geen winnaar, zoals vanmorgen op de radio bleek.

Het hoofdstuk afsluiten: Ecolo-vicepremier Georges Gilkinet ondergaat een harde wet in de Wetstraat: geen gevechten aangaan die je niet kan winnen.

• Wie het tegen Sophie Dutordoir wil opnemen vanuit de politiek, komt maar beter goed gewapend in de arena. De CEO van de NMBS kan nu met meer dan een goed gevoel terugblikken op een conflict dat ze uitvocht met ‘haar’ minister van Mobiliteit en tevens vicepremier in de federale regering, Georges Gilkinet.
• Alles draaide rond de sluiting van 44 stationsloketten, een maatregel die de NMBS vorige week aankondigde. Dat leidde tot heel wat verontwaardiging, want een teken dat het openbaar vervoer verder zou afgebouwd worden. Meteen sprong Gilkinet op het dossier en floot publiekelijk de NMBS terug, na druk van de eigen achterban.
• Maar dat liet Dutordoir, zelfs ooit actief op CD&V-kabinetten maar daarna als CEO van Electrabel een notoire tegenstander van politici, niet zomaar gebeuren. Ze startte een mediaoorlogje, en liet blijken dat Gilkinet al veel langer op de hoogte was van die beslissing.
• Na verklaringen heen en weer, en vooral kritische vragen vanuit de meerderheid in de Kamer, kwam er een verzoening gisteren. De conclusie: de 44 loketten blijven dicht. Wel komen er ‘begeleidende maatregelen’, zoals een mogelijke samenwerking met bpost, en ook een poging om ‘menselijke aanwezigheid in de 44 stations zo veel mogelijk te garanderen’.
• Zo redde men het gezicht van de minister en kon de vredespijp gerookt worden. Gilkinet ‘betreurde de spanningen van afgelopen week‘, in een mededeling achteraf.

Goed opgelet: Een hoogmis voor links, Thomas Piketty kwam langs in de Kamer.

• De Franse econoom Thomas Piketty, auteur van Kapitaal in de 21^ste eeuw, is een held aan de linkerkant. Zowel bij socialisten, groenen als communisten loopt men zeer hoog op met z’n ideeën. Z’n boek, een knipoog naar Karl Marx z’n Das Kapital, wordt gezien als een meesterwerk.
• De essentie: een gigantische herverdeling van kapitaal is nodig, om de zwaksten in de maatschappij veel meer kansen te geven. In die zin was z’n komst toch niet zo’n feest, zeker niet voor PS en Vooruit.
• Want Piketty maakte brandhout van de plannen van Vivaldi om een ‘rijkentaks’ in te voeren, de zogenaamde effectentaks. Die geldt maar voor een tarief van 0,15 procent op effectenrekeningen boven de 1 miljoen euro. ‘Zeer, zeer zwak’, zo stelde Piketty, tot jolijt van de communisten in de Commissie Financiën van de Kamer.
• ‘Tja, objectief gezien is dat een maatregel die weinig uithaalt, een heel zwakke taks ten opzichte van wat in andere landen op tafel ligt’, zo wees Piketty het van de hand.
• Het idee van de PVDA, om 5 procent te heffen op alle vermogens boven de 3 miljoen, om de coronacrisis te betalen, is nog minnetjes, zo vindt de Franse econoom: ‘Duitsland voerde na de Tweede Wereldoorlog een taks in van 50 procent op privévermogen.’
• Piketty pleitte onder meer voor een uitgebreid vermogenskadaster en een automatisch overmaken van alle info bij de banken naar de belastingen. Vervolgens zou daar dan een stevige taxatie op vermogens moeten op volgen, zeker in de successierechten.

Vandaag bezig: Ursula von der Leyen moet door het stof.

• De Financial Times schreef het een beetje scherp dit weekend in een column: ‘Dankzij Commissievoorzitter Urusla von der Leyen is het wat absurde idee dat vrouwen het beter doen als leiders in crisis alvast doorbroken.’ Het tekent wel de sfeer rond de Commissie, die op stuntelige manier heel de aanpak van de vaccinatie in de war stuurde, en vooral de achterstand met de VS en de UK dramatisch deed oplopen.
• Vandaag geeft von der Leyen tekst en uitleg in het Europees Parlement. Ze start daar met de voorspelde mea culpa. ‘Ik heb diepe spijt over de fouten die gemaakt zijn in het dossier‘, zo stelde ze over de zet van de EU om plots de grenzen tussen Ierland en Noord-Ierland te sluiten, om ze even snel daarna weer te openen.
• ‘De essentie is dat er fouten gemaakt zijn in de aanloop naar dat proces. Maar op het eind hadden we het juist. Ik kan u garanderen dat mijn Commissie er alles aan zal doen om het vredesproces in Noord-Ierland te beschermen.’
• Verder moest ze opnieuw het hoofd buigen in de zaak van de vaccins, waarbij ze toegaf dat de EU laat was met het goedkeuren van vaccins, en dat men te veel vertrouwen had gehad over de bestellingen.
• ‘Maar, ik verdedig de beslissing van de EU om als één blok aan te kopen zeer sterk’, zo stelde ze. ‘Ik kan me niet voorstellen wat zou gebeurd zijn als een handjevol grote sterke lidstaten alles zou hebben gekocht. Wat zou dat betekend hebben voor onze interne markt?’

Ook bezig: Ben Weyts (N-VA) z’n Twitter-account is gehackt.

• ‘I love acid‘, wat zoveel kan betekenen als dat Ben Weyts, minister van Onderwijs, van lsd houdt? Dat was wat hij tweette gisterenavond. Later werd dat gecorrigeerd: het was acid, ‘maar niet de drug’. Mogelijk dus de Vlaamse YouTuber uit Blankenberge.
• Ondertussen geeft Weyts toe dat z’n account gehackt is. ‘Ik ben nu bezig in de Commissie, maar straks houden we er ons mee bezig’, zo antwoordde die.