De Franse politiek staat op stelten na de verrassende alliantie tussen het rechtse LR (Les Républicains) met het radicaal-rechtse RN (Rassemblement National). Dat verhoogt de kans op een radicaal-rechtse premier voor Frankrijk: de 28-jarige Jordan Bardella.

In het nieuws: De Franse tienjaarsrente is sinds vrijdag gestegen van circa 3,10 procent naar 3,23 procent, met pieken tot 3,33 procent. De Franse rente staat woensdagvoormiddag ook iets hoger dan de Belgische, terwijl dat voor het weekend nog omgekeerd was.

Wat er aan de hand is: Grote beleggers maken zich zorgen om de houdbaarheid van de Franse staatsfinanciën, nadat president Emmanuel Macron het Franse politieke stelsel in onbekend terrein gebracht heeft.

• De coalitie rond zijn partij verloor de Europese verkiezingen van afgelopen zondag. Het werd een zegetocht voor het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN), de partij van Marine Le Pen en coming man Jordan Bardella.
• Macron kondigde in een onmiddellijke reactie verrassend vervroegde Franse parlementsverkiezingen aan voor eind juni. Zelfs zijn eigen premier, Gabriel Attal, omschrijft dat als “een onverwachte beslissing”.
• Analisten noemen de vlucht vooruit van Macron erg gewaagd. Het RN (31,3 procent) haalde zondag nog ruim dubbel zoveel stemmen als de Europeesgezinde coalitie van Macron (14,6 procent). Brengt de president op die manier niet een regering in het zadel die hem zal tegenwerken?
• Dinsdag kwam er nog een verrassing: de centrumrechtse partij Les Républicains (LR) onder leiding van Eric Ciotti sluit een alliantie met het RN.
• Bardella, de kandidaat-premier van het RN, komt zo in een sterke positie te zitten. Hij zou bij verkiezingswinst eind deze maand de weg kunnen plaveien voor een presidentschap van Marine Le Pen.
• Macron heeft wel gezegd dat hij in elk geval niet vervroegd opstapt als president. Zijn vijfjarig mandaat loopt tot 2027.

Meer context: De démarche van Eric Ciotti valt niet helemaal uit de lucht. Hij is al jaren de vaandeldrager van de vleugel binnen Les Républicains die het meeste aanleunt tegen RN. De rechtervleugel van centrumrechts, zeg maar.

• Ciotti, uit het zuiden van Frankrijk, kreeg de leiding over Les Républicains nadat zijn rivale Valérie Pecresse een slechte beurt maakte in de presidentsverkiezingen van twee jaar geleden, gewonnen door Emmanuel Macron.
• Zijn alliantie met RN leidt nu tot grote verdeeldheid binnen zijn eigen partij, die onder meer de presidenten Nicolas Sarkozy en Jacques Chirac voortbracht. In een opiniestuk neemt Pecresse, net als ex-eurocommissaris Michel Barnier, afstand van Ciotti.

Naar een eurosceptisch Frankrijk?

De beursreactie: Grote beleggers houden rekening met Frankrijk dat mogelijk een radicaal-rechtse en eurosceptische koers inslaat.

• “Op de korte termijn hebben de Franse vervroegde verkiezingen al geleid tot een toename van de obligatiespreads (de renteverschillen met landen als Duitsland, red.) als gevolg van de toegenomen onzekerheid”, schrijven de analisten bij ING. “Het is onmogelijk om te zeggen wat voor beleid er zou kunnen worden gevoerd met een Franse regering onder leiding van president Macron en een extreemrechtse premier Jordan Bardella. “
• “Wat we wel weten is dat de Europese Commissie Frankrijk volgende week hoogstwaarschijnlijk in een buitensporigtekortprocedure zal zetten en dat de Franse overheidsfinanciën minder houdbaar zijn geworden”, gaan de ING-analisten verder. “De markten zullen zich afvragen of veranderingen in het politieke leiderschap van Frankrijk kunnen leiden tot een onverantwoordelijker begrotingsbeleid en verzet tegen de Europese begrotingsregels.”
• Eenzelfde geluid bij Joost Derks van het valutaplatform iBanFirst, die ook wijst op de impact op de euro: “Vorig jaar kwam het Franse begrotingstekort uit op 5,5 procent van het bruto binnenlands product. En aangezien het land al jarenlang boven de grens van 3 procent uitkomt, staat de Europese Unie op het punt om een buitensporigtekortprocedure te starten. Door het vooruitzicht dat er mogelijk over enkele weken een nieuwe regering komt die het nog minder nauw neemt met het begrotingsbeleid, neemt de druk op de euro toe.”
• “RN staat bekend om zijn anti-immigratie, nationalistische en eurosceptische houding en heeft de afgelopen jaren opgeroepen tot meer protectionisme en tegen structurele hervormingen zoals hogere brandstofaccijnzen”, zo vat vermogensbeheerder Schroders samen. “RN heeft ook campagne gevoerd tegen het besluit van de regerende coalitie om de pensioengerechtigde leeftijd te verhogen van 62 naar 64 jaar. Als gevolg hiervan zou succes bij de Franse parlementsverkiezingen kunnen leiden tot meer leningen, ook al omdat de partij belastingverlagingen en subsidies wil aanbieden aan jongere kiezers.”