In het nieuws: De hamvraag voor 2024 is of de centrale banken er zullen in slagen de inflatie te temperen zonder de economie in een recessie te storten, wat ook wel een zachte landing wordt genoemd. Volgens ING zal er bij de start van 2024 sprake zijn van een tijdelijke inzinking, gevolgd door een herstel in de tweede jaarhelft.

• “Er lijkt een consensus te zijn dat er een zachte landing komt, maar er zijn nog een aantal onzekere factoren”, waarschuwt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom bij ING België. Hij verwijst daarbij naar het vertragende effect van het verstrakkende geldbeleid.
  • “In 2008 waren de schuldlasten van de bedrijven aan het oplopen, terwijl de rentes al in dalende lijn zaten”, herinnert de hoofdeconoom zich. “Vandaag zien we dat de vastgoedprijzen dalen, maar dat commercieel vastgoed (in de VS, red.) er nog in slaagt het hoofd boven water te houden.”
  • Voorts komt de koopkracht van de gezinnen meer en meer onder druk te staan. Tijdens de corona- en energiecrisis hebben tal van overheden maatregelen genomen om de gezinsbudgetten te beschermen. Denk bijvoorbeeld aan de energiepremies in ons land. Maar veel van die ingrepen zijn intussen uitgedoofd.
  • Tegelijk lopen de kredietkosten op. “De gemiddelde rente op kredietkaarten in de VS bijvoorbeeld bedraagt momenteel 23 procent”, weet Vanden Houte. In ons land is het prijskaartje van een woonkrediet met een looptijd van 25 jaar sinds begin 2022 gestegen van 1,8 naar 3,9 procent, leert de rentebarometer van Immotheker. Dat is meer dan een verdubbeling.
• Vanaf het tweede kwartaal van 2024 zal de groei naar verwachting opnieuw aantrekken door onder meer de voltooiing van de voorraadcorrectie. Tegelijkertijd zal de lagere inflatie en de daarmee gepaard gaande lagere rente gezinnen en bedrijven een hart onder de riem steken.

Opgemerkt: Vanden Houte laat weten dat er de voorbije 43 jaar maar één keer sprake was van een zachte landing in de VS. Tijdens de periode 1994-1995 is de toenmalige Fed-voorzitter Alan Greenspan erin geslaagd de inflatie naar beneden krijgen, zonder de economie zware schade te berokkenen. “Een zachte landing is uitzonderlijk, maar niet onmogelijk”, klinkt het.

Renteverlagingen in 2024

Vooruitblik: Nu het verstrakkende geldbeleid een impact begint te hebben op de economische groei en de centrale banken tijdens de jongste bijeenkomst(en) de pauzeknop hebben ingedrukt, neemt de verwachting toe dat de rentes een piek hebben bereikt.

• Volgens ING België mogen we de eerste renteverlagingen verwachten in het tweede kwartaal van dit jaar. “In de Verenigde Staten (VS) kan dat al in april gebeuren. De eurozone zal waarschijnlijk in mei of juni volgen. De ECB is ook later dan de Fed begonnen met de rentes te verhogen”, aldus Vanden Houte.
• De econoom voegt eraan toe dat de centrale bankiers hoe dan ook behoedzaam te werk zullen gaan. “Bij de start van de inflatieperiode waren zij ervan overtuigd dat de forse prijsstijgingen van tijdelijke aard waren, maar dat bleek dus niet zo te zijn. Daarom zullen ze het beleid stapsgewijs aanpassen, want een te snelle overschakeling naar een stimulerend beleid kan de inflatie opnieuw aanwakkeren.”
  • Een cruciale vraag daarbij is: hoeveel bedraagt neutrale rente, waarbij de economie noch gestimuleerd noch afgeremd wordt? Volgens ING bedraagt die 3 procent in de VS, wat ruim 2 procentpunten lager is dan het huidige tarief. Voor de EU komt de neutrale rente uit op 2,5 procent, oftewel 1,5 procentpunt lager dan de huidige depositorente.
  • “Tot nu toe zijn de centrale bankiers erin geslaagd om de prijsstijgingen in te perken zonder de economie aan diggelen te slaan. Maar we zijn er nog niet. De monetaire instellingen waarschuwen zelf dat de laatste kilometers het zwaarst zijn”, voegt Steven Vandepitte, marktstrateeg bij ING België, eraan toe. Zo zitten de prijzen van diensten nog steeds in de lift, voornamelijk in de EU. Daarenboven blijft de arbeidsmarkt krap. Dergelijke factoren kunnen de inflatie opnieuw een boost geven. De ECB heeft nu bijvoorbeeld veel aandacht voor de loonakkoorden die werkgevers en werknemers in de EU-lidstaten afsluiten. (cv)