Zondag stond het parlement op het punt hun vertrouwen in premier Imran Khan op te zeggen. Maar voor de stemming kon plaatsvinden, liet Khan het parlement ontbinden en kondigde hij nieuwe verkiezingen aan. Het Pakistaanse hooggerechtshof moet nu beslissen of die zet door de beugel kan of niet. Wat staat het land precies te wachten?
De politiek in Pakistan staat in rep en roer. Zondag kwam het tot een bittere confrontatie tussen het parlement en de premier van het land Imran Khan. Aan de grond van de hele problematiek liggen economische problemen: een torenhoge inflatie en een gigantische internationale staatsschuld teisteren het land.
Bovenop die economische malaise, zou de enorm invloedrijke legertop zijn steun in Khan opgezegd hebben. De oppositie zag die samenloop van tegenslagen als een gouden kans, en kon zo een tiental partijleden en coalitiepartners van Khan overtuigen om mee hun vertrouwen op te zeggen in de premier.
Khan slaagde er echter in het parlement te ontbinden voor de stemming kon plaatsvinden. Hij rekent er immers op dat zijn populariteit bij de bevolking – die hij aan zijn voormalige cricketcarrière te danken heeft – zijn vel kan redden.
Leger als ‘kingmaker’
Khans populariteit is door de aanhoudende economische problemen stevig beschadigd, maar toch zou zijn ‘islamitisch populisme’ nog een vrij solide aanhang genieten bij de bevolking. Ondanks die steun bij de Pakistaanse burgers, is het vooral de legertop van het land die beslist wie er aan het roer kan staan en wie niet. Bij de verkiezingen in 2018 zou diezelfde legertop hem aan de macht geholpen hebben, maar nu keert het militaire establishment hem de rug toe.
De reden waarom zijn officieren Khan de rug toekeren, heeft vooral te maken met zijn geopolitieke beleidskeuzes. Zo hanteert Khan een anti-Amerikaanse retoriek, en zoekt hij meer toenadering tot Rusland en China als internationale partners. Ook over de oorlog in Oekraïne kiest Khan vooral de kant van Poetin. Zo heeft hij de invasie nog niet veroordeeld en ging hij zelfs Poetin bezoeken in Moskou op de dag van de invasie.
Generaal Qamar Javed Bajwa, de stafchef van het Pakistaanse leger, liet in een toespraak op 2 april duidelijk een andere toon horen. Volgens Bajwa deelt Pakistan “een lange geschiedenis van excellente relaties met de Verenigde Staten.” Over de oorlog in Oekraïne zei de stafchef dat “de Russische agressie in Oekraïne heel ongelukkig is.”
De toenemende tegenstand wuift Khan steevast van zich weg. Volgens hem zijn de pogingen om hem uit de macht te zetten het werk van een samenzwering tussen de oppositiepartijen en Washington.
Wat zal er nu gebeuren?
Veel hangt nu af van wat het hooggerechtshof beslist. Volgens analisten bij CNN zijn er drie mogelijke uitkomsten:
- Het gerechtshof beslist dat Khans zet ongrondwettelijk was: Het hooggerechtshof bepaalt dat Imran Khan het recht niet had om het parlement te ontbinden. In dat geval wordt die beslissing teruggedraaid en kan er een nieuwe vertrouwensstemming doorgaan. Zoals eerder vermeld ziet het ernaar uit dat Khan in dat geval geen vertrouwen meer wint van het Pakistaanse parlement. In dat geval wordt hij uit zijn functie gezet.
- Het gerechtshof beslist dat Khans zet ongrondwettelijk was, maar herstelt het parlement niet: Het hooggerechtshof zou ook kunnen bepalen dat Khans zet ongrondwettelijk is, maar tegelijkertijd stellen dat ze niet over het recht beschikken om het parlement in ere te herstellen. In dat geval komt het alsnog tot vervroegde verkiezingen.
- Het hooggerechtshof geeft Khan gelijk: Ten slotte kan het gerechtshof de premier ook gelijk geven. In dat geval krijgt de premier 90 dagen om nieuwe verkiezingen voor te bereiden.
Maakt Khan een kans om herverkiezingen te winnen?
Khan geniet nog een vrij stevige aanhang binnen de Pakistaanse bevolking. Naast zijn populariteit als voormalige topsporter, staat een deel van de bevolking ook achter zijn politieke programma. Zo trok Khan in 2018 naar de kiezer met beloftes over een uitbreiding van de welvaartstaat en zei hij een einde te brengen aan de corruptie in het land.
De afgelopen dagen zouden tienduizenden aanhangers naar de straten van de hoofdstad Islamabad getrokken zijn om hun steun te betuigen voor Khan. Desondanks zou zijn falend economisch beleid hem parten kunnen spelen. Volgens experten zou de premier een gevaarlijke gok gewaagd hebben door aan te sturen op nieuwe verkiezingen.
Welke richting Pakistan zal uitgaan kan heel wat betekenen voor de machtsrelaties in de regio. Met Khan aan het stuur zal Pakistan verder weg van de VS drijven en meer in de armen van Rusland gaan. In dat geval beschikt Rusland over een aantal machtige Aziatische bondgenoten, aangezien China al zijn “grenzeloze vriendschap” verklaarde met Moskou en India momenteel van twee walletjes lijkt te willen eten. Zo’n bondgenoten kunnen Rusland helpen om de internationale sancties vanuit het Westen te omzeilen.
(ns)